De pura cerna (31)

…/…

Coa neutralidade da cociña...

Polo vinte e sete adiante, Machado seguía facendo das súas, ¡machadas, chapuzas!, pero, a pesares daqueles corpiños económico - políticos, daqueles corsés coas variñas férreas, impostos por aqueles sambesugas da USA, de feito prosperouse en Cuba, moito, ata cotas inusitadas, inesperadas; algo menos do que sería posible en boa administración, pero si de forma apreciable, que iso é xusto recoñecelo.

En paralelo, nos propios Estados Unidos, a furia investidora ía camiño da depresión, no bolsístico, meténdose en aventuras, en consumos, en especulacións pouco asentadas, e menos organizadas, así que tiñan a case toda América latina traballando, producindo, e asemade, na corda frouxa. En definitiva, para eles, para os gringos, que sempre se tiveron por listos pero a Historia vai demostrando que o seu esplendor, tanto como listura, o que ten, e tivo, con respecto aos seus vasalos, aos criados sureños, foron as tenaces dun imperialismo audaz e desconsiderado, con unha certa dose de garduñería. Máis que listos, o que son, ou foron, é listiños, pois cando se lles acabou aquel momio do seu Oeste, uns territorios case infinitos, desaloxados con violación de morada, cambiaron o colt polo dólar, e dedicáronse a invadir, a facerse cos mercados indo - latinos, controlándoos sen escrúpulos, de mil maneiras, de dentro a fóra, e de fóra para dentro, pero sempre operando pro domo súa!

Europa, pola súa parte, e tamén en paralelo, fora estiñando aquelas feridas, fondas, inconmensurables, da Primeira Guerra Mundial, da de 1914, un preito estúpido, parental, -que a Segunda foi, realmente, unha readaptación sísmica da Primeira-, e permitíase, naquel estirón do seu rexurdir económico, o luxo nutritivo de adozarse co azucre cubano, entre outras apetencias. De paso, afumábase cos cigarros de Vuelta Abajo, de tanto renome, centos de variedades, entre as que destacaban o Partagás, Larrañaga, Hoyo de Monterrey, Upmann...

Con tanta exportación, con tanto produto obtido nunhas terras de alto rendemento, á parte do seu tradicional níquel, e sempre coa man de obra a baixo custe, primeiro escrava, e despois semi, por moitas talladas que se levasen aqueles veciños, aqueles imperialistas neocolonizadores, aqueles gringos do Import-Export, e con eles os intermediarios, o caso é que Cuba, ese país das mulatas e das catro colleitas, upouse, bastante, en varios aspectos:

En azucre, que por aquelas datas cortábanse arriba de sete millóns de toneladas, en cana, ao ano.

En puros, que se elaboraban tres centos de millóns, en negro; amén de tres mil millóns, largos, en rubio.

De níquel, a súa explotación, coa mecanización xa iniciada, tamén era considerable, pois andaba nas trinta mil toneladas.

Do ron nin a conta se levou, pois coa Lei Seca, aquela de 1920, todo o Caribe, e non só a Illa de Cuba, converteuse nun paraíso gánsteril: O tráfico dos alcois foi un maná para centos de Al Capóns, tan expertos, todos eles, que non precisaron das leccións do Gran Capo naquelas impresionantes redes do whisky, do ron e da tequila; amén do xogo, da prostitución, e doutras colleitas de alta rendibilidade, sempre con un risco limitado, insignificante, grazas ás suculentas mordidas, por entón xeneralizadas.

A todo isto, o Machado de 1927 xa distaba moito daquel idealista que prometera, en Maio do 25, agua, caminos y escuelas. Vencido o ex-presidente conservador Mario García Menocal, en tódalas xurisdicións agás en Pinar del Río, o Presidente Machado comezara a súa andaina gloriosa estimulando e alentando no seu país.

Con aquel nomeamento, inaugurouse en Cuba unha etapa de culto á personalidade, cun nacionalismo de carácter populista, acompañado dun certo desenrolo das obras públicas, tal que a estrada central; pero, en paralelo, inspirando, controlado, polos gringos, deixouse caer nunha política totalitaria, con eliminación dos adversarios naquelas ondadas de asasinatos de dirixentes obreiros, e tamén de estudantes. Esa sequidade ideolóxica, aquela miopía, esa falta de ideais e de mesura, foi un excelente caldo de cultivo para o partido comunista, que viña de poñerse ás ordes da III Internacional, loitando pola xornada de oito horas nas Centrais, nos Ingenios centrais, e tamén pola nacionalización dos servizos públicos.

En Nicaragua, por exemplo, a bota gringa atopou máis firmeza na veciñanza, así que Sandino deulles qué facer aos intervencionistas, pero Cuba, cun goberno máis forte, pero tamén, paradoxicamente, máis adicto, refuxiouse, mexeuse, submisa, no colo do Tío Sam.

Un país con estas producións, naqueles tempos e naquelas circunstancias, a custes tan baixos, por preguiza que se lle atribúa, é evidente que tivo unha ocasión única, irrepetible, histórica, para consolidarse como potencia mundial. O da preguiza tampouco é sostible xa que por alí andaron, e mandaron, de remeiros, os cataláns; e tras deles, toda a parentela dos ástur-galaicos.

Cuba, que tivo a ¿sorte? de ser a primeira no tempo, aquela Isla Juana, que tantos desgustos lle dera a don Cristovo por culpa daquel trepa, insolidario e insubordinado, Pinzón, foi a última no dereito, a que máis avatares tivo en proporción ao seu territorio e aos seus habitantes, tanto naqueles séculos de colonia como despois na súa precaria ¿independencia?

De todo isto, das súas alternantes evolucións, revolucións e involucións, no comedor do Robynia ben que se tramaba, e destramaba, pero sempre coa neutralidade da cociña, excelente, acreditada, cosmopolita, "¡nin Merton, nin paletos!", onde rexía a única política de te-los comensais satisfeitos...; ¡en certo modo para que non lles doese a minuta, relativamente alta!

Para o noso clan, capitaneados por aquel arreador dos xatos, Nicasio, o resto, os cabideos do comedor, eran cousa privativa daqueles políticos que rexían o país con un entreguismo total, asemade coas fauces abertas, de par en par, que, de tan abertas, nin se decataban, nin querían decatarse, dos sapos que lles propiciaba o Tío Sam, abotargándolles o estómago, e de paso, o cerebro. Certo é que Herminia participaba a miúdo naquelas sobremesas, pero facíao coa habilidade precisa para ocuparse tan só dos faladoiros de matiz cultural, moitos deles coa elite do galeguismo, tan puxante por entón, que os había a feixe naquel parnaso do Paseo do Prado.

Despois destas reflexións ambientais, orientadoras ou ilustrativas dunha situación e dunha época, non se pode esquecer o estritamente persoal: unha voltiña polo reservado de xunto da cociña, despensa-comedor familiar, que era onde se recollían, habitualmente, para a íntima convivencia, para a conversa relaxante, reconfortante, para o descanso, sempre merecido; e por suposto que tamén para as evocacións nostálxicas, indelebles en todo emigrante que sexa de lei, ¡da de vinte e catro quilates!

Alí, nunha mesiña lateral, auxiliar, levábanse aqueles libros das contas, entradas e saídas; e de paso compartían asento, asento e fraternidade, coa irmá Agar, sen asomo de racismo, tan satisfeita ela, sempre, con aqueles amos que a trataban de ti por ti con esa familiaridade e con esa cortesía que foi clásica, tamén, invariablemente, no rural galego, deste Tui a Ribadeo, coa servidume agrícola, con aqueles colaboradores que se esforzaban, que se superaban, xunto co amo, eles tamén, día por día, en gañar, en merecer, o pan cotián, que se era pantrigo mellor que mellor, e se tocaba boroa, ou centeo, codias que fosen, igualmente servía nun pobo de seu tan sufrido e morixerado.

Naquela ocasión decatárase Nicasio, o das mil mañas, de que as vidreiras a cores, con billotes, das portas do reservado, tendo a folla entreaberta reflectían as sombras da xente que entraba e que saía pola principal do restaurante, así que izounas por sobre dos porlóns, e aló que se foi, con elas na furgoneta, en busca dun cristaleiro que lle substituíse aquel mosaico de cristais de cores por unhas biseladas que lles fixesen de espello, ad intra. Quedaron soas as curmás, que Agar fórase á súa santería para renderlles culto ás súas vinte Orichas. Naquela hora aínda non se lembraran da súa xente, das súas efemérides, que as levaban con todo rigor, ao pé do calendario, celebrando, a cotío, na distancia, tódalas feiras e tódalas festas tradicionais da bisbarra natal, con evocacións constantes; se non de mañá, si nas demoradas sobremesas.

Neves pasouse a man por diante dos ollos, con un paniño daqueles que lle bordara súa nai para aquela despedida que xa ía lonxe, lavados sempre con todo mimo, coada especial, para que non se lle esfiañasen nin collesen manchas. Daquela, coa suor, borrou as fatigas, substituíndoas na pizarra da mente por aquelas evocacións que lle eran tan gratas e tan alentadoras, que as mantiñan, a ámbalas dúas curmás, nun sentimento agridoce, coa esperanza, omnipresente, posta a cotío nun feliz retorno ao terrón matriz, sequera fose vacacional, tan pronto como as cousas se lles puxesen a xeito, e houbese certa tranquilidade, certa estabilidade, naquel país adoptivo, como para deixar aquel negocio, aquel restaurante, debidamente encarreirado, con xente de confianza, sequera fose por tres meses, que dous xa se perdían, ou consumían, entre ir e volver, naquelas singraduras, naqueles vapores amodorrados, tal que o General Armero, con moito fume e pouca potencia.

Certo é, tamén, que por aqueles días, ou un pouco máis tarde, concretamente en Maio do ano 1927, Lindbergh cruzaría o charco en só 33 horas e 27 minutos, ¡pero en avión, que ese luxo aínda era deportivo, meramente sportivo!

-...

-Herminia, ¿decátaste de que estamos en día se aniversario? Parece que foi onte, pero xa fai un ano do meu casamento. ¡Mañá! E na miña casa, despois de tanto tempo, aínda non coñecen ao meu home, ao Nicasio, máis que polas fotos que lles mandamos, ¡que a saber se as enmarcaron!As voltas que dá este mundo, que saín solteira e volverei casada, precisamente cun veciño, case da porta, da freguesía de Suegos, e para iso, para tan pouco escoller, ¡nin falta que me facía saír do país!

Herminia, atarefada coas contas, só lle dixo á prima:

-¡Tén a súa graza, si; trouxéchelo contigo, no mesmo barco, ¡xunto co ato da roupa!

Aquel día Neves estaba de vea, morriñosa, e seguiu barrenando con aquelas efemérides nostálxicas:

-Para logo cúmprese o da inauguración deste restaurante... Mira ti, que xa coa clientela arraigada, afeita a vir por aquí, logo teremos que mirar por un encargado de confianza que nos administre mentres imos ao país, ti, a polo Toño, e eu, para presentarlles ao Nicasio. Claro que, con estas leas da política, un día que esteamos fóra, xa dá medo...

A curmá cerrou aquel libro das contas para mellor atendela:

-Si, muller, que levas un ano desposada, pero non esposada, que vaia sorte que tiveches con este home..., ¡que o meu Toño aínda está sen experimentar! Outro cabodano que nunca se me esquecerá, e mais deixeino pasar sen ofrendas, é o da morte de Robynia, naquela tormenta da que tanto falaron os periódicos... Moito che levo matinado naquela coincidencia, e logo que todo me parece que pasou daquel xeito tan...; non sei, mesmo dramático, de propósito para que Ádam sentise os efectos daquel furacán na propia conciencia. ¡Pobre Saulo, que non foi capaz de entender as verdades ata caerse do cabalo...!

Neves, apegada ás formas, aos rituais, en contradición co seu carácter aberto, natural, e máis ben rachado:

-O que é esquecer, ben sei que non, ¡pero deixala sen unhas funcións no seu aniversario...! Eu ben que me acordei de dicircho, naqueles días, pero Nicasio fíxome calar, que me indicou que igual non lle dabas misas, das católicas, digo, por se non lle gustaba ao Merton...

-A verdade é que non me esquecín; ¡ca, imposible! Pero entráronme unhas dúbidas tremendas: Se lle encargo cultos na súa igrexa, ¿podería, debería asistir eu, sen pecado pola miña parte? E se lle encargo misas na nosa Catedral, ¿podería levar ao Ádam? Isto dos irmáns separados é un mal asunto, que me amarga a conciencia, así que, con estas dúbidas, e con estes escrúpulos..., ¡estou en falta, que nin o confesei, que nin sei cómo, nin a quén!

-¿El, o Merton, encargoulle..., misas, ou como se chame iso dos protestantes?

-Creo que non, que mo tería dito. Ben sabes que é unha especie de ateo, máis de feitos que de cerimonias, que sempre di que os ritos son fórmulas externas, así que me vexo nun dilema atroz.

-¡Xesús, qué home, que non é doado de entender!

Aquel man, aquel Merton, por máis que Herminia se levase tan ben con el, agora, de presente, e lle chamase Ádam, así, con toda familiaridade, para ela, para a desconfiada da Neves, seguía sendo un arcano, unha esfinxe, ¡o sorriso da Gioconda!

-Dígoche, e xa non é a primeira vez, que non ten mala entraña. Hai que entendelo e coñecelo. Xa sabes que non hai luns que non coincidamos no cemiterio; e despois diso, á volta, case sempre me dá un paseíño no seu carro polas aforas de La Habana, por Cojimar e todo por aí, antes de traerme de volta. Agradézollo de veras, moito, pois ademais do agradable que é de posto a conversar, esas son as miñas saídas, o meu único relaxamento, que ben o sabes..., ¡e de paso, con el practico o inglés, que che é moi culto, por máis que o disimule, que por algo o quixo Robynia, supoño!

-Nesas viaxes, neses paseos, e co Verdini alí diante, en inglés que sexa, ¿de qué falades, se pode saberse? -Neves estaba, seguía, receosa, preocupada, pois canto mellor se entendía súa prima co gringo, máis sufría ela, ¡e sen saber por qué, que ese era o caso!

-Muller, qué cousas tes; de qué imos falar, do que fala todo o mundo, homes ou mulleres, con tal de que haxa algo de confianza: ¡do tempo, da paisaxe, desas vagas do mar, de cultura, da Bolsa...! Nin che sei dicir: de todo, e de nada en concreto; as bobadas de sempre, que con algo hai que mata-lo tempo..., ¡para que non nos mate a nós, por aburrimento! Cando quere, cando se pon en vea, éche finísimo, que ten mil maneiras de ser galante... Igual que o teu Nicasio ten mil mañas para tódalas cousas manuais, pois este dálle ao cerebro que dá gusto! Iso de estudar de cativos éche unha gran vantaxe, que sempre se vai por diante... A señora era filla dun Lord, filla única, xa sabes, pero este non vén de ningunha choupana...

Neves, tentando abesullar un pouco máis, procurando ver indicios naquela escuridade:

-¿E, cómo falades...?

-¿Como vai ser? ¡Xa cho dixen, en inglés!

-Non vos sirve de nada, que ese Verdini tamén o sabe... ¡Seguro que vos escoita!

-Non, muller, non te preocupes, que non é por aí, pois a min convenme cultivalo, aínda que só sexa para estar ao día con estes gringos da nosa clientela... ¿Non notas que á xente de categoría gústalle que lle deas conversa, así, en inglés? Noutros sitios, noutras casas de comidas, póñenlles a mesa, só a mesa, e despois diso, a conta, e, ¡abur! ¡Un cliente é un amigo, ten que selo; hai que facer os medios para que o sexa...! ¿Vasme roñar por iso?

Roñar, non, pero...! Neves, sempre receosa:

-Non sei, pero coido que te van tomar por unha desas, por unha mesera... ¿Nunca te solicitaron, nunca che dixeron algunha inconveniencia...?

-¡Que va! O que fago, ben ves que o fago con xente distinguida, habitual, e iso chámase, tertulia, ou faladoiro. Xa as houbo en París, platónicas de todo, en casas de liñaxe, mulleres ilustradas... O que si me ten pasado é que máis dun ofertou levarme para a súa casa, de profesora dos seus fillos, pagando o que fose, pois pensan que estou de empregada…, de empregada vosa!

Neves riuse do equívoco, moito, que lle sentou de marabilla:

-Pois, cando sexa así, chíscame un ollo, que deseguida me presento para desenganalos, ¡ou qué se cren, quitarme a categoría de criada...!

-Que non te tente o diaño, Neves, pois iso ten outras avantaxes, que nesas conversas aprendo deles, cousas dos seus negocios e dos seus costumes, que a cultura é simplemente un cóctel de coñecementos, e todo é útil, ¡tarde ou cedo!

-Serán, muller, serán, pois as miñas luces sonche curtas; ¡rurais, de cera virxe!Mais volvendo ao caso dese farruco, dese Merton..., -Neves resistíase a chamarlle Ádam, -que me digas que é falador...! ¡Cústame crelo!

-Si que o é, pero esa non é a verba axeitada, que máis ben se di comunicativo; ou tamén, comunicador. Dígoche que é unha ledicia tratar con el, de calquera cousa, pois dá a tódolos temas. ¡Unha caixa de segredos! Con dicirche que declama de memoria actos enteiros das comedias de Shakespeare...

-¿Ese que é, outro cliente..., noso?

-Non, muller; foi un dramaturgo inglés, que morreu a comezos do século XVII... Agora que Ádam non anda na mala vida, agora que ten arrendados os hoteis, fíxose un gran señor; ¡volveu aos comezos! Realmente non me estraña que Lady Robynia lle aguantase o que lle aguantou, pois, fóra daquelas desviacións, é marabilloso, ¡un Doc en cultura! Mira, a verdade, que cho vou dicir en confianza: ¡tenme cativada, case que namorada!

Neves, galega do interior, como Herminia, pero máis retranqueira, con cámara e recámara:

-¿Daquela, volveu a falarche...? ¡Muller, diso, de que lle devolvas a Mansión!

-Ao contrario, que agora quere retocala el, en por si, do seu peto, que di que hai demasiadas tristuras, tons grises, evocacións que o entristecen, e que por veces o desesperan... ¡Máis ou menos, aínda que doutra forma, o que me pasa a min cos papeis deses legados! Púxenlle de condición que non toque ás cousas persoais, ás predilectas da señora, que xa lle irei indicando cales son...

-¡Uiih, quita, quita, que iso chéirame aos mexos dun can...; xa sabes, cando marcan o seu territorio! -Neves, que xa a coñecemos, rural e desconfiada, con un pé en América pero outro en Galicia, no máis profundo dela.

-Non, muller, que xa che dixen que o teño de alugado, que nos fixo eses papeis o señor Tovar, se ben simbolicamente, pois incluso me insistiu en que siga con tódalas chaves, que el só ten e só quere unhas copias...; ¡e maila da súa caixa de caudais, por suposto, que esa é persoal!

-Perdoa, curmanciña, que ben sei que non precisas titora, pero é que, ás veces, pásome!

Pedíndolle desculpas, déronse unha aperta, hábito conservado do seu rueiro. Herminia coidou que non debía gardarlle ningún segredo:

-Na mansión vai poñer cousas máis alegres, máis funcionais, xa che digo; e dos mobles retirados, os mellores vounos traer para aquí, para estes pisos de arriba...

-¿O Merton, mete mobles..., na túa mansión?

-Transitoriamente, pois está en obras nunha finca que ten por aló, que esa xa estaba ao seu nome, no propio Varadero, que me levou para verlla...! Os mobles, os novos, despois levaraos para a súa, ao Varadero...! Este home debe ter cartos a esgalla, pois das contas de Robynia nunca un peso me pediu... Nisto do diñeiro, antes ao contrario, que ás veces dime de accións que van subir, ¡e soben, de inmediato! E doutras que van mal, ¡e baixan, en vertical! Cos seus consellos moito diñeiro me fixo gañar, moito, coido que aínda máis do que me deixou Robynia... Ou é moi listo, ou está informado de primeira man polos grandes políticos...; ¡información privilexiada, que se di!

-¡Iso tamén o tiñas calado! Ti logo pareces unha monxa desas..., ¡desas que non falan coa xente!

-Muller, ben sabes que non me gusta falar de cartos... ¡Os cartos son medios, medios de pago, que nunca son, ou nunca deben ser, fins, en si mesmos! O caso é que estes americanos, estes da súa panda, sábenos todo, e con antelación, días antes cós periódicos. Información privilexiada, repito, de orella a orella, que así lle chaman, que tal parece como se traballase para eles, en exclusiva, toda esa policía de Machado, ¡todiña!

-¿A Policía...? ¡Uiih, Herminiña, iso éche cousa da mafia...! ¡Quita, quita; lagarto, lagarto...!

-Tampouco é así, muller, que ben sabes que aquí mandan os gringos, e axúdanse uns aos outros, dun xeito parecido a como facemos os galegos, só que nós, pobriños, estámosche no fondo da escaleira...

Para Neves, todo aquilo dos gringos..., ¡outra xente, outro mundo! Ela, con tal de contestarlles, Yes, a todo, e despois facer o que lle parecese..., ¡asunto concluído! Imbricada en Cuba, nos asuntos de Cuba, e para iso tan só ata certo punto, súa curmá Herminia. En canto ao Nicasio, para cando alguén lle aludía á problemática local, el tiña unha resposta lapidaria, pronta e invariable: ¡O meu sino é arrear nos xatos do amo, así que, con tal de que non escornen, que bramen canto aqueiran!
-.-

¡Faránseme eternos!
Está nas leis da propia natureza que os gromos cheguen a ser inflorescencias, rosas abrideiras, con tal de que reciban humidade e luz, sol abondoso e sostido. Iso en tódalas latitudes, e xa non digamos nesta Cuba de seu ubérrima e luxuriosa. ¡Luxuria de luxuria, pois incluso as canas, de tan xuntas, vólvense azucre! Que conserven, ou non, ese néctar, dependerá tan só de que un abázcaro estea axexante, ou non, no intre receptivo, precisamente daquela, daquela cando a rosa abre, cando amosa os seus pétalos xenerosos, apetecibles.

O abázcaro desta cortiza tiña experiencia, sobrada, niso de gorentar as rosas; de todas clases, que todas lle servían, negras inclusive. Algunhas foron simplemente flor dun día: catro voos, zum-zum, ¡e xa estaba! Pero as máis difíciles eran, son, de sempre, as mellores, as de máis perfume, as delicadas; quere dicirse, que as de mellor perfume eran, son, as melíferas, as doces, que así opera a partida dobre deses libadores profesionais, calculadores que non calculistas.

En Robynia, con Robynia, con aquela Dama da Royal Sanity, o míster utilizara a mesma estratexia, unha diplomacia versallesa: horas de sol, moitas; un sol parisino, suave, agarimoso, todo ao redor, pero cos élitros a punto, axexando oportunidades; ao suave, sen alarmas, sen precipitacións, sen zunidos nin contradicións estridentes... E logo que tamén hai, na propia natureza da flor, nunhas máis e noutras menos, esa xenerosidade, esa tendencia interior, íntima, a perfuma-los espazos contiguos, a rodearse dun hálito participativo, incluso misional, cativador, contrastando co xofre das tormentas ambientais, tan precipitadas que, por veces, incluso preceden aos rebentos das primicias nas primaveras abrideiras...

Herminia, para non ser menos, inmolouse no mesmo altar, do mesmo xeito, ou parecido, seducida polo propio sedutor ao que trataba de redimir, de elevar, candidamente, en volutas de alta espiritualidade... ¡Pero, nada, que os anxos caídos, de caídos son resistentes á levitación, á graza, ao perfume...! Tan pesados son, ou así se comportan, que acaban aterrando no propio verxel, deixándose caer, espatelados, por riba da rosa, case por gravidade, ¡coma o máis pesado, coma o máis groseiro dos abellóns! ¿Daquela, qué resistencia se pode esperar dos pétalos graciosos, delicados, tenros, desas rosas orballadas, de seu húmidas e abrideiras, sempre en sazón con respecto ás posesións, calculadas e inclementes, dun abázcaro regordete e cincuentón, cadora máis experimentado, máis pegadizo e máis hipócrita?

...

-¿Ádam, qué fixemos, qué me fixeches...? ¡Isto non pode repetirse! Quérote ben, moitísimo; por Deus que si, pero..., foi antes tempo, que me embarullaches co teu xogo, con esa argucia de traerme á mansión, cunhas caricias e cuns afagos que mos pedía o corpo, iso é verdade..., ¡pero o espírito, non!

-¡Muller, qué bobada..., co que nos queremos!

-Non, Ádam; non é ningunha bobada, pois a tal momento, pasada esta febre, este frenesí amatorio, sensual, eu síntome sucia, avergoñada de min mesma..., ¡na propia cama de Robynia! Alienáchesme, sen crítica algunha pola miña parte, iso é certo, así que, o pecado é meu, absolutamente meu! Nin sei cómo, pero perdín o meu control habitual, o meu autodominio..., ¡precisamente cándo e onde menos debía facelo!

Ádam bicouna con delicadeza e con paixón, mariposón experimentado, en cen sitios e de mil maneiras, en tódolos seus pétalos, un por un, con mestría, con aquela habilidade súa, raposeira, de burlador galante:

-¡Muller, cunha notable diferenza: que eu quérote; si, de verdade; moito, como nunca lle quixen á miña Robynia! Naquilo de París, naquel hospital de guerra, pouco máis houbo que lascivia, vitalidade, mocidade, ganas de xogar co lume, pero nisto, no noso, no de agora, só atopei, só houbo, un amor sereno, definitivo... ¡Encanto, adórote! Como ti mesma dis, ¡por estas, que son cruces!

Herminia, arfando, upouse, envolta nas sabas, con rubor, coma unha colexiala collida en falta, sorprendida in fraganti.

-Ádam, Robynia seguro que tamén cría no teu querer, nas túas verbas doces, sometida igualmente á túa capacidade de sedución..., ¡e nin así te convertías, por máis que cho pedía! ¡Tanto que o desexou, tanto que cho pediu, tanto que rezou por ti...!

-¡Pero mira que es incrédula; ti, si, que vaia forma de estragar as festas, as celebracións, sempre con ese nome nos beizos, cortándome este afluír dunha ilusión absoluta, nova, definitiva! Ela empezou a redimirme, en efecto, e ben que sinto algún daqueles incidentes nosos, tan estúpidos..., pero ti fixeches por min, sen as ataduras dun matrimonio, graciosamente, de motu proprio, máis, moitísimo máis cá ela... Congratulations!

Herminia sentiuse atenazada, que non sometida, por aquelas apertas, fortes, subxugantes, do Ádam, sabas incluídas:

-Ádam, non me sobes máis; por favor, déixame un anaquiño, que me sinto como..., sucia! Pero non te enfades comigo, amor; déixame dicir o que sinto, pois quero confesarme de viva voz: En vida quíxenlle, e respecteina, moitísimo; e agora, de morta, só un ano despois, namoreime de ti, do propio viúvo da miña protectora, unha especie de nai... ¡Que horror; isto, esta debilidade miña, que vén a ser un incesto!

-¿Que hai de malo no noso querer, na nosa paixón, tontiña, que es unha inxenua, unha baby? ¿Que teño que facer para que entendas que te adoro, que ti es o meu amor final, o definitivo?

-Ádam, isto xa vén de atrás, que me entreguei, que me venciches, ao sopé do voso panteón! Por iso, neste intre, que ti chamas de amor, eu témolle á súa ánima, que Robynia estará pregando a Deus contra nós, arestora..., ¡pola miña infidelidade! Meu Ádam, xa non te podo redimir ao meu xeito, inmaculada, co meu candor, coa miña pureza..., ¡que xa pequei, eu tamén, e precisamente contigo! Agora somos iguais, dous impuros... ¡Deus, qué vergoña! ¿Que opinará de min, desde o Ceo, a nosa Robynia, a miña señora, aquel modelo de muller...?

Merton incorporouse na cama, bruscamente:

-¡Maldita sexa...! ¡Isto é o que me pasa por deitarme cunha beata, con outra, outra vez! -Pero desde que se controlou, adozou aquelas maneiras acedas, exaltadas:

-¡Meu amor, perdóame, pero vén a razóns, que esta é unha forma ridícula de dramatizar situacións naturais, humanas, propias de dúas persoas normais, sans, de carne e de óso, namoradas e xuntas, reciprocamente desexadas por lei natural, por lei de vida..., ¡que ámbolos dous somos libres, pois ninguén está obrigado a unha viuvez perpetua, nin a unha castidade beatífica, sublimada, en ningunha relixión!

-Ádam, tiña que ser despois; nunca prematrimonial..., ¡que iso é o lícito, o verdadeiramente natural!

-Se tantos remorsos tes, casémonos, de inmediato! ¿Cantas veces che pedín que me aceptes en matrimonio, e ti íalo pospoñendo...? ¡A culpa é túa, que me tiñas nun purgatorio atroz, perpetuo! ¿Non fixen, non cumprín, as penitencias que me levas imposto, e ningunha delas fácil?

-¡Si, Ádam; casémonos, xa, pero pola miña Igrexa, polo rito católico, que tamén cho teño dito, que cho sigo pedindo!

Merton pasou de agarimoso a esixente:

-Casémonos, si, que ben cho levo proposto, eu tamén, pero, polo civil...; como matrimonio mixto que somos! Mutuo respecto de crenzas, pero o que é de amor, pola miña parte, canto queiras, pois o meu materialismo periclitou... ¡Por estas!

-Se así mo impós, terei que ceder eu, pasar por esas, pero darame vergoña saberme casada e ter que entrar na miña igrexa sen o meu home. ¡Apuntaranme co dedo...! Ádam, o noso, así, en plan mixto, vai ser un milagre que funcione...

Merton, mentres se vestía, foille dicindo, cálido e persuasivo, pero un tanto imperioso:
…/…