Outra vez imparable o espertador soou á súa hora e, outra vez, a rutina, pero grazas que a coordinadora díxonos que o resto de días tiñamos que estar nos nosos postos ás nove da mañá, iso deixábame marxe para ducharme e almorzar con tranquilidade.
Antes das nove, xa estaba alí e, xunto cos meus compañeiros, fómonos para o noso posto e como o día anterior a regular o tráfico de persoas e automóviles. Grazas a Mario que cos seus chistes amenizábanos o traballo e como non? as chamadas dos amigos.
A xente preguntábanos sobre o prezo do telecabina, se o telecabina paraba dentro do recinto da Expo, se era ida e volta o billete que adquiriran e nós moi amablemente respondiámoslles ás súas preguntas.
Tamén faciamos apostas e eu dicíalles aos meus compañeiros de dársenas se a xente das excursións era galega ou non. Pregúntanme como o sabía e respondíalles que pola forma de levar as señoras o bolso, e cando pasaban polo noso lado e falaban entre eles, dicíanme? ¡como coñeces aos teus paisanos!. Entre risas e bromas, foi pasando a mañá do martes 9 de Setembro. Chegou a unha e cuarto da tarde e o noso coordinador díxonos que nos podiamos marchar.
Ese día Mario tiña que coller un autobús urbano a medio camiño do noso posto e a oficina do voluntariado, acompañeino un pouco ata a parada e proseguín o meu camiño. Unha vez cheguei ao meu destino, fun a consigna e pedín a miña mochila. Soamente levaba tres días alí e xa sabían que era a mochila negra con cordóns vermellos.
Fixeime nos zapatos e pensei? ¡están todos cheos de merda! por culpa da terra seca. Non me importou demasiado, xa que os limpei a conciencia. Como facía bastante calor, decidín levarme dúas botellines de auga na bolsa que nos deron a cada voluntario.
Deixei a mochila en consígnaa e dirixinme ás portas de acceso para o persoal. Fixéronme pasar a bolsa polo scanner e sacar todos os obxectos de metal que leva encima xa que tamén pasaba por un arco de seguridade. Toda e cada unha das veces que entraba ao recito da Expo, que foron máis de vinte veces, tiña que facer o mesmo ritual.
Ese día xa fun directamente para o pavillón de Italia que nese momento non tiña moita afluencia de xente. Foi un dos pavillóns que máis me gustaron ata ese momento. O pavillón de Bélxica, ao meu entender, captara a esencia da exposición, recreando un bosque cuberto de néboa, as actuacións nos seus ríos e acuíferos...
Antes de ir comer, decidín visitar o pavillón do Principado de Mónaco, logo de estar un cuarto de hora agardando, por fin entrei. Aos visitantes se nos torturaba cun vídeo, cuxa duración era de tres minutos, durante outro cuarto de hora. Ao fin invitábanos a pasar e vinme cun pequeno estanque no que desde unha pantalla podíanse debuxar os obxectos ou figuras que un quería e pasábanse a devandito estanque. Pensei para min, ao saír do pavillón, perdín case unha hora nisto. Acto seguido funme á cantina a comer. Logo de descansar, seguín o meu periplo polo recinto, volvín ao pavillón de Suecia do que quedara encantado, aínda que a algúndos meus compañeiros pareceulle unha pequena recreación de Ikea.
Seguín camiñando e cheguei ao pavillón de Nepal, na súa fachada, atopábanse uns cilindros que os visitantes facían virar e cada xiro representaba unha oración. Entrei no seu pavillón pero era outro mercadillo. É certo o refrán as aparencias enganan, moi bonito por fóra pero por dentro baleiro de contido.
Saquei o mapa do recinto e decanteime por uns pavillóns cuxos países visitara. Austria, Suíza e Andorra. No pavillón austriaco, veume á mente a cidade de Innsbruck coas súas fermosas montañas e aos pés delas, a capital do Tirol. Había unha representación dun vals. Este representábase nunha das típicas bólas de cristal, que no seu interior, conteñen neve.
No pavillón suízo, obsequióuseme co meu primeiro pin. No de Andorra, foime imposible entrar, a xente apiñábase porque cada día regalaban cousas diferentes.
O sol pegaba con todas a súa forzas, e bebín unha gran cantidade de auga.
Como estaba moi canso decidín regresar para o albergue e descansar un pouco. Antes paseime pola Basílica do Pilar e de camiño, na Praza de España Paseo da Independencia, atopeime co final da décima etapa da Volta Ciclista a España 2008.
Estiven descansado preto dunha hora. Regresei á Expo e decidín volver sobre os meus pasos e visitar os pavillóns de Nacións Unidas e da Unión Europea. É incrible, uns pavillóns nos que se fai alusión ao auga e estaban desertos.
Como xa estaba cansado, case eran as nove da noite, logo de camiñar case cinco horas, funme á cantina a cear tranquilamente.
Unha vez que descansei, fun ver o espectáculo de Iceberg para facer tempo antes de volver para o pavillón, pero ás once menos vinte; collín o bus ás once da noite o conserxe abriu as portas e entrei, ducheime e ás once e media da noite apagáronse as luces.
Outra vez como os días anteriores, a rutina chamaba á miña porta. O cerimonial volvíase a repetir, pero no día en honra a Mercurio depararíame unha dobre sorpresa, unha boa e unha mala.
Ao chegar para a reunión, sobre as nove da mañá, xa estaba a nosa coordinadora, lista para apuntar se alguén faltaba e para asignar os postos a ocupar. María, en todo momento pendente de nós, víñanos a visitar e chamábanos pola radio a todos os voluntarios ao seu cargo. Avisounos, sobre as once da mañá, que chegaran os bocadillos e que dous de nós fósemonos a descansar. Fomos Xosé Anxo e eu, mentres que Mario quedaba no posto e Rosa levaba os bocadillos aos nosos compañeiros do Pavillón Ponte, a través da telecabina.
Facía unha calor espantosa e Mario comentou: esta tarde choverá e se non chove vai caer unha boa tormenta de verán. Non lle fixen caso, pero máis tarde acordaríame do que dixo. Tamén estivemos recordando o aniversario do 11S, Onde che atopabas? Que estabas facendo? Comenteille que ese día atopábame na estación
do ferrocarril de Santiago de Compostela, comendo un bocadillo e unha mazá esperando o tren de regreso para Coruña, cando sucederon os atentados en EE.UU.
Sobre a unha da tarde regresou Rosa e á unha e media chamounos María para que, se non había traballo, fósemos para axudar aos nosos compañeiros a repartir os programas do día aos visitantes.
Unha vez finalizada a miña xornada de traballo e logo de cambiarme de roupa, funme directamente á cantina, tiña bastante fame.
Cando terminei, xa nin descansei, funme directamente ao pavillón de Polonia que tiña moitas ganas de visitalo. Case non había xente facendo cola. Esperei un cuarto de hora e entrei; podo dicir que me encantou e, sobre todo, o magnífico documental sobre este país. Cando terminou o documental, pareime ha falar cos mozos e mozas do pavillón, en polaco, incrible, pero certo. Algo aprendera debido a que me ía de vacacións en decembro alí.
Á beira, estaba o pavillón da Santa Sé, pero xunto cos de Rusia, Alemaña, Francia, Eslovaquia, México e Kazajstán foron dos pavillóns que me foron imposible visitar, polas interminables colas de dúas horas ata as cinco horas de Alemaña. Por iso decanteime polos pavillóns de: Camerún, Etiopía, Malí, Cabo Verde, Mozambique, Namibia, Níxer, Senegal, Sudáfrica, Sudán, Tanzania, Iemen.Todos eles mostraban produtos artesanais dos seus países. Aproveitando que tiña que levar uns agasallos para a miña irmá e para Javi e Eva, decidinme por comprar artesanía de Costa do Marfil.
A continuación deste grupo de pavillóns atopábase o de Afganistán e o de Paquistán, que do mesmo xeito que outros pavillóns, non había por ningunha parte referencias ao auga.
Como estaba moi canso, decidín ir descansar ao albergue, pero ao chegar alí, atopeime coa porta pechada e iso que de catro a sete da tarde tería que estar aberta. Entrei por outra porta, que estaba destinada aos alumnos do centro, ducheime pois coa calor que facía ese día estaba todo suado; puxen a cargar os móbiles e tombeime en cama.
Antes das seis, levanteime e volvín para a Expo para seguir vendo pavillóns. Visitei Filipinas, onde comprei uns llaveros para Vicen e para min, a Lituania, onde o que máis me gustou foi o labirinto de auga, Angola, que facían referencia á explotación de diamantes, e ao pavillón de Chipre.
Antes de ir á cantina para cear, volvín ao pavillón do concello de Zaragoza a solicitar outros libros sobre o Bicentenario, para logo regalar aos meus amigos. Cando estaba ceando, sooume o móbil, era Mari Paz, que me invitaba a un concerto de campás na Praza do Pilar ás dez da noite. ¡Que grata sorpresa!, o día non podería finalizar mellor. Pero falara con moita antelación.
Aínda me deu tempo de ir ata a Torre da Auga e ver o espectáculo que a natureza ofrecíame, unha tormenta de verán. Saín do recinto, collín o bus que me deixaría á beira da Praza do Pilar e a tormenta cada vez vai a máis. Baixeime do bus e dirixinme ao encontro da miña compañeira. Pero o tempo empeorou. Caeu un chuvieiro, con tronos e lóstregos sobre Zaragoza que tiven que buscar refuxio como fose. Estaba completamente empapado, cansado e non atopara, aínda á miña amiga. Cando, cesou a tormenta, renovouse o concerto que finalizou cos famosos tambores de Calanda.
Logo de moito buscar, atopeime coa miña amiga, o seu marido e uns amigos de ambos e fómonos a tomar algo por aí. Foi a última vez que vin a Mari Paz.
Ao regresar ao colexio, sobre as once e cuarto da noite, estaba na cama de á beira un mozo de 17 anos de Palma de Mallorca e puxémonos a falar, contoume que estivera un mes en Australia e quince días no Canada... así ata a unha da madrugada.
O xoves 12 de setembro atopábame no Ecuador da miña estancia como voluntario. Xa pasaran 4 días e quedábanme outros catro. Hoxe sería o último día de María como a nosa coordinadora, ao día seguinte viría o noso novo coordinador, Antonio.
Tamén, na reunión que tiñamos cada día, fixouse que sobre as dúas e media da tarde, reunísemonos os que quixésemos na cantina para comer todos xuntos.
Ese día, falara con María para pedirlle permiso, se podía subir á telecabina e así levar os bocadillos ao resto de voluntarios.
Cando estivemos no noso posto, comenteille aos meus compañeiros a molladura que pillara o día anterior e que nin en Galicia vira chover de semellante forma.
Sobre as once, tiven que ir recoller os bocadillos e logo ir ata a telecabina. Desde alí arriba podíase apreciar todo o recinto da Expo, os pavillóns dos países participantes, o Anfiteatro e dous de edificios principais a Torre da auga e o Pavillón Ponte, o cal foi
deseñado pola arquitecta británico-iraquí Zaha Hadid. Conectaba a beira dereita do río co recinto da Expo. A súa planta tiña forma de gladíolo e aloxaba salas de exposición sobre a xestión sostible da auga.
Unha vez que cheguei ao final do percorrido, entreguei os bocadillos e mentres os meus compañeiros foron a comerlos eu estiven entregado planos da Expo e os programas dos actos do día. Ese día estivo invitado Mijaíl Gorvachov, o que fose Secretario Xeral do Partido Comunista da Unión Soviética e presidente executivo da Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas.
Cando xa terminaran para comer, regresei de novo á telecabina, estaba vez acompañado dun matrimonio alemán e outro español e aproveitei para chamar á miña casa. Cando finalicei de falar coa miña nai, o señor faloume e preguntoume de onde era, el era galego da provincia de Lugo.
Ao baixarnos da telecabina, despedímonos e eu regresei ao meu posto en dársenas. Como non comera o bocadillo e Mario tampouco, xa que me estaba esperando, puxémonos nunha mesa debaixo dunha antuca, xa era un día terriblemente caluroso. Sobre as doce e media veu María a ver que tal todo e entregoume para que llo dese á miña sobriña unha Mariquita Pérez.
Unha vez finalizada a xornada de traballo, volvín ao centro de voluntarios a cambiarme de roupa. Tal como quedaramos, atopámonos na cantina, comemos todos xuntos, fixemos fotos, pasámolo xenial. Despois de comer quedara co meu compañeiro de dársenas Xosé Anxo, que tamén asistiu á comida, para dar unha volta pola Expo. Fomos a ver os pavillóns de Arxentina, Brasil, onde conseguín outro pin e onde puiden falar en portugués; Costa Rica, Cuba, Ecuador, O Salvador, Guatemala, Fonduras, Nicaragua, Panamá, Perú, República Dominicana e Venezuela. Foron uns dos mellores, en conxunto, que captaran a idea fundamental da Expo, a auga.
Sobre as cinco da tarde, como facía moito calor e estabamos cansados, fómonos á cantina para tomar unhas cervexas. Unha hora máis tarde quedara coa súa muller. Antes de quedar coa súa muller, fomos visitar o pavillón de Correos e logo as terrazas superiores, desde alí podíase divisar a cidade de Zaragoza. Preguntoume se visitara o Palacio da Aljafería, sede do Goberno de Aragón, e díxenlle que se, que no ano 2006 visitouna e que fora a primeira vez que vía arte islámica. Nisto, sooulle o móbil, era a súa muller. Fomos ao seu encontro e presentounos. Como non podían asistir á sesión das sete da tarde ao pavillón de España, regaláronme unha entrada.
Un cuarto de hora antes das sete, púxenme na fila para entrar. Ás sete en punto abriron as portas. Durante case hora e media estiven visitando o pavillón. Na tenda do pavillón, compreille un chifre á miña sobriña.
Como xa eran preto das nove da noite funme a cear e a descansar un intre. Mentres ceaba chamoume Martín para comentarme que ao día seguinte chegaba sobre as dúas e media da tarde.
Antes de que pechasen os pavillóns, fun visitar os das cidades autónomas de Ceuta e Melilla. Ás dez e media, logo de ver un pouco o espectáculo do Iceberg, regresei para o pavillón, estaba morto, xa non podía máis coa miña alma.
Ao chegar estaban por alí unhas mozas, que me dixeron se me apetecía ir dar unha volta por Zaragoza, díxenlles que estaba moi canso, elas dixéronme que se quería, ao día seguinte podiamos quedar.
Deiteime cedo aínda que aínda non apagaran as luces do pavillón e era imposible durmir. Como todos os días tiñamos reunión antes de ir aos nosos postos. Antes de asistir á reunión, tívenme que ir ao centro de voluntarios porque se me esqueceron as entradas no colexio e necesitábaas xa que viña Martín.
Entrei e tiven que esperar, xa que estaban atendendo a outros voluntarios. Cando me tocou a miña quenda, comenteille que necesitaba dúas entradas, porque viña un amigo de Coruña e esquecéronlleme no colexio Compañía de María e que como garantía lle deixaba o meu carné de conducir. Esa persoa díxome como podía estar segura de que llas ía a devolver, nun ton forte e intimidatorio. Volvin repetirlle que lle deixaba o carné de conducir e que ao día seguinte llas devolvía. Fíxome unha fotocopia do carné e deumas cunha serie de ameazas.
Hoxe era o día en que veu o novo coordinador. Antonio, volveunos a confiar nos nosos postos aos mozos de dársenas. Estiven falando con Xavier, un señor de Zaragoza, o cal comentoume que o seu irmán había estado ingresado no Hospital Marítimo de Oza da miña cidade.
Tamén os meus compañeiros e eu estivemos falando sobre se recibiramos unha mensaxe no móbil, dicíndonos que fósemos polo centro de voluntarios a recoller outra roupa, para dar mellor imaxe. Comenteilles que recibira a mensaxe e que fora a por dous pares de calcetíns e un par de camisetas xa que logo da tromba de auga caída o mércores, os calcetíns estaban empapados e todos desteñidos. Tiven que escoitar por parte dun dos meus compañeiros, se non había posibilidade de lavar a roupa no pavillón, se non había lavadora, e que tiña cara de ir a coller esa roupa. Respondinlle que no pavillón onde me atopaba aloxado eramos 75 persoas, que non había sitio para colgar a roupa e que non levaría postos unha camiseta e uns calcetíns suados día tras día, xa que soamente déronme dúas camisetas e dous pares de calcetíns para oito días. Respondeume que el se lavaba a roupa todos os días e que á mañá seguintes xa lla volvía a pór, e díxome ¡como se nota que non fuches á mili!. Sinceramente, eses comentarios parecéronme inapropiados. Algúns dos meus compañeiros, me defenderon dicindo que era lóxico o que dixera e que non tiña razón ao atacarme desa forma.
Os mozos de dársenas, volvemos aos nosos postos e xa cos nosos chalecos reflectores regulamentarios. Como me deu un ataque de tose, Mario comentoume que polo seu pai, que facía un par de anos falecera e que, como agora o seu irmán, dedicábase a obter a esencia de espliego, sabía que pondo unhas pingas de devandita esencia debaixo das fosas nasais, aliviaba o catarro.
Continuamos co traballo, entón soou o meu móbil, era Vicen, tiñamos bastante traballo, xa que era o último fin de semana da Expo e os organizadores, calculaban unha afluencia masiva. Nisto que tivemos que reter a un grupo de xente. Unha señora, sen atender a razóns, cruzou sen o noso permiso e increpándonos; respondinlle se quere suicidarse é o seu problema e que ese era o meu labor, velar pola seguridade dos visitantes. Ese caso é un dalgúns que nos ocorreron anteriormente.
A Mario, un señor, con dificultade de mobilidade e que se saltou o noso control habendo bastante tráfico de autobuses. O señor contestoulle primeiro os peóns e logo os coches. Outros que perdían o grupo co que ían. Outros cruzaban con cadeiras de bebes, a nós parecíanos incrible a actitude da xente. Outros andaban pola calzada... e outras anécdotas.
O que me quedei sorprendido foi un día sobre as once e media que o meu compañeiro Xosé Anxo chamoume e presentoume a unhas señoras que eran de Coruña e por moi incrible que pareza vivía en rúa Pai Sarmiento, á beira da miña casa.
Sobre as once menos cuarto viño a visitarnos Antonio, para saber se houbera algunha incidencia. Comenteille se podía saír sobre a unha da tarde xa que chegaba un amigo de Coruña. Non me puxo ningún inconveniente.
Nese momento chegou a furgoneta que traía os bocadillos. Hoxe tocáballe a quenda a Xosé Anxo de levar os bocadillos aos nosos compañeiros da Porta Pavillón Ponte.
Aquel día Rosa e Mario foron a comer antes os bocadillos, xa que non tiñan fame. Entón quedeime eu encargado da dársena. Non houbo problemas. Logo cando volveron tocoume a miña quenda e funme para a mesa que montaramos días atrás. Tocounos bocadillo de salchichón e unha laranxa. Como non tiña unha navalla a man
nin un coitelo, fun ao bar da telecabina a pedir un coitelo. Déronme un coitelo de plástico.
Preto das doce e media, a afluencia de xente era moi pouca e ese día xa estaba desexoso de terminar, porque necesitaba o tempo, cambiarme de roupa, comer e ir con tempo a buscar a Martín á estación de Delicias.
Á unha e cuarto, despedinme dos meus compañeiros e fun correndo á oficina do voluntario. En consigna, solicitei a miña mochila, a cal xa coñecían, polas miñas idas e vindas, me aseé, e cambieime de roupa. Antes de saír, collín dúas bolsas que contiñan cada unha, o seu bocadillo, a súa peza de froita e a súa botellín de auga. Todo iso gardeino na miña bolsa. Volvín deixar a miña mochila en consigna e marcheime a fume de carozo para comer.
Ao chegar á cantina, non había case ninguén, e fun un dos primeiros en pedir. Ese día non tiven tempo de pararme a descansar, o tempo pasaba. Crucei polo pavillón Ponte, saín do recinto da Expo e xa estaba diante de min, Delicias, recordando que facía seis días acolleume e que dentro de tres días partiría dela de novo para o meu fogar.
Chegara con certo adianto, e aínda estiven visitando, outra vez, os Legos que vira, tamén collín uns caramelos que ofrecía Adif.
Sobre as dúas e vinte, cuns minutos de atraso chegou o TRD procedente de Valencia Nord.
Ao chegar á planta primeira, xa que non se pode esperar aos viaxeiros nas plataformas, démonos un abrazo e díxome que tiña ganas de ir ao baño. Acompañeille ata eles e unha vez que saíu dirixímonos á parada do bus para ir ao seu aloxamento. Alugara unha habitación preto de rúa Condes de Aragón, a uns dez minutos andando desde o meu aloxamento.
Cando chegamos eran exactamente as tres da tarde. Cambiouse e comeu un dos bocadillos. Despois fomos andando xa que tiña ganas de coñecer a cidade e funlle ensinando o pouco que sabía de Zaragoza e a primeira parada foi a Porta do Carmen, estívenlle explicando un pouco da Historia dos Sitios e que ela durante a guerra dos sitios (1808-1809) a porta serviu de bastión á resistencia aragonesa quedando as pegadas dos proxectís aínda visibles na súa estrutura.
Fomos andando pola Avenida de Cesar Augusto e parámonos en Galerías Primeiro para comprar algo para comer, algún agasallo para a miña sobriña e a rica secallona. Volvemos á avenida e máis abaixo atopámonos co Mercado Central, nese momento sooume o móbil, era Sergio, chamábame para dicirme que chegara e que como estaba cansado non ía saír, pero xa quedamos para o día seguinte. Un pouco máis adiante atopámonos as ruínas da muralla romana, acto seguido entramos na praza do Pilar, sacamos unhas fotos e entramos na Basílica do Pilar.
Despois saímos e ensineille a Ponte de Pedra e estivemos na beira do Ebro. Cruzamos a Ponte de Santiago, agora xa entendo o que me comentou Mari Paz a miña amiga Mari Paz, aragonesa, que aos zaragozanos chamábanselles "chepudos ou cheposos" debido á súa problemática relación co vento. Cando o Cierzo forte e seco, frío e violento, sopraba con ganas en Zaragoza, moitos días ao ano segundo parece, a xente non tiña máis remedio que camiñar empregando unha enerxía extra para superar a ese antipático elemento primigenio da natureza. Para iso, o natural era adoptar unha postura ríxida, coas mans afundidas nos petos do abrigo ou do pantalón e o tronco arqueado cara a adiante, coa cabeza facendo de ariete para que puxesen abrirse paso ante un adverso poder invisible.
Seguimos andando pola Avenida de Ranillas e accedemos pola Porta do Ebro. O primeiro pavillón que visitamos foi o de Galicia, que tiña cubos de cristal, en cuxo interior había auga recollida de diversas fontes, ríos e do mar de toda a xeografía galega e onde nos deron outro pin. Despois visitamos os pavillóns de Canarias, Castela e León, Asturias, onde nos deron outro pin, País Vasco... Entre os voluntarios parecía que había unha competición por haber quen tiña máis destes recordos.
Antes de ir cear, saín do recinto, volvín á oficina para coller outro par de bocadillos. Regresei e no control xa me dixeron, ¡moita fame!. Funllos a levar a Martín e funme a cear, en dez minutos xa estaba de volta.
Descansamos algo e seguimos vendo outros pavillóns para aproveitar o día. Lituania, Filipinas, Paquistán, Qatar, onde nos deron dátiles, Camerún, Etiopía, Malí, Cabo Verde, Mozambique, Namibia, Níxer, Kenia, Senegal, Sudáfrica, Sudán, Tanzania, Iemen... foron algúns dos que visitamos aquel día. Antes de irnos paramos en Oikos, auga e enerxía, dedicado á depuración da auga e como fonte de enerxía.
Como todos os días ás dez da noite, había o espectáculo do Iceberg, quedámonos uns vinte minutos véndoo antes de regresar.
Fomos ata o meu aloxamento a cambiarme de roupa para saír de marcha. Martín xa traía ben aprendido os sitios así como o nome das rúas onde se atopaban. Como ambos estabamos sumamente cansos regresamos a nosas casas, acompañoume un intre e xa se volveu.
Cheguei sobre as dúas da madrugada, cheiraba a roupa a tabaco que apestaba. Funme a duchar e para cama que mañá me tocaba traballar e gozar doutro día en compañía de Martín e de Antonia que viña expresamente de Madrid para verme.
