35 anos da Operación Foz

A finais de 1948 chegaba a Mondoñedo un xove veterinario, atraído pola soa das feiras das San Lucas, disposto a iniciar a vida profesional. Os altibaixos das estradas que preludian o val; as variadas tonalidades do verde da paisaxe; a choiva pertinaz e a humidade; a bruma coa que o mar próximo envolve a cidade, en contraste coa Castela cha, seca e luminosa da que procede, producen tal desacougo que faille pensar en voltar para a casa.

O casual encontro cun vello coñecido e o consello deste a perseverar no lugar, fan que Anxel García Sanz, tal é o nome, desista do propósito; así o fai e non tarda en caer nas redes feiticeiras da vella cidade na que se integra de cheo, e de contado pasa a ser un popular e activo membro da veciñanza. O exercicio da profesión levao a percorrer a cotío o rural, tripando cada día as corredoiras. A pesares da dura orografía, Anxel atopa a cada intre novos engados no coñecemento da paisaxe e a paisanaxe; a retranca e a hospitalidade que con tanta galanura relata no libro “Andanzas y anécdotas de un veterinario”.

O amor á natureza e á profesión fan que profundice na investigación sanitaria do gando, achegando avances notorios. Os traballos e pesquisas permiten descubrir a solución cirúrxica para o prolapso de vaxina (o vulgar “botar as madres” nas vacas), incidente que ata entón non tiña solución definitiva.

Estudada polo miúdo a operación, o facultativo precisa levala á practica, labor non doada pois ata daquela os intentos por métodos coñecidos deran resultados pouco alentadores. E foron dous gandeiros de Foz os que se prestaron á experiencia: Angelito de Nicasio, de San Martiño e Redondo, de Vilaxoane, que puxeron dúas vacas, chamadas Pinta e Fabiola, en mans do sanitario que realizou a operación, confirmando o acerto da mesma.

Anxel publicou un libro, con prólogo de Alvaro Cunqueiro, espallando entre os colegas de todo o país a novidade cirúrxica; divulgación á que foi parella o nome do pobo, pois na portada figura o seguinte enunciado: “Solución quirúrgica al prolapso de vagina en bóvidos. Operación Foz”; era 1980. Hai xusto 35 anos.