A caracola de Cela

Polos primeiros anos do pasado século, de 1906 a 1908 en que foi trasladado a Carril, na ría de Arousa, residíu en Foz, no cargo de Administrador de Aduanas Camilo Cela, escritor e xornalista, pai do Nóbel de Literatura Camilo José. A estadía daquél na vila focega coincidiu coa de outros dous intelectuais: o mindoniense Antón Noriega Varela, eximio poeta, mestre na Escola de Fondós e o viveirés Antón Vilar Ponte, boticario, escritor e xornalista; político cuxos anceios nacionalistas agromaran en Foz, según propia confesión, e que anos mais tarde, co seu irmán Ramón, foron os principais impulsores das históricas Irmandades da Fala.

Da convivencia entre os tres homes de letras xurdeu a publicación do que foi o primeiro xornal editado en Foz: “¡Guau, Guau!” polo que Camilo José Cela, o fillo, interesouse alá polos anos sesenta e do que, que saibamos, só existía unha colección, incompleta. O autor de “La familia de Pascual Duarte”, “La Colmena”, “Mazurca para dos muertos”, “Del Miño al Bidasoa” e outras famosas novelas, dirixíuse ó propietario da mesma ofrecéndolle por ela as súas obras completas, adicadas. Non houbo acordo e o trato non se consumou. Tempo mais tarde e dende a Peña O Lar, remesouse ó escritor de Iria Flavia, entón residente en Palma de Mallorca, fotocopiada, a colección completa do”¡Guau, Guau!”.O literato acusou recibo da mesma cunhas verbas autógrafas de agradecemento.

Hai media ducia de anos a Asociación Cultural A Pomba do Arco tivo a feliz idea de editar o facsimil do xornal, que a poboación apenas coñecía, facilitando o acceso ó mesmo e hoxe figura nos fogares focegos co aprecio do que o seu valor histórico e cultural, e mesmo sentimental, é merecente.

Daniel Hortas, inesquecible amigo, no seu libro “Y luego Lugo…¿qué?” relata que o Premio Nobel contou nunha xuntanza de galegos en Madrid, á que asistíra, que o único recordo material que éste conservaba do seu pai, era unha caracola mariña engarzada nun aro de ouro, a través da cal podía escoitarse o mar de Foz...