Marcos Nine dirixe o documental 'A Aldea do Poeta' sobre a figura de Díaz Castro
A UNED Senior de Xestoso está detrás do proxecto, que conta coa participación do presidente da Asociación Cultural Xermolos de Guitiriz, Alfonso Blanco Torrado
O poeta, orixinario de Os Vilares de Parga (Lugo), será homenaxeado no Día das Letras Galegas 2014.
O director Marcos Nine (Illa de Arousa, 1977) dirixe na actualidade un documental que, co título de A aldea do Poeta, describe a vida e analiza a obra do poeta de Guitiriz, Xosé María Díaz Castro, próximo homenaxeado do Día dás Letras Galegas. Trátase dunha iniciativa da UNED Senior, que pretende así poñer en valor a figura dun escritor descoñecido fóra dos círculos intelectuais galegos e que, pese a pasar gran parte da súa vida en Madrid, sempre estivo ligado ás súas orixes. A Serra de Montouto, a Terra Chá e, en concreto, os camiños que el percorría de neno, son parte principal na súa obra poética.
Díaz Castro é un poeta da transcendencia, do telúrico, dunha sensibilidade e finura extrema, describe o profesor Armando Requeixo, estudioso da obra do autor de Guitiriz, que, afirma no documental que hai unha gran parte da obra do poeta inédita e na que se pode descubrir non só o poeta do social e do circunstancial de Nimbos, senón tamén un poeta intimista, lírico.
A Aldea do Poeta conta tamén coa participación do presidente da Asociación Cultural Xermolos, Alfonso Torrado Branco, promotor da candidatura de Díaz Castro para o Día das Letras Galegas e coa aparición de historiador, Felipe Senén; entre outros.
Díaz Castro nunca abandonou o idioma, a lingua dialectal da Terra Chá, pese a que tivo disputas con Santiago por iso, e defendíaa con fachenda. 'Foi a lingua que eu mamei', dicía. O seu compromiso con Galicia e con esta terra foi permanente, defende Alfonso Torrado.
Xosé María Díaz Castro naceu en Os Vilares de Parga, Guitiriz, en 1914 e aos 17 anos ingresa no Seminario de Mondoñedo, que abandona co inicio da Guerra Civil en 1936. O seu paso polo Seminario de Santa Catalina marcouno profundamente. Era remol dunha auténtica tradición poética e filosófica, onde se formaron Nicomedes Pastor Díaz, Leiras Pulpeiro ou ata o gran poeta Noriega Varela. Ese franciscanismo, ese panteismo, esa natureza inflúen enormemente nos estudantes e en Díaz Castro, asegura Felipe Senén.
Comezou a escribir os seus primeiros poemas aos 12 anos, foi asiduo colaborador de publicacións como a revista Alba, pero a súa consagración como poeta chega en 1955 cando Francisco Fernández do Rego dedícalle un capítulo en Escolma da poesía galega. En 1961 publica o seu único libro Nimbos, que tivo gran influencia en escritores de xeracións posteriores. O seu poema 'Penélope' --Un paso adiante i outro atrás, Galiza, i a tea dous teus sonos non se move--, no que denuncia a pasividade da sociedade civil galega, foi traducido a varios idiomas.
En Madrid, onde emigrou en 1948, traballou como tradutor, primeiro no Ministerio de Gobernación e no Instituto de Cultura Hispánica e logo no Instituto do Frío do CSIC. Sabía preto de 20 idiomas, entre eles o euskera, o húngaro e ata o ruso, afirma Torrado Branco. Pasaba as noites fumando e traducindo de todo, desde libros de medicina a Seleccións do Reader's Digest, engade.
Trala súa xubilación, regresou a Os Vilares, onde volveu percorrer os camiños da súa mocidade co seu gran amigo Raúl Río. Era unha persoa tímida, moi perfeccionista e un gran conversador, describe Río.
Un proxecto da UNED Senior
A iniciativa deste documental parte da UNED Senior na Coruña e Lugo, un proxecto formativo que este ano cumpriu o seu quinto aniversario e que busca mellorar a calidade de vida dos maiores de 55 anos do rural galego.
Máis de 4.500 persoas de Xestoso, Guitiriz, Paderne, Xermade, Monfero, Aranga, e agora tamén de Rianxo son alumnos desta universidade que ten como finalidade o envellecemento activo a través de actividades formativas como a historia e a música.
A idade media destes alumnos está en torno aos 70 anos, superior á habitual noutros programas universitarios para maiores que, ademais, proceden na súa maioría de núcleos de menos de 2.000 habitantes e geográficamente dispersos, o que dificulta a súa socialización.
O director, Marcos Nine
O director de A Aldea do Poeta, Marcos Nine, é unha das figuras destacadas do coñecido como Novo Cinema Galego. Púxose por primeira vez detrás da cámara para contar o desastre do Prestige en Carcamáns. Traballou como guionista en series de televisión como Mareas Vivas. Posteriormente, afondou no xénero documental con títulos como Pensando en Soledad --polo que gañou o premio ao mellor director no XI Festival Internacional de Cine Independente de Ourense--; A Fábrica, O Premio da Rubia, Aarón --Mestre Mateo á mellor obra experimental--, Manuscritos Pompeianos, Radiografía dun autor de tebeos ou La Brecha.
Na actualidade, compaxina o filme sobre Díaz Castro coa elaboración dun documental sobre o actor estadounidense Leslie Howard. O 1 de xuño de 1943 produciuse un incidente aéreo fronte ás costas de Cedeira. O voo comercial que cubría a linea Lisboa-Bristol foi atacado por Junkers Ju 88 alemáns. O avión, no que viaxaba o actor de Lo que el Viento se llevó, foi abatido e afundiuse no mar sen que houbese supervivientes. A Viaxe de Leslie, que foi presentada esta semana en Cine Europa, plantexa as incógnitas que rodean este suceso e que se ciernen sobre a figura de Howard, do que se especula que podía estar relacionado coa espionaxe británica.
