Neste ano que se cumpre o centenario do nacemento de Cunqueiro e mailo trixésimo aniversario do seu pasamento, un non pode evitar a evocación daquel poeta xenial, respectuoso coa forma, mais transgresor no fondo chamado François de Montcorbier e que adoptara o apelido co que hoxe se lle coñece en agradecemento ao cóengo ao que fora confiado pola súa nai.
Sabida é a debilidade que sentía don Álvaro pola lírica medieval en xeral, pero se lle desen a escoller entre todos os cálamos desa longuísima época da historia, seguramente sería Villon o elixido. Aí están, para constatalo, a tradución que fixera ao castelán da Balade des dames du temp jadis e a influencia do parisiense no seu espléndido libro Dona do corpo delgado.
Verdadeiramente ler a Villon resulta interesante ata para un lector pouco avezado, pois os seus versos riman sempre coa vida dos que viven á intemperie e camiñan por tabernas, bordeis, cemiterios e barrios baixos. Malia que lograse o doutoramento de mestre de artes na Universidade da Sorbona, a vida levouno polo camiño da marxinalidade cando nunha rifa por conta dun lance amoroso, matou o crego que era o seu rival. De alí a pouco roubou unha capela e seguidamente - quitado o tempo que lle levase facer os seus versos- delinquir converteuse na súa dedicación preferida. Aínda que o termo foi creado polo tamén francés Verlaine a finais do XIX, o caso é que hoxe Villon está considerado o primeiro poeta maldito da lingua francesa. Dicíase del que era feo - seco e negro como escoba de forno - e el mesmo dicía de si que era fraco e pelado coma nabo.
E algo así dicía de si Serge Gainsbourg, Lhomme à la tête de chou, cuxo vixésimo cabodano cumpriuse en marzo deste que corre. E tanta estima como Cunqueiro puidese ter pola obra de Villon, téñoa eu por este home que malia pertencer ao século XX tiña moitas cousas en común co autor de Le testament . Aínda que a súa faceta como compositor-cantante é a máis coñecida, cómpre dicir que Gainsbourg foi ademais pintor, escritor, actor e director de cine. Aínda que o seu apelido non foi substituído por outro, como o do poeta medieval, o certo é que está retocado a prol dunha mellor aceptación na cultura francesa, cousa que amañou con dúas simples vocais (en realidade era Ginsburg). Onde si fixo borrón e conta nova foi no asunto do nome, porque Lucien, que era como se chamaba, parecíalle nome de perruqueiro.
A Gainsbourg, que non comezou a triunfar ata pasados os trinta de idade, a canción que lle deu máis sona foi a titulada Je taime... moi non plus, provocadora dun escándalo en todo o mundo e que mesmo foi prohibida polo Vaticano.
Encantáballe provocar e facíao ben, con clase, con calidade, con charme. Ao igual que a Villon, gustáballe xogar nas súas letras co dobre ou triplo sentido das palabras. Aínda que compuxera unha inocente canción para a adolescente France Gall, que merecera o premio do festival de Eurovisión Poupée de cire poupée de son, antes de producirse aquel escándalo de1969, Serge xa fixera das súas proporcionándolle axiña do éxito a esta intérprete unha nova canción titulada Les sucettes, tema que a rubia cándida interpretou con fervor ata que alguén lle comunicou que a intención de Gainsbourg ao compoñela fora facer unha alegoría da felación. E aínda non se sentiría sólida pedra de escándalo sexual ata chegar a gravar coa súa filla Charlotte, de catorce anos, Lemon incest, con letra propia e música adaptada dA tristeza de Chopin, música que utilizara anteriormente para Il suo volto, il suo sorriso o cantante Al Bano. Pero aínda que o escándalo fora monumental, Serge tiña un peito coma un lobo e no setenta e nove atreveuse a provocar a outro sector fáctico con Aux armes et caetera, versión reggae da Marsellesa. Estivo ameazado de morte, pero máis que pola música, pola letra, polo que non tivo empacho en deixar en ridículo aos militarotes mercando nunha poxa por cento trinta e cinco mil francos un manuscrito do himno no que demostra que é fiel ao orixinal. Polo medio tivo fermosos traballos e aínda que é inevitábel falar da Historie de Melody Nelson - baseado na Lolita de Nabokov - como disco máis influínte, para min ten un especial significado unha das súas primeiras composicións, que ademais ten o mérito engadido de ter personalidade propia malia tratarse dunha canción tributo doutra. Doutra, ademais tan importante como é Les feuilles mortes. Ao parecer Serge foille pedir permiso ao mestre Prèvert para facela visíbel e, logo de recibilo ás dez da mañá con champaña, monsieur Jacques seica lle dixo: Claro que si, rapazolo e asinoulle o papel de consentimento que timidamente Serge lle estendeu. Así naceu a fermosa La chanson de Prèvert, que na actualidade versiona Kevin Johansen.
As xentes que só ven en dúas dimensións, dicían del que era moi feo, como dicían no seu tempo de Villon, pero o certo é que ao seu carón estiveron mulleres tan fermosas como intelixentes que podían percibir nel esa terceira que é a do distinto, dimensión que converte a quen ten ese don en distinguido.Ou sexa, nun dandi. Sempre co Gitanes na boca e zapatos brancos nos pés.
