Opinión en Galicia

Buscador


autor opinión

Editorial

Ver todos los editoriales »

Archivo

Correspondencia entre Eugenio Montes e Vicente Risco

lunes, 25 de abril de 2022
A comunicación escrita entre Eugenio Montes e Vicente Risco1, que puiden analizar é escasa, trátase dunha postal enviada desde Buenos Aires e a dedicatoria do libro "El viajero y su sombra".

A postal, ademais do texto explícito, implicitamente transmite información valiosa (anexo 1): "Desde Buenos Aires, después de una tarde en la que te recordamos con viejo cariño y siempre nueva admiración", ven asinada por Eugenio Montes e Joselín.
José Rodríguez de Vicente, coñecido como "Joselín" (Vigo 1895- Buenos Aires 1958), formou parte das Irmandades da Fala, na Arxentina destacou como actor e comunicador na prensa e na radio. Creou o personaxe de Joselín, "un galego de aldea, bo e de poucas letras, pero con moita sabedoría" (2).

José Martinho Montero Santalha, analiza o documento, coa precisión e o rigor, que nel é costume: "[Postal de Eugénio Montes a Vincente Risco] 1938, março, 5: Buenos Aires

Tarjeta postal
Salamanca - Catedral Vieja
Sepulcro de Don Diego de Anaya.

Apresenta dous carimbos circulares na parte superior: um em tinta negra, que diz pela parte exterior "BUENOS AIRES" e no interior "25.MAR.38" e outro em tinta azul-violeta que reproduz o escudo de Espanha na parte interior, e na parte exterior diz "CENSURA MILITAR" "ORENSE".

No anverso tem uma foto da parte superior (cabeça e peito) da estátua jazente do sepulcro do bispo Dom Diego de Anaya Maldonado (Salamanca 1357 - Sevilla 1437) no claustro da catedral velha de Salamanca. Diego de Anaya foi personagem de grande protagonismo e influência na Espanha da primeira metade do século XV, pela sua relação com a corte e pelo seu lavor como mecenas cultural, Montes terá escolhido este postal a Vicente Risco tendo em conta que Diego de Anaya foi algum tempo bispo de Ourense (1390-1392). Ao longo da sua vida percorreu várias dioceses: foi bispo, sucessivamente, de Tui, Ourense, Salamanca, Cuenca, e finalmente arcebispo de Sevilla, onde faleceu...".

Ao traer estampado o carimbo da censura militar de Ourense, é un indicador fiable, que a correspondencia que recibía Risco, previamente era inspeccionada, antes de serlle entregada.

Recibir nese momento correspondencia de Eugenio Montes, para Risco, tiña unha connotación positiva, dado que, formada parte do grupo de intelectuais, enviados por o réxime, na "Segunda Misión Cultural a América" (3) en outubro de 1937.
[La "Segunda Misión Cultural" enviada a América que llegó a Buenos Aires el primero de octubre de 1937 a bordo del trasatlántico Highland Chieftain, estaba integrada por catedráticos y hombres de letras que recorrieron distintos países, entre ellos: Chile, Uruguay, Perú y Brasil, dictando cursos, conferencias, charlas y seminarios.
Componían esta nueva misión el Padre jesuita Francisco Peiró, Doctor en Filosofía y Letras, el reconocido poeta falangista amigo de personal de José Antonio Primo de Rivera, Eugenio Montes, el catedrático en Historia de la Universidad de Barcelona y también Doctor en Filosofía, Fernando Valls Taberner, y los profesores del Instituto de Madrid, ambos doctores en Historia y Derecho, José Ibáñez Martin y Gonzalo Valentí Nieto.

Este nuevo contingente propagandístico se focalizó en una difusión docta de los contenidos del alzamiento franquista y en función de ello, dictaron conferencias y cursos en espacios académicos como la Universidad de Córdoba, o en espacios de divulgación y camaradería como los "Platos únicos" y las disertaciones en teatros.

El perfil netamente erudito de estos propagandistas expuso la nueva dirección en los esfuerzos de publicidad que hizo el régimen franquista por captar la atención de aquellas elites socio políticas y económicas americanas que se identificaban con el panhispanismo conservador en ascenso. (...) Estas propuestas culturales buscaban prestigiar la imagen de España y favorecer, de esta forma, las relaciones políticas; siempre con miras a la constitución de un área de influencia cultural y política en América que pudiera ser utilizada en cualquier proyecto de política exterior.
(...) la "Segunda Misión cultural" compuesta por catedráticos e intelectuales afines al bando rebelde, quienes se concentraron en la realización de una campaña selecta y con fines eruditos de difusión doctrinaria para tratar de legitimar el alzamiento militar frente a las elites socio políticas latinoamericanas].

No texto da postal aparecen tres palabras clave cunha gran carga positiva: "recuerdo, cariño e admiración", expresadas de forma pública, ao vir nunha postal, en lugar dunha carta cerrada; ao estar vixiada a correspondencia de Risco, anque viñera dentro dun sobre, ían abrila, examinala e censurala se contiña información sospeitosa ou contraria ao réxime.

O segundo documento analizado, é a dedicatoria que Eugenio Montes lle fai a Vicente Risco, nun exemplar do seu libro: "El viajero y su sombra". De forma sobria, cariñosa e entrañable, recoñece en Vicente Risco ao primeiro e máis queridos dos seus mestres: "A Vicente Risco, mi primer y más querido maestro." Eugenio. Madrid, julio, 1940, (anexo 2)

O agradecemento de Montes aos seus profesores era recorrente, "De bien nacidos es el respeto a los maestros (...) Eugenio les rindió siempre un fervoroso tributo" (4).
A Fundación Vicente Risco, conta coa seguinte documentación, relacionada con Eugenio Montes (anexo3):

- Postal a Vicente Risco FVR-179 
- El viajero y su sombra BVR 607
- La estética activa de los prismas: Lectura de cuatro poemas vanguardistas de Eugenio Montes BAR 1311
- Le vie et la mort du Maire de Casterbrige... de Thomas Hardy asinado a Eugenio Montes BVR 288
- Meditaciones del Quijote de Ortega y Gasset ,  Asinado a Eugenio Montes BVR 30
- El versolari de Fernando de la Quadra Salcedo, adicada do autor a Eugenio Montes BVR 1772

NOTAS:
1. A documentación publicada neste artigo é do fondo documental da Fundación Vicente Risco de Allariz, a quen lle estou moi agradecido por as facilidades e a atencións prestadas.

2. para máis información sobre Joselín:
El libro CD "Os contos de Joselín" recoge las primeras ...
https://www.farodevigo.es > sociedad > 2014/03/28

Vigo despide a Joselín, un monologuista, guionista de cine y ...
https://www.lavozdegalicia.es > vigo > 2010/11/10

José Rodríguez de Vicente, 'Joselín' (N . en Vigo, 1895)
https://foros.xenealoxia.org > Xenealoxía > Persoeiros

La historia centenaria de Asociación de Residentes de Vigo ...
https://www.cronicasdelaemigracion.com > Galicia

3. Las misiones de propaganda enviadas por el franquismo a la Argentina durante la Guerra Civil española (1936-1939). ALEJANDRA NOEMÍ FERREYRA, pp. 165-170, dispoñible en: Las misiones de propaganda enviadas por el franquismo a la ...
https://dialnet.unirioja.es > descarga > articulo

4. Contestación de D. Joaquín Calvo-Sotelo ao discurso de ingreso na Real Academia Española, de D. Eugenio Montes, "El Romanticismo de los clásicos", o día 22 de xaneiro de 1978, p. 86.
Rivero, Manuel
Rivero, Manuel


Las opiniones expresadas en este documento son de exclusiva responsabilidad de los autores y no reflejan, necesariamente, los puntos de vista de la empresa editora


PUBLICIDAD
ACTUALIDAD GALICIADIGITAL
Blog de GaliciaDigital
PUBLICACIONES