miércoles, 18 de junio de 2025
A cita marca un fito no calendario cientÃfico galego ao tratarse da última presentación conxunta de resultados antes da clausura oficial do programa, prevista para o vindeiro mes de decembro.
O director do Centro de Investigación Mariña da Universidade de Vigo, Daniel Rey, foi o encargado de abrir a xornada destacando a importancia dun programa que, segundo sinalou, “representa un exemplo de colaboración entre centros e institucións galegas na procura de solucións sostibles fronte aos grandes retos ambientais do océano”. Aproveitou tamén esta ocasión para pór en valor o esforzo coordinado realizado nestes anos e manifestou a necesidade de garantir a continuidade do traballo desenvolvido, “porque as capacidades xeradas, os datos obtidos e as redes de cooperación establecidas non poden quedar sen continuidade nun momento tan crÃtico para a saúde mariña e costeira”.
Pola súa banda, a vicerreitora de Comunicación e Relacións Institucionais da Universidade de Vigo, Mónica Valderrama, participou tamén na apertura do encontro destacando o papel decisivo das axudas europeas para impulsar a investigación en Galicia. Subliñou que existen numerosas persoas cunha traxectoria destacada preparadas para desenvolver a súa carreira neste eido e reiterou o apoio da UVigo a este tipo de iniciativas, que permiten visibilizar o potencial da universidade na xeración de coñecemento e no ámbito da investigación cientÃfica. “Desde a Universidade de Vigo queremos amosar o noso compromiso firme coa ciencia mariña e co fortalecemento do ecosistema investigador, apoiando espazos como este que visibilizan o músculo cientÃfico e a capacidade de xeración de coñecemento do noso sistema universitario”, concluÃu.
Ao longo da xornada, estruturada como un espazo de diálogo multidisciplinar, abórdanse os avances finais dos distintos paquetes de traballo, que cobren desde a observación e monitorización do medio mariño ata a transformación socioeconómica das actividades costeiras, pasando polos avances en acuicultura sostible, innovación tecnolóxica e gobernanza do litoral.
Retos mariños baixo a lupa cientÃfica
A asemblea, que se prolongará ao longo de toda a xornada, estrutúrase en tres bloques temáticos que permiten afondar nos principais eixes cientÃficos do programa. O primeiro bloque abordou o coñecemento como ferramenta para a xestión sostible do litoral e a transformación social. Entre os relatorios que se presentan destaca un ensaio empÃrico en Galicia sobre transformacións sociais en sistemas mariños, a análise das novas estratexias de transferencia de coñecemento promovidas polo programa, a estimación do impacto socioeconómico da actividade pesqueira mediante modelos de táboas input-output e unha revisión das novidades xurÃdicas e polÃticas en materia de ordenación do litoral galego.
O segundo bloque céntrase na investigación e innovación orientadas a unha pesca e acuicultura sostibles e intelixentes, cun primeiro panel dedicado á xestión dos recursos mariños. Nese contexto preséntanse estudos sobre a reprodución do Sebastes en Flemish Cap, a estimación da consanguinidade en especies comerciais, o descubrimento dun novo sistema de determinación sexual na pescada europea, a resistencia da ostra plana á bonamiose e o uso da metaxenómica para a detección de virus mariños. No segundo panel deste bloque abórdanse novos modelos produtivos de acuicultura resiliente, como os sistemas de cultivo multitrófico en recirculación (IMTA-RAS), o uso de descartes pesqueiros para a elaboración de pensos sostibles para rodaballo, aplicacións de electroencefalografÃa para avaliar o benestar animal ou melloras nos procesos de reprodución e metamorfose da ameixa fina en criadeiro. Estes relatorios poñen en valor a capacidade do sistema galego de I+D+i para impulsar solucións innovadoras orientadas a aumentar a competitividade do sector sen comprometer a sustentabilidade ambiental.
Na sesión da tarde, o terceiro bloque centrarase na estratexia integrada de observación e monitorización mariña e na valorización dos datos cientÃficos. No primeiro panel presentaranse ferramentas como sistemas de alerta para riscos biolóxicos en acuicultura, métodos automatizados con intelixencia artificial para a lectura de bioensaios, sensores de alta resolución para a detección de alérxenos mariños ou aplicacións para monitorizar a calidade do peixe ao longo da cadea de valor. O segundo panel deste bloque puxo o foco na integración de tecnoloxÃas e servizos para a xestión dixital do medio mariño, con relatorios sobre a predición de variables bioxeoquÃmicas, o impacto dos episodios de choiva sobre a presenza de microplásticos nas rÃas, a creación dun laboratorio virtual mariño e o desenvolvemento dunha plataforma de big data con exemplos de uso en xestión ambiental e pesqueira.
Impulso da mocidade investigadora
Nesta ocasión a asemblea pon especial énfase na participación activa da mocidade investigadora, que conta con espazos propios para a exposición dos seus traballos mediante charlas curtas. Este formato permite visibilizar o relevo xeracional na ciencia mariña galega e poñer en valor as súas achegas en ámbitos como a xenómica, a intelixencia artificial aplicada á pesca ou a análise do impacto do cambio climático nas actividades do litoral.
A xuÃzo dos seus impulsores, ao longo dos seus anos de desenvolvemento o Programa de Ciencias Mariñas de Galicia consolidouse como un instrumento clave para reforzar a capacidade investigadora do paÃs, promover a innovación tecnolóxica e contribuÃr á sustentabilidade do medio mariño e da actividade socioeconómica ligada ao mar. “Iniciativas como esta permiten abordar con rigor cientÃfico os desafÃos da transición ecolóxica, fomentar a colaboración entre centros de investigación e sectores produtivos e poñer en valor o coñecemento xerado en Galicia como motor de desenvolvemento e resiliencia costeira”.
Programa financiado con 10 millóns de euros
Coordinado por Fran Saborido (IIM-CSIC), Rosa Fernández (CETMAR) e Daniel Rey (CIM-UVigo), o programa conta cun financiamento de 10 millóns de euros, achegados polo Ministerio de Ciencia, Innovación e Universidades a través dos Fondos Next Generation EU e pola ConsellerÃa do Mar da Xunta de Galicia mediante o Fondo Europeo MarÃtimo, da Pesca e da Acuicultura (FEMPA). Centrado na ciencia mariña, promove a colaboración entre investigadores e axentes sociais, económicos e institucionais vinculados ao mar.
Forma parte do Plan Complementario de Ciencias Marinas – ThinkinAzul, xunto coas comunidades autónomas de AndalucÃa, Cantabria, Comunitat Valenciana, Canarias, Illes Balears e Murcia, dentro do Programa de Recuperación, Transformación e Resiliencia do Estado.
No marco do Plan de Actuacións da Xunta de Galicia fronte aos posibles efectos das altas temperaturas sobre a saúde, vénse de activar a alerta nivel 1 por episodio de calor. O episodio comeza hoxe, 17 de xuño, prevéndose unha duración de 4 dÃas. Segundo informa Meteogalicia, as altas presións permanecerán estacionarias ao norte da penÃnsula Ibérica durante esta semana. Desde esa posición, achegarán a suficiente estabilidade para que o predominio sexa de ceo despexado. Ademais irán atraendo unha masa de aire moi cálida procedente do sur da penÃnsula Ibérica e do norte de Ãfrica, o que ocasionará un importante aumento nas temperaturas.
O presidente da Xunta, Alfonso Rueda, anunciou hoxe o nome dos cinco galardoados coas Medallas Castelao 2025, despois de que o Consello aprobase esta mañá concedérllelas ao grupo Luar na Lubre, ao escritor VÃctor Freixanes, ao empresario Emilio Pérez Nieto, á médico de familia Rosa RodrÃguez Ãlvarez e á Asociación Galega de Afectados de Esclerose Lateral Amiotrófica (Agaela). 'Trátase dun dos recoñecementos máis importantes que outorga a nosa comunidade', subliñou. Rueda salientou que unha das medallas vai para o grupo Luar na Lubre, unha das bandas de música de raÃz 'máis internacional de Galicia' e que neste 2025 celebra o seu 40 aniversario.
