Velaquí unha homenaxe incontestable e incontestada: En Vilalba, érguese un monolito para marcar o Hectómetro literario de Xosé Chao Rego.
Os vilalbeses do meu tempo sabiamos que, se de Ferrol recibiramos un párroco tradicionalista, férreo, a nosa vila tiña invadido Ferrol con cregos innovadores, revolucionarios, como Bernardo García Cendán ou Xosé Chao Rego.
O vello Chao, ao que Cunqueiro mencionaba como o seu asesor na compra de capóns, era propietario do Hotel Chao, e tanto confiaba que o seu fillo crego chegase a Bispo, que tiña gardada unha colleita de viño para celebrar cumpridamente o acontecemento cando se producise.
Pero Chao Rego non ía por esa promoción, pasou moito de largo, e foi crego dos probes, dos humildes, da parroquia ferrolá máis popular, e da clientela menos atendida pola Igrexa, abrindo as portas da parroquia para os temas relixiosos, os temas sociais, e os entón innombrables temas políticos ou laborais.
Nin foi Bispo nin continuou de crego, e volveu para Vilalba, e logo para Santiago para convertirse nun dos teólogos máis recoñecidos de Galicia desde a vida civil, felizmente casado.
E Xosé Chao Rego convertiuse nunha institución con labor docente nun instituto, con labor literario en ducias de libros, con labor teolóxico en centos de opinións e escritos.
E agora a Irmandade Manuel María da Terra Chá, xunto con Xermolos, ergue un monolito na súa honra no fermoso Paseo dos soños vilalbés, á beira do río, xunto ao Muíño do Rañego, onde teñen monumentos Manuel María e Paco Martín, Xosé Manuel Carballo, Agustín Fernández Paz, Margarita Ledo Andión, Xavier Docampo ou Darío Xohán Cabana. Alí acaban os grandes das letras chairegas sendo propietarios dun hectómetro literario deste Paseo, en posesión total.
Mágoa que Chao Rego non estea nas mellores condicións físicas para disfrutalo. Pero o feito é ese: É un grande das letras, da teoloxía, da humanidade da Terra Chá, e a Terra Chá faille xustiza.
