Conversa entre un carballo autóctono e un piñeiro de... ningures (II)

O xoves pasado saía neste medio a primeira entrega dunha conversa entre un carballo e un piñeiro que eu creo que escoitara hai anos; pero o que non dou sabido certo é se a escoitei desde dentro de min mesmo cara a fóra ou se a oín por fóra pra dentro. A dicir verdade, nin sequera podo xurar que non fose todo unha figuración miña ou un soño entre trasgolos.

Sexa o que sexa, cumprirei co prometido que é ofrecer a segunda parte pra quen poida ter algún interese nela.

Pensei en comezar cun resumo da primeira, pero pareceume que sería ocupar espazo innecesariamente; xa que nesta mesma sección de Opinión está a disposición de calquera posible lector ou lectora: Seguimos, xa que logo.

Despois de escoitar pacientemente unha non curta parrafada do carballo sobre as virtudes e calidades que lle foran atribuíndo ó longo dos tempos, ceibou algo semellante a unha gargallada reprimida o piñeiro, e logo dixo:

-Ti fálasme de mitos e de lendas de tempos fuxidos nos que hoxe xa ninguén cre. Hoxe xa non contan esas lerias máis que para xubilados inxenuos ou para xentes que teñen pouco que facer. Vives no pasado, amigo, na estéril fantasía ou na decrépita utopía. Lonxe da realidade cotián. Agárrate a min, esperta e vente ao presente. Vente á utilidade, á productividade, á rendibilidade a curto prazo. Aprende de min que aos dez anos dou pontóns e aos vinte son madeirable. E ti aos dez anos ben sei que só eras un rexoto retorto, e aos vinte, sámago inconsistente, disposto a abanear e dobregar ata bicar o chan dependendo do lado que viñese o vento.

Retrucou o carballo:
-A iso chámaselle ter lei, un mecanismo de defensa. A miúdo dobrar é o único xeito de non romper e sobrevivir. E tés razón en que eu son diferente. Eu nunca dou pontóns, que os pontóns son algo de quita e pon. Hoxe apontoan aquí, mañá apontoan acolá e pasado... esquecidos ou para o lume. Eu nacín para dar trabes das casas, chedas para carros, travesas para xunguir carrís do tren. Cousas todas elas de grande responsabilidade para as que ningunha árbore está madura nin refeita aos vinte anos. Por iso teño que medrar a modo para aprender a facer fronte ás embestidas do temporal e á adversidade na que pouco a pouco me vou curtindo. Ti coas presas nin tempo tés a cambiar o arume, porque tocas a túa meta coas túas propias pólas, en perenne monotonía, mentres que eu, perdendo a folla vella e recuperando a nova, revivo esperanzas cada primavera.

Por uns intres abrín os ollos por mor dun abellón que non deixaba de fungar arredor do carballo e de min, en busca de tróqueles nos que zugar, e vin por alí a un piñeiro moi disposto a replicar, e replicou:

-Déixate de sermóns e de saudades. Mira cara o futuro por entre as ramallas. Non ves que as trabes de hoxe son de formigón? Non te fixas en que os carros van morrendo esmorecidos polo desuso e o esquecemento? Non sabes que os trens cara o futuro circularán todos por un único carril? Non te dás conta de que pertences a unha especie en extinción? Mentres eu, pola contra, pertenzo a unha en expansión. Mira arredor e conta os carballos e os piñeiros que poboan esta que chamades vosa terra. Segues vivindo na trasnoita! Esperta e verás que xa non hai a miña terra nin a túa terra, nin a nosa terra! Todos somos universais. Poboadores dunha soa aldea global! Sabes quen está detrás de quen me plantaron, de quen me han vender e de quen me han mercar? Non o sabes verdade? Pois voucho dicir: Están homes e mulleres, sen rostro, fagocitados polo confuso balbordo de multinacionais sen corazón, ou con el metalizado.

Eu son dos vellos druídas que cortaban con fouciños de prata a panacea de todo mal, o ourego abrollado nas pólas de centenarios carballos, respondeu este:

-Ser universal soa ben, pero non deixa de ser unha pobre maneira de non ser de ningures. Só se pode ser do mundo sendo de algures. Para ser hai que ter identidade e a identidade ben asentada vai de menos a máis, non ao contrario: individuo, familia, grupo socializador, colectividade... A identidade non se improvisa, que é froito dun clima, dunha lingua, dunha cultura, duns valores, dunha historia, dunhas raíces… Pode haber raíces sen historia? Pode haber historia universal sen historia particular? Serías capaz de dicirme catro palabras nunha fala universal que poida ser entendida por todos? Podes dicirme como será o clima universal de mañá a estas horas sen falar dos climas de cada unha das zonas climáticas?

Cortoulle o Piñeiro:

-Para, para! Toma alento e pensa que se non hai unha lingua universal é porque interesa que non a haxa, por mor dos raquíticos nacionalismos aldeáns, e déixate deses contos de raíces e historias pasadas. As raíces podrecen coa morte de cada un, ou arríncanas para que non ocupen espacios baleiros e cada anaco de terreo poida volver a ser rendible sen perdas de tempo.

Volveu sobre o tema o carballo:

-Non é doado que nos entendamos. E iso non só por sermos de xéneros e especies distintas, senón pola diferencia de criterios, motivacións e principios. Ti tés o campo visual reducido a períodos moi curtos nos que o que conta é o inmediato. Por iso non é fácil que entendas que se hoxe houbese unha lingua universal, dentro de dez anos derivaría en varios dialectos dos que, dentro de vinte, os que ti soes durar, xa nacerían algúns novos idiomas, porque as distintas linguas non nacen porque si, tamén nacen do humus das diferentes terras. En canto ás raíces, ti e eu falamos de cousas ben diferentes, aínda que utilicemos a mesma palabra. Ti cíngueste ás raíces materiais, porque es puramente materialista; e eu remóntome á inmaterialidade, que non é mera fantasía, senón tamén outra forma de realidade.

Case sen darme conta soltóuseme a min, aínda medio trasgolado:
-É certo! -e comecei a ir espertando de vez.

Custábame traballo acabar de abrir os ollos e recobrar a consciencia. En canto os tiven abertos, mirei ben por todos os lados e non vin ningún piñeiro. Cando acabou de espertarme a memoria tamén lembrei que nunca, nunca nos anos da miña vida houbera un piñeiro por alí a menos de douscentos metros á redonda nin me chegara noticia polos meus vellos de que o houbese desde tempo inmemorial.

Con xeito e sen deixar de apoiarme no carballo, pola inseguridade herdada do accidente, funme poñendo en pé.

De súpeto acabei de espertar de todo e caín na conta de que, se non había piñeiro e había carballo e, non obstante, houbera conversación, a única explicación era que o piñeiro fose eu mesmo, aínda que levase de primeiro apelido carballo, porque non creo que fose cousa dun desdobramento de personalidade.

Cando entraba na casa comezaba a tronar por detrás de Moncirio e estaba o ceo todo el encapotado. Comezaría a parir de novo o ventre fonte das centellas?.