Opinión en Galicia

Buscador


autor opinión

Editorial

Ver todos los editoriales »

Archivo

Xosé Luna e o tempo entre as mans

jueves, 30 de septiembre de 2021
Luna é un deses escritores que traballa a varias mans pois tanto escribe poesía como narrativa, ensaios, artigos ou teatro.

Conta con premios e distincións como se os anos vividos foran moitos máis dos que realmente ten... e, de vez en cando, repite premio, como esta vez co Avelina Valladares Xosé Luna e o tempo entre as mans2020 por O tempo entre as mans cando xa o recibira no 2003 por Memorias do Cairo.

Unha ilustración de Paco Lareo, O talón de Aquiles, ilumina a cuberta. Unha imaxe que podemos considerar surrealista na que destaca unha folla de carballo entre outros elementos naturais.

O título: O tempo entre as mans, ponnos a pensar, porque entre os dedos se nos escapa como area, porque queremos asilo e poder telo, observalo... aí, recollido, para pensar nel, nese tempo que é o noso inimigo dende sempre, porque cando nolo entregan enteiro ao nacer, xa sabemos que comeza a descontar, comezamos a morrer. O tempo que se vai mentres facemos cousas e non pensamos nel, o tempo que nos fai cambiar a imaxe que se reflicte no espello, o tempo que nos sorprende ao espertar sen saber en que momento da vida o facemos, o tempo imparable e a súa relatividade: o rápido que pasa unha veces fronte ao lento que camiña outras; a percepción do tempo modificándose dende a infancia ata a madurez, o tempo... un tema para a filosofía!
As citas, unha ben querida “No fondo do tempo unha man pequena / sementa o amor como chovendo.” de Antón Avilés de Taramancos, aquel que titulou o seu libro de libros O tempo no espello e que me pedira que lle enviara dende Colombia unha historia do tempo da que non lembro o título exacto.

Eu non analizo a poesía, ela, simplemente, me leva a evocar, a chamar polas lembranzas, a entrar en pensamentos, que sen as palabras do poeta non virían a min. Iso é o que comparto, despois da lectura.

No primeiro verso do primeiro poema: Na casa [familiar] fica todo [o tempo], porque “Na casa fica todo como naquela mañá de novembro”. Cando Armando Requeixo analiza a obra fala de tempo – memoria – casa. A casa onde está a memoria da familia e da infancia (ese tempo detido), o tempo esvara polos días que se perden na memoria como se perderon as mans protectoras porque o río da vida percorre ausencias. Queremos volver a unha alegre mañá da infancia refacendo o camiño para reencontrarnos co que deixamos atrás, queremos recuperar ese instante no que descubrimos o mundo por primeira vez, a ollada primixenia e limpa nuns ollos abertos á sorpresa.

Volver ser nena ou muller, a secas, pero contar con ese amor incondicional da nai que che creou no seu ventre, que che levou dentro da súa pel, que che dou á luz do mundo e che aleitou; alimentada co seu leite mamífero e da súa man medraches e sempre botarás de menos ese afecto leal contra todo prognóstico. Volver ser nena na noite, na que unha nai che arrola.

Nego a maior: tal vez a miña infancia fora penetrada pola anguria vital; ese soño que cada noite se repetía para espertar a berros, esas lembranzas tristes sempre tristes... pero quero volver a ela para transformala, para construíla como tiña que ter sido dende sempre, como deben ser todas as infancias e todas as nenas: princesas en hortas edénicas de paxaros, que se pousan nas ramas, nun instante que se repite eternamente.

Sempre me arrepentirei de non escoitar aos vellos, de non preguntarlles, de non recoller a súa historia, de andar perdida nas miñas e derrotada, extraviada nas súas; dalgún xeito doía saber, as súas historias eran tristes e andaba sobrada de naufraxios. Sempre me arrepentirei de non escoitar, de non abrazar, de non querer con todo o corpo aos devanceiros.

Se tiveramos memoria igual o pozo do tempo sería transparente.

Por iso é necesario tecer, como Penélope, un lugar no que relembrar aos seres amados, un tempo para traelos, de novo á conversa. Onde foron as horas perdidas das que non gardamos recordos? Que hai de certo nas lembranzas? A ónde foi a miña nena, a adolescente que tiña o meu nome, a moza que fun... Ás veces sinto que me chaman as voces que xa están mortas.

O tempo da noite coma un baleiro etéreo. A noite cos soños nos que todo é posible. O tempo que xamais volverá, esa dor da perda, da palabra que nunca se dixo, da aperta que non se dou, da pregunta que xa non terá resposta e quedarei sen saber quedarei sen saber quedarei sen saber quedarei sen entender. As ausencias que non podemos recuperar, porque xa somos corpos cheos de ausencias, porque como dicía a nai de Carmela xa teño máis do outro lado que neste, porque fomos quedando sós... o mar o barco e máis nós.

Mirar o ceo entre a escuridade e saberse ínfimo átomo perdido no universo, vendo as estrelas que xa non existen hai anos. Unha gota no mar, unha area na praia, unha célula no organismo. Mirar o ceo na noite e chorar por todo o que non podemos comprender porque somos tan pequenas, tan minúsculas, que calquera vento nos leva.

Buscando un nome, un lugar, unha casa, esa á que retornar, porque como dicía Docampo toda viaxe é un regreso, porque só podes saír cando tes a onde volver, porque medrar é ter saudade da infancia, unha patria á que querer retornar, unha volta imposible.

Quero volver a lugares que deixei atrás e xa non son o que lembro, recuperar amizades que desapareceron, recobrar días que ficaron en suspenso, porque cando marchas a outro sitio... o que deixastes debería permanecer nese instante, ou non?

O efémero vólvese cancro que come células de vida, como Saturno, ou Cronos, devora aos seus fillos, os anos facendo desaparecer meses que agachan semanas que esvaecen días que disipan horas que extinguen minutos que tragan segundos... nunha roda infinita na que nós somos alguén que pasaba por alí, polo tempo que vai ao seu, sen ternos en conta; somos partículas invisibles de po que soña.

A cicatriz do tempo pousada nas engurras e a expresión, dobrando o corpo, encanecéndonos, manchando a pel.

Oculto o libro dos arcanos porque saber manca e non saber, tamén.

A casa respira, asegúroo, seino de boa tinta. Por ela andan todos os que foron. Acompáñanme nunha dimensión paralela, presíntoos e respéctoos. Son mundo antergo e telúrico, antepasados que a viviron e deixaron algo nela que permanece.

Gústame a voz feminina que adopta o poeta, é algo singular, as mulleres acostumamos facelo co masculino pero eles non o asumen da mesma maneira, por iso, é de agradecer que Luna o faga e nos fale dende ese eu que se semella máis ao noso, a súa parte feminina, quizás.

Tamén me axudan as palabras de Armando... porque dubido de se agardamos ou non o inevitable, porque o tempo igual é ese recomezar eterno, porque igual nós somos eco e sombra do que fomos, porque pensar no tempo sempre nos crea desacougo, porque vivimos para ese instante no que un corazón di a súa canción e o universo párase.
Grazas, Luna, por darme de ler e de pensar, por facerme lembrar e sentir. Parabéns polo premio e pola poesía. Ogallá a vida continúe ofrecendo oportunidades!
Sampedro, Pilar
Sampedro, Pilar


Las opiniones expresadas en este documento son de exclusiva responsabilidad de los autores y no reflejan, necesariamente, los puntos de vista de la empresa editora


PUBLICIDAD
ACTUALIDAD GALICIADIGITAL
Blog de GaliciaDigital
PUBLICACIONES