Vento ferido que me atravesa o peito. A min, precisamente a min, que na batalla do Ebro non conseguiu facelo unha bala perdida dos meus propios compañeiros. Tempos aqueles nos que loitaba sen saber por quen loitaba. Aínda era un cativo. Hoxe son un velliño. Un velliño que andou moito mundo: desde Belchite ata
Zaragoza, desde Teruel ata Valencia, desde o Ebro ata o Miño. Un velliño ó que non lle quedou outra que ir á sega, á seitura; e ó dicir isto é dicir a Castela. Fun coma unha rosa e volvín coma un negro. Se xa o día aquela Rosalía.
Chámome Evaristo Solano Tarabelo e son fillo do Carniceiro, aclarando que o meu pai nunca foi carniceiro. Ás veces, algúns pásanse de nai poñendo alcumes. A min chámanme O Machete. Digo eu que será polo do carniceiro. É igual; o caso é que tiven que participar na Guerra Civil porque me dixeron que tiña que defender a España. Nada máis. O motivo nin mo dixeron nin eu me atrevín a preguntalo. A ver se me pegaban alí xa un tiro. Oíra cousa que... Na batalla do Ebro, eu disparaba cando os compañeiros disparaban. E corría, ou sexa, fuxía cando os compañeiros facían igual. Nunha mañá de néboa alguén disparou ó vulto e notei como a bala rebotaba no meu peito. Ninguén me creu. É igual; eu seguín disparando e disparando polo ben da Patria. Dicían que era pola Patria. Agora, mentres recordo, noto como o vento ferido atravesa o meu peito. Ó mellor é esta bala da memoria a que me pode matar.
