De pura cerna (26)

…/…

-¿Quen está aí, quen..., quén entrou? ¡Ádam, cariño, vén, achégate..., e perdóame! Non quería que te foses, que me deixases nestes apuros... ¡Sonche unha vampire, unha egoísta..., que te quero comigo..., sempre comigo..., recuperarte! ¿Sabes, dear? Do it for my sake...!

Para a tenrura, para a exquisita sensibilidade da nosa Herminia, ter que desenganala naquel dramático sono foi atroz:

-O seu Ádam está abaixo, gardando no carro... Este señor é o doutor Perkins... ¿Non lle ve o fonendo?

Xa non distinguía. Nos últimos minutos perdera aquel residuo de visión, ao completo, á vez que se quedara con un fío de voz apenas perceptible. O médico contoulle as pulsacións, e quedouse silente, pensativo, gañando tempo para que Robynia cobrase un novo pulo. Despois miroulle aos ollos, volteándolle lixeiramente as pálpebras; e acaricioulle as meixelas para sensibilizala, para facela reaccionar, á vez que lle dicía, cariñoso pero evasivo, profesional:

-¡Mrs. Merton, qué ben está aquí, nesta cama, debaixo deste dosel, que nin a Raíña Vitoria; refuxiada desta tormenta..., que aí fóra voan os tellados; e non é unha metáfora, por desgraza que non!

Robynia non lle contestou, tornando á súa pregunta obsesiva:

-¿Ádam...? ¡Que veña o meu Ádam, que se achegue a min...! ¿Ádam, amor, onde estás, que non te oio falar...? ¡Non me deixes soa..., neste transo supremo! ¡Volve comigo!

Todos calaron, que ninguén se atrevía a desenganala, nin sequera o médico; petrificados pola súa impotencia en compracela. Pero Robynia, angustiada, insistindo con aquel fío de voz:

-¿Ádam...? ¡Encoméndoche esta rapaza..., que a teño por filla..., por sucesora...! ¿Ádam, qué fas, que non contestas...? ¡Tes que aceptala; tes que respectala... que todo vos irá ben! She´s very trustworthy!

Herminia mirou ao seu redor, que deu en imaxinarse que estaba nunha sesión de espiritismo, daquelas que lle relataba Agar. Naquel dormitorio pasaba algo; ¡algo había que os conmocionaba, algo invisible, superior ás súas forzas, ao seu entendemento! Naquelas olladas imprecisas, á procura do imposible, do impalpable, atopouse co brillo da cruciña daquel rosario que ela mesma lle regalara á señora, cabe da súa Biblia, daquela Bible de Robynia. Ensarilloullo, amorosiña, entre os dedos; solemnemente, como se lle aplicase unha unción, ou un talismán, quedándose coa Bible debaixo do seu cóbado esquerdo. Había que darlle esperanzas, se tal fose posible:

-O seu Ádam veu mollado..., ¡e pasou ao baño! Teña paciencia, que ten que vestirse...; mudarse, outra roupa, ¿sabe?, ¡e iso leva tempo!

-¿Ádam...? ¡Pero, este home...! Non; iso é mentira, que se estivese aquí xa tiña vido... ¡Abandonoume..., precisamente hoxe!

Nicasio, que se quedara na porta, con pudor, por se o médico inspeccionaba á enferma, fíxolle acenos a Herminia para que se aproximase, e cando a tivo cerca:

-Non sei se faredes ben con ese conto de que xa veu Merton... Ese cuco, a tal hora, está noutro niño que eu me sei..., ¡no das víboras!

-Nicasio, tes que saír a buscalo, prontiño, que esta muller vainos morrer na súa espera, con esta desesperación que lle entrou, que xa leva un pedaciño clamando polo seu home... ¿Non ves cómo se debilita?

-¿A por el, buscalo...? Logo haberá que dicirlle a Agar que nos bote as cartas, a ver se me di onde podo atopalo.

-Pois, do que non, métete na cociña, coas mulleres, e non volvas por aquí, que pode enxergar un vulto movéndose, e segue coa teima de que es o seu Ádam. Failles compañía ás dúas, que estarán asustadas..., ¡por tantas cousas!

Nisto que se lles achegou o médico, informándoos:

-Está peor, moito; e coido que definitivo! ¿Funciona ese teléfono? ¡É para chamar a todas partes, a ver se alguén dá co Merton, ou nos orientan do seu paradoiro...!

-Non, señor, que xa o intentei, que se tronzaron os fíos ao caer as árbores; aí fóra, no xardín... Nicasio tampouco sabe onde atopalo...; e logo que, con esta ventoeira, se temos outra desgraza... Prefería saír eu, eu mesma, que comigo pouco se perde se me pasa algo, que miña tía, Queta, tenme dito por onde rúa ese pillabán, ¡pero non me atrevo a deixa-la señora!

O Doc foi rotundo, facéndoa desistir daquela temeridade:

-Ti, aquí, que es imprescindible, ¡máis có médico! Ademais, ¿decátaste do que aumentou o temporal? Nestas avenidas do Vedado, aí fóra, quedaba xente correndo en tódalas direccións, sen saber onde abeirarse, que nin refuxios hai; e os que valen están pechados..., ¡pola caridade dos seus donos! -Ironizou, flegmático, irritado por aquel enclaustramento da veciñanza.

-¿Nicasio, deixastes aberto, aquí, abaixo, para que podan gorecerse? -Herminia, compadecéndose, pero anticipóuselles Perkins:

-Precisamente entraron con nós, varios, de tódalas cores. Por certo, tamén quedaba esa Agar, brandindo unha vasoira, tal que se fose un sabre daqueles do 98, para poñer algo de orde..., ou para que non suban!

-¿E Neves, logo, onde está, onde quedou; tamén abaixo? ¡Eu facíaas na cociña...!

-Neves meteuse na cociña, si, -contestoulle Nicasio-, e supoño que arestora tamén subiría Agar. Eu baixaría para vixia-la xente, pero..., ¿e se hai que ir por medicinas, ou axudar en algo, algún recado...?

Non o dixo explicitamente, pero temeu que se lle desen en desmaiar aquelas mulleres, todas, empezando por Herminia, metidos todos eles nunha situación tremebunda.

Herminia, case implorándolle ao médico que fixese un milagre:

-Doutor, ¿é que non pode facer algo? ¡Na miña aldea sangraban á xente, ou lles poñían bilmas, ou lles daban fregas con ortigas..., para que purificasen o sangue, para que reaccionasen...! ¡Aquí haberá algo máis..., máis suave!

Perkins non puido evitar un xesto de comprensión, indulxente:

-Nada, muller, que nada se pode facer, salvo achegarte á cama desta santa; que te sinta cerca, que non note a túa ausencia, pois a mellor medicina, mentres alente, es ti, ¡co ben que vos entendedes! Míraa desde aquí, con esa raiola de luz: parece un anxo deses dos retablos; de mediana idade, melenas roibas, cariña de virxe..., ¡e non esas pelanduscas que recruta Merton! Ímonos achegar, en silencio, ¡pois os enfermos oen mellor cós sans!

Volveu a tomarlle as pulsacións. Herminia, mentres, axustoulle aquel rosario; unha vez máis, que se lle saíra das mans ao elevarllas Perkins. O galeno meneou a cabeza con un xesto de fatalidade; e para máis comunicar, colleu dun brazo a Herminia e sacouna ao distribuidor:

-¡Nada, o dito: pouco, tenue e irregular! Volvamos, que parece que che busca a man por sobre das mantas... Acaróate con ela...

-¿Ádam..., aínda non? ¡Herminiña, vén, e non me soltes, que me transfires vida...! ¿Onde está..., ese home..., o meu...?

Agora non houbo contestación, que Herminia foi incapaz de articular unha evasiva, unha máis. Inesperadamente:

-¡Herminia, fracasei...! Colle un papel..., pronto..., para deixarlle..., un recado.

-Señora, xa o teño, pero fale amodo, nun bisbiseo, para non fatigarse.

-Apunta..., pero en inglés. Please!

-Diga, señora, que xa teño un lapis, e apóiome na súa Bible...

-To be loved is..., is better..., than..., to be hated! ¿Está; repítocho?

Co esforzo e coa emoción, coa maxia daquelas verbas, coa fatiga de pronuncialas, Robynia caeu nunha prostración total; extenuada, case sen alento. Herminia, despois de pasar á mesiña aqueles útiles, e de gardar na Biblia aquel papeliño, aquela nota, aquela frase definitiva, tremenda, testamentaria, achegouse de novo á cama e deulle un bico á enferma, na fronte, apartándolle o pelo suavemente, con agarimo, esforzándose por non chorar riba dela.

Pasado un momento, cousa de dous minutos, a enferma volveu á súa teima, abatida, angustiada:

-¿Ádam..., Ádam...? ¡Pero..., home...!

-Xa llo dixen, señora; estase mudando de roupa... ¡Por favor lle pido que teña calma, non se excite..., que non lle convén!

-¡Herminia, dálle..., esa mensaxe..., que el vaina entender..., algún día!

Un repouso e un novo alento, que os aproveitou para engadirlles algo:

-¡Herminia..., o meu testamento..., está...!

Pero cortouse aquí, que non puido seguir, nin con medias palabras. Herminia atenta aos coidados, máis ben coa calor das verbas, que outra cousa non lle podía facer:

-Señora, agora que viñeron, Neves e mais Agar vanlle facer outro té...; ¿ou prefire un poexo, suave...?

A súa contestación, a súa reacción, foi absolutamente inesperada, incomprensible para os presentes, pese á experiencia do médico:

-¡Oh, Deus..., qué marabilla de luz...; tan forte..., tan limpa..., que non me deixa ver! ¡Deus, qué cores..., qué marabilla!

Despois dunha pausa curta:

-¡A man..., Herminia...; non me falles..., que delego en ti!

-¿Señora, non nota que llas teño collidas, ámbalas dúas? ¿Que dixo desa luz, é que volve a ver...? ¡Estamos aquí, todos, con vostede, nun brete...!

Daquela mesmo, e por toda contestación, escapóuselle un ¡Aggg!, xordo, seco, impresionante, como se reunise, como se concentrase nun sopro todo o aire dos seus pulmóns; e despois diso, seguidamente, pero case imperceptible, un ¡Oggg!, suave, lánguido...

Perkins entendeuno, naturalmente, profesionalmente, pero Herminia, con ganas de detela, de retela, mesmo de resucitala, apremou na súa..., ¿enferma?

-¡Señora! ¿Que lle pasa? ¡Por Deus, fale...; díganos algo..., non se esmoreza...! ¡Por Deus..., fale..., ou fáganos un sinal, mova os seus beiciños..., para que non se lle queden brancos!

Perkins pasoulle a man pola cara á defunta, suavemente, de arriba para abaixo, e segundo o facía íalle comentando á rapaza:

-¡Isto que me ves facer é para que non perda esa luz, esa da que nos falou, a do seu tránsito, esa que a cegou na súa despedida...! ¡Para que non olle sombras, para que non as leve consigo, para que non sufra véndoche esas bágoas tan estériles como inoportunas, pois, en canto á súa vida..., Deus débit, Deus ábstulit! ¡Deus lla deu e Deus lla quitou!

Herminia quedouse coa boca aberta, querendo falar, querendo romper aquel silencio tétrico, mortuorio..., ¡pero sen atinar a facelo, de ningún xeito! O que máis lle apetecía era berrar, abrir o balcón, imprecarlle ao vento, ao Merton, ao xardín, ás árbores caídas...

-Non insistas, muller, nin chames nin berres, que todo está consumado; fixemos canto nos foi posible... Esta dama ilustre, de títulos e de feitos, arestora igual pode ir no Ceo como estar tirándolle das lapelas ao seu Ádam; e xa non lle sopre a orde de afogarse nunha figueira..., ¡pero ese matón non o fará, que é máis traidor e menos home có Xudas!

-Doc, por favor, déixese de chanzas..., que isto élle moi serio, mesmo terrible...

-Nena, tes que saber que nunca cousa tan en serio dixen, que ningún enfermo me conmoveu desta maneira. Eclipsouse, esvaeuse, voando silandeira, máis que un paxaro! E logo esa mensaxe, ese papeliño que gardaches aí..., ¡iso converte en anxos aos propios caníbales!

Herminia, incapaz de terse en pé, axeonllouse no chan, preto da cama, concentrada en oración. E algo despois incorporouse para encrucillarlle as mans á defunta, ensarillándolle aquel rosario.

-¡Miña nai do Ceo, qué desesperada estou..., e qué inútil me sinto!

Perkins, previndo unha lipotimia, sentouna nunha calzadora, deixándolle os brazos colgantes, nas orelleiras, que así se quedou, por algún tempo, cos ollos abertos pero inmóbiles, irtos, idos, ollando cara ao teito, perforando infinitos, sedenta de respostas. Clamou ao Ceo, coa voz entrecortada pola emoción, ou máis ben, pola conmoción:

-¡Ábrelle esas portas, Señor, que ben sabes que era unha santa...; ou ela, ou ninguén! ¡Madriña, escóitame, aínda que nunca máis o volvas a facer, que che pido pola nosa protectora..., que vai ceguiña..., e tes que guiala no Ceo!

Rompeu a chorar, agora ruidosamente, con gran excitación, con grandes saloucos; tanto, que a oíron desde a cociña, e acudiron os tres, en tropel.

-¡Ai, miña Neves, dálle un bico, que ben cho merece...; e outro para que llo leve á nosa Queta...! ¡Pobriña, que nin sol tivo, e sen embargo, Deus deullo á Queta..., e iso que foi pecadora!

-Muller, non tivo sol, pero leva un rosario, que á Queta esquecéusenos poñerllo...

Herminia, acudindo aos brazos do noivo de súa curmá:

-¡Nicasio, só nos quedas ti para defendernos nestes perigos, nesta soidade, que eu síntome perdida, coma se estivese envolta nas calixes do noso Pradairo, sen ve-los carreiros...! ¿Por qué se nos iría, Nicasiño, sen agardar a que chegase ese maldito Ádam? -Nun arrebato engadiu, escapóuselle: -¡Para ser bo..., vaia nome que lle puxeron!

Neves parecía, ou se facía, máis serena, máis resignada, e tentou consolar na curmá, apertados os tres, coma tres hedras:

-¡Herminia, curmanciña, levounas Deus porque eran boas, e como eran boas, xa estaban preparadas, maduras para o transo! Chamounas cando quixo, que aló arriba, por encima desa tolda, seica non chove..., ¡que nunca choveu para arriba!

-Eran mozas..., ¡ou case! -Argumentoulle a curmá.

-Herminiña, mozas, si, pero, maduras, tamén, ¡que por algo caeron desta árbore da vida!

Agar, mentres, posta de xeonllos, rezaba, en silencio; ela viña da escravitude, do fatalismo da escravitude dos seus devanceiros, e vía na morte a gran liberación do ser humano.

A todo isto, o médico sorriuse, benévolo, comprensivo da fe daquelas mulleres, daquel candor latino e daquel fatalismo agareno; tratou de animalas:

-¡Rapazas, consummátum est! Aquí todo está feito, todo o que era posible; o humano, o importante. -Entreabriu unha contraventá: -¡Maldito temporal, malditos bruídos..., que xa parecen as trompetas do Apocalipse! -Seguidamente pasou a vista en derredor seu, ollando a pompa daquelas estancias: -¡Que tolemia, qué fastos, que logo me apetece colgarme dun cortinón destes e abatelo en sinal de dó! Esta casoa..., Mansión Merton lle puxeron aí fóra, nesa lauda, envilecendo o escudo familiar de Robynia...; logo parece unha pirámide, co tesouro dentro, coa faraona enmarcada neste dosel...

Mirábano todos, sen saber e sen atreverse a seguilo naquel monólogo; e Perkins, furioso, que non calaba:

-Para máis, nin falta fai embalsamala, que esta muller era unha santa, que volo digo eu..., ¡incorrupta e incorruptible! Outro Xurxo; toda unha vida pelexándose co dragón..., ¡inutilmente, que así se quedou sen forzas!

A Ama das Chaves tíñaas todas, ou case todas, pero faltábanlle as daquela situación, por tantos conceptos dramática:

-¿Que se fai nestes casos, Doc? Non me atrevo a avisar na súa igrexa, nin nas Pompas..., ¡sen contar co seu home! Fagamos o que fagamos, nada lle vai gustar ao basilisco, ao sátiro!

Perkins asomouse de novo á fiestra e comentou, como para si mesmo:

-Saír de aquí sería un suicidio... E logo que están eses de aí abaixo arrimados ás paredes, engurrados ao sopé das árbores... Estou vendo algún ferido, das caídas e do que lles caeu encima...; traumatizados, case todos..., ¡polo menos, unha ducia!

Neves deu en moverse pola habitación, de esquina a esquina, en diagonal, trazando o recorrido máis longo, que se lle facía curto:

-Nicasio, disto hai que saír, sexa como sexa! Estamos encovados, nós tamén, que só nos faltan os responsos! ¿Non poderías achegarte ao barrio das fulanas..., coa camioneta? Ese home vainos matar, maiormente se non lle pasamos aviso..., que ata temo por ti, se sabe que estiveches connosco, aquí, coas mulleres, e que fuches polo médico! ¡Polo médico, si, e por el, non!

Alcanzouno Perkins, xa na porta, e tiroulle da manga, brusco:

-¡Vén aquí, gallego, que avultas moito pero domínante estas bonecas! E ti, Herminia, agora que estás máis serena, búscame tesoiras, tiras de vendaxe...; ou simplemente, teas limpas, de cotton. Agar, ti, á cociña; tódalas potas ao lume, auga fervendo... Ti, chicarrón, vasme demostrar que es capaz de amarra-los negros, de suxeitalos, así sexa polos seus atributos..., con tal de que se aquieten para coselos, para vendarlles as feridas...

Agar, que ata aquel momento estivera calada, completamente atordada:

-Pero, aquí dentro, non, imposible, que se enfadará Mr. Merton...

-Asumo toda a responsabilidade, que se Merton ten pistola, eu teño aquí, no maletín, unha lanceta... -Ao ver que se lle quedaban apampados: -¿Que facedes, así, parados, pasmóns de Galilea? ¡Recollede esas cousas, e abaixo todos..., que isto, a tal momento, é un hospital de campaña...! ¡Ímolo facer en honra da enfermeira Robynia...! ¿Mansión? ¡Iso é pretérito, que arestora é un hospital de guerra, outro, catastrófico, de primeiros auxilios! ¿Quen ten as chaves destas habitacións, por se temos que subir algún dos feridos? ¡Camas, sabas, jofainas...! Non vos importe o que se estrague, nin o que se manche... Fagámolo por Robynia, no seu nome, en honra e lembranza súa, que tamén o faría ela..., ¡de estar viva!

-¡Si, Doc, claro que o faría, e con mil amores! -Herminia, agora dirixíndose aos seus, á Neves e ao Nicasio: -¡Que ben razoa este home; y dixéronos, daquela, na nosa catequese, nas nosas parroquias, que os protestantes son herexes...! Temos que contarllo ao señor cura de Montecubeiro, algún día, para que cambie de Catecismo..., ¡ou para que emigre! Que compare, que saiba o que é bo, que xa está ben de gloriarse da súa, suposta, perfección..., ¡nun rueiro onde nunca pasa nada!
-.-

Senta; temos que falar
Entouñado con Robynia, Ádam Merton nin se lembraba da súa mansión naquela turbulencia, tan desaforada que pasou á Historia como unha das peores do século XX. Tiña a certeza de que o edificio estaba construído a proba de ventos e de sismos; e polo que respecta á xente que nel vivía, xa se apañarían, como puidesen, como lles petase, que en definitiva, no seu código de valores, cantos alí estaban eran parasitos seus, cobrantes e gastantes dun diñeiro que viña obtendo, el, precisamente el, e só el, tirando con man firme, intransixente, dos fíos daquela rede de prostíbulos de luxo, directamente proporcional en dividendos aos conflitos nos que se vía metido para manexar aquelas marionetas do vicio, do vicio ou das respectivas soidades, con frecuencia abafadoras, fosen produtoras ou clientes.

¿Naquelas circunstancias, en plena zafra, e cos políticos de man, ousaría Robynia, unha lady inefable, sinxela, empobrecida, último brote dunha familia inglesa, ostentosa e pródiga, premelo para que se retirase dunha actividade nutricia de tanta xente, ela incluída, depositaria, testaferro, figuranta, daquel caudal, daquel manancial inesgotable? ¡En absoluto! ¡Que seguise rezando, canto máis á présa, mellor, para que acadase, pronto, xa, aquela gloria que, segundo as teorías relixiosas daquela gran dama, anticipa Deus aos preferidos, ou aos precozmente maduros! Por parte, -matinaba Merton, pois tódolos especuladores son grandes matinadores-, ela testara ao seu favor., ao ditado.., ¡en resgardo, en contrapartida, previsoramente, como bo testaferro! E logo que nas oficinas do Fisco cubano, para cando chegase o momento da transmisión legal, da retroacción oficial, postmorten, -bens separados, que así os tiña-, amigos había, amigos tiña, que onde non os tivese, ou lle fallasen, doado era fabricalos, fose en dólares ou con chantaxes; daquela..., ¡todo atado!

A única preocupación real do Ádam Merton con respecto a Robynia era a dificultade que ía ter, no su momento, cando lle faltase, por atopar outro / outra titular, outro / outra depositante, de similar confianza, para poñer, para asegurarse, na propia cabeza do endosante, aqueles bens camuflados, alzados, todo o que aquel ínclito e precavido empresario consideraba fondos de reserva, seus, intanxibles, dos seus negocios, dos seus chanchullos, das súas especulacións..., ¡por se os tropezos, ou por se os trompazos, dos seus inimigos, que debían ser incontables, e algún, acaso, poderoso!

Certo era, tamén, que aquela beata, filla duns anglos exquisitamente, repugnantemente, puritanos, tíñao ameazado sobre o destino final daquelas propiedades mal adquiridas..., ¡pois había centros benéficos particularmente necesitados! Pero iso eran armas curtas, defensas de alcoba, que nunca chegou a dubidar da súa fidelidade... ¿A filla dun Lord, traizoalo? ¡En absoluto, e máxime con aquel rescaldo amoroso, que para ela era un vínculo indiscutible e indisoluble! No peor dos casos alí estaban, para devolver as augas ao río, aqueles matóns, outros escravos, seus; sen cadeas, pero escravos; vellos cómplices, ¡mal pagados, para máis lealdade! Todos eles comprometidos en algo punitivo, e por ende, vulnerables, de mil maneiras, que eses son os afillados máis fieis de todo padriño..., mafioso!

Volvendo os ollos á mansión, calle G. do Vedado, naquel día de marras, ¡naquel día de tebras!, hai que contabilizarlle ao Nicasio tres saídas polos arredores, tan voluntarioso el, sempre, para cargar, aínda que fose ao lombo, con toda clase de desvalidos. Daquelas recollidas e daquelas asistencias tirou a experiencia de que podería chegar a unha parte calquera da cidade cinguíndose, case gateando, polos asidoiros dos enreixados e dos tapiais, por entre as columnas dos edificios, entre remuíño e remuíño.

Como sanitario, xa cumprira axudándolle a Perkins, que incluso lle entalou unha perna, el mesmo, el só, a un negriño de seis a oito anos, ben desnutrido por certo, que se lle tentaban os ósos con facilidade. Os demais casos, perentorios e / ou atendibles, contusións e feridas, naquel improvisado hospital quedaban medicados, medicados e intervidos, ¡cosidos á man, e sen cat gut! En boas mans, nas daquel Doc tan célebre por toda Habana, así que cumpría volver ao principio, preocuparse polo enterro da Señora..., ¡da Señora con maiúsculas!

Nicasio escorreuse discretamente, sen despedida, para non expoñerse a unha retención, a un sobresalto feminino, pola porta traseira do xardín. Aló abaixo, na Habanavieja, na Vieja Habana, concretamente no Hotel Paraíso, desbordado de peteros, máis ben americanos, ao que chegou arfando, alasando, escumando xuramentos, renegando daquela cidade tan convulsa e tan meteórica, atopouse, ¡por fin!, co Merton, que o recibiu de uñas, contrariado da súa presenza, farto daquel clan de Herminia, que lle tiñan invadida a casoa, e coa casoa, a súa liberdade. Estaba ao fondo do salón, por xunto da barra; teso, impecable, co seu traxe branco habitual, de fío, ¡que para el nin chovera nin chovía! Co seu terno predilecto, inmaculado, un pombo altivo rodeado de lurpias, tan lixeiras de roupa que nin as podía enfonchar aquel vento bruídoso por máis que saísen ao exterior, ¡cousa que nin se lles ocorría tendo a clientela no interior, e as habitacións, os tumbaeros, nos pisos altos, accesibles desde o propio saloon! Aquel larchán estaba tan feliz, distendido, chanceándose coas rapazas..., pero mudou de actitude, crispándose instantáneo ao decatarse da proximidade, do avance, daquel doméstico, daquel mensaxeiro, que por tal o tomou, á primeira ollada:

-¿Chico, que, qué se che perde aquí? ¡Circula, pérdete..., antes de que te lancemos ao baleiro!

Pero Nicasio ía disposto a todo con tal de cumprir coa obriga do caso:

-¡Señor, amodo...; é que...!

Pero o dedo xupiterino do Merton soltoulle a segunda descarga:

-¡Largo, que por aí abaixo, cara ao porto, están as tabernas dos paletos, as dos teus gallegos!

Nicasio, que coa saliva tragou aquela ofensa, volveu á carga; seguiu achegándose e insistindo, cumpridor dunha sagrada misión, obra de misericordia, que así fora ensinado: ¡enterra-los mortos!

-¡Un momento, señor; déixeme falar, que a súa señora, a verdadeira...!

Merton, provocativo, cadora máis irado:

-¿Traes algún recado? ¡Daquela desembucha..., maldito tatexo! ¿É que non sabes falar..., nin por señas?

O mozo, ¡que xa aguantara abondo!, colleu bríos para irse, para irse ou para avanzar de fronte, para turrar en contra do Merton, que falar sabía, bastante ben, pero, aquilo..., ¡aquilo era cuestión de dálas, de dálas ou levalas, se tal fose preciso! Nun instante de vacilación decatouse de que o Ádam retrocedía para cederlles o terreo a dous chulapos gardacostas que se dispoñían a batealo, fose alí mesmo ou no exterior. Vencida aquela prudencia inicial, e antes de que lle tapasen a boca, bramou:

-¡Para que o saiba, desgraciado, e con vostede, as súas testemuñas...! ¡Morreu dona Robynia..., que polo visto era a súa muller! ¿Lémbrase dela? ¡Dubídoo, pois con tantas próximas, aquí, ao abeiro, quentes coma gatas...!

Ádam detivo o seu retroceso e fíxolles ademán aos gorilas de que se apartasen:

-¿Que apangada é esa? ¡Se é unha chanza, falaches por última vez!

-¡Digo que ten que enterrala, vostede, que iso non é cousa miña, pois abondo fixen, que lle levei o médico..., no seu lugar, en ausencia súa...! ¿Dáse por notificado, mal home?

Non era para menos, con aquel vozarrón nervioso, que incluso se ergueu o pianista.

-¿Como...? ¡Estás borracho! -Merton, incrédulo e incómodo, indicoulles aos cachupíns que esperaban na distancia media, desconcertados: -¡Levádeo ao Muro..., que se refresque coas ondas! -Pero naqueles medios cambiou de opinión, que aquel mozo, aquel gañán, bébedo non parecía estar.

-¿Que pasou, cómo foi? ¡Explícate!

-¡Como ía ser, patrón: de morte natural; e se quere saber máis, pregúntelle ao Perkins, que o deixei na mansión, amortallándoa...!

-¿Perkins...? ¿O doutor Perkins?

-Si, ese, o médico, que llo fun buscar eu, eu mesmo, por ausencia do seu home; sandala non puido, pero amortallouna en cristián...; ¡na casa do demo, pero en cristián!

Non engadiu unha sílaba, ningún dato, que se deu media volta, arroutado; mecanicamente, cego; coma unha buxaina coa corda tensa. Naquel xiro, en acto reflexo, do máis puro noxo, ao ir cara á porta, Nica amasou un esgarro, con canta inmundicia se lle veu á boca, arrefriado como estaba daquelas molleiras, e lanzouno para adiante, para onde cadrou, cadrando precisamente na mesa dun capitán da Navy, escoltado de tres sereas!

Con todo o salón en pé, máis dun moveuse á contra do mensaxeiro, pero aquel touro dos prados lucenses, enrabechado, forzudo, con bíceps de cavador, posto de malas era temible, así que, prudentes ou covardes, deixárono ir, capitán incluído, sen máis contratempos ¡que xa non era pouco!
…/…