Vertebrando o territorio

Comecemos por un pequeno listado. No caso de Ribadeo, o territorio está vertebrado polas vías de comunicación A-8 e N-643 que articulan o norte do concello e comunican con outras zonas do Cantábrico. A N-642 e a N-640 comunican a zona leste de norte a sur, facilitando o acceso o interior galego e asturiano. As anteriores son de dependencia estatal. A LU-133, de titularidade da Xunta de Galicia, é unha estrada de vella orixe que comunicaba as ribeiras do Masma coa ría de Ribadeo polo interior, e hoxe fai de espiña dorsal do interior do concello. Como un anexo dela, a estrada da Deputación LU-P-5207 comunica a anterior coa vila. Por suposto, hai outras estradas, como as da Deputación LU-P-5203, 5204, 5205 na zona sur do concello, ou a da Xunta LU-141 que une Rinlo co eixe norte, máis as estradas dependentes do Concello, como a que une Marelle co eixe central, e mesmo vías dependentes doutras entidades. A sumar o anterior, e como xestionada por entidade pública, o tren de vía estreita que atravesa a beira costeira e de ría.

O anterior é un resume xeral para dar unha idea, que presenta un plano bonito, ideal, aséptico. Algo que se pode ampliar de diversos xeitos, como botándolle unha ollada ó Plan Xeral de Organización Municipal, PXOM. Resume que describe e, ó tempo, deixa moitos cabos soltos, como que se -polos motivos que sexa- non hai coordinación entre administracións, a articulación pode ser disfuncional ou diferencial. Disfuncional por non atender a estrutura ás necesidades e diferencial por ter un mantemento que se pode considerar agravio para diferentes zonas. Tampouco pon de manifesto que a vía férrea ten unha única estación, no pobo, e tres apeadoiros, só na zona norte, con catro servizos cara Galicia e só dous, con horarios que invalidan en boa parte o seu uso, cara Asturias. E tampouco fai explícito que os dous terzos da poboación do concello se concentran na vila, ou que para o uso efectivo desas vías de comunicación, pode que coa excepción do eixe Cantábrico, fai falta un aparello de desprazamento particular a non ser que se adapte ó ir e volver do transporte escolar (posibilidade que estimo que foi un paso de xigante a pesar do baixo uso pola reducida posibilidade que ofrece).

En conxunto, o plano de Ribadeo sae favorecido fronte a outras zonas de Galicia, aínda que chega pensar en desprazarse sen coche propio á capital galega para ter que botar contas, non só económicas, senón de tempo dispoñible alí. Estamos fronte a unha realidade que conxuga o despoboamento coas posibilidades sociais e económicas da xente no rural. Algo paliable en parte con máis inversión -ata onde poda chegar a administración-. Pero sobre todo, algo que hai que repensar porque é a propia estrutura social que temos, baseada cada vez máis no capitalismo e conducente a concentración -de cartos, de xente, de infraestruturas- o que está complicando o poñerlle unha solución que equilibre as posibilidades de vivir no rural ás de vivir nunha cidade.

Lembras a 'revolta dos chalecos amarelos' francesa? Desatouse por unha suba de combustible, mais a súa orixe, está na discriminación das zonas rurais, onde son 'expulsadas' as persoas con baixos recursos, nunha espiral descendente. Nas grandes vilas hai xente que opta por non ter coche propio, e poden permitirseo. Nas zonas rurais non hai opción, só dependencia. Algo semellante pasa con internet... Ou repensamos a estrutura da nosa convivencia social a grande escala ou iremos cara un mundo peor (aínda sen a crise climática, a de recursos ou a contaminación), na que os primeiros perdedores serán os máis débiles, pero que afectará a todos.