Filomena do Rato

Se lles conto quen casou o outro día ... ¡Que me coma San Pedro se non morren coa risa!

Casou Filomena do Rato, a tía de Manuela a leiteira, que xa non cumpre os oitenta anos nin que a maten, pois era xa da quinta da miña nai --.:..que en paz estea- e ela tería agora oitenta e dous. [Para que logo as rapazas perdan as esperanzas ... !

Di o refrán que "a muller e a gaivota canto máis vella máis tala», e os refráns nunca minten.

Voulles contar logo como foi a novela da súa vida, pois mesmo semella un deses «culebróns» que poñen na tele.

A tía de Manuela seica de rapaza era a máis guapa non só desta parroquia, senón tamén das parroquias veciñas.

Lembran os máis vellos que tiña mozos á barullo, pero de tanto escoller e tomarlles o pelo a uns e a outros, pasoulle o tempo. Por non quedar logo para vestir santos, decidiuse polo rapaz máis birria para casar, e aínda para mellora-la cousa, din que estaba tuberculoso. ¡Miren que voda foi
tacer!.

Cada ano viña un fillo que o pobriño "morría ós poucos meses de nacer, e así ata oito partos. Aquela muller tiña tanta pena cando perdía un cativo coma alegría cando volvía quedar preñada, pois non se lle ían as esperanzas de que o novo cativo vlvira moitos anos.

Mais o destino ten os seus plans para cadaquen, e contra do destino non se pode loitar, ben seino eu. Así que logo de tanta desgracia seguida cos fillos, loitou cinco anos coa saúde do seu home para lIe chegar outra desgracia máis, xa que ó tuberculoso deulle unha hemitise e morreu tamén.

Ela, que fora unha muller tan alegre e de bon ver, quedou coma un trapo vello e non saía da casa nin de milagre, sempre tomando pilulas para os nervios. As amigas animábana para que fora pasear, e máis á misa os domingos, que tampouco ía por non saír das súas catro paredes.

Pero ela non lIes facía caso e seguía alimentando a súa pena un día tralo outro.

-Ti debías volver a casar, Filomena, aínda que fora por non vivir como vives -dicíalle a máis amiga de todas-; muller, xa pasaron cinco anos dende que enviuvaches, e tes que levantar cabeza, pois senón vas morrer ti tamén.

-¡Seica estás tola! -dicíalle Filomena- ¿Como vou casar? ..

-Pois casando, como casan as viúvas, que non vas ser a primeira nin a última.

-Ti non estás ben da cabeza -seguía Filomena-. A min xa me pasou o tempo. ¡Quen me vai querer se xa son vellal

-Hainas máis vellas ca ti e aínda pensan nos homes, e gústalles que lles tagan a corte. Pero a ti quen che vai dicir nada, muller, sempre metida na casa sen máis visitas co repartidor de butano, que xa ten unha chea de fillos e mailo carteiro que non pode cos calzóns. Ti tes que saír da casa
e esquecer, muller, esquecer, non señas terca. Fai unha viaxe; vai ver a túa familia de Valencia, que ti non tes falla de cartos para ir ande queiras, ¡concho!

-¿E que se me perdeu a min en Valencia? -terqueaba Filomena. Se a min non me gusta pasear palas rúas das cidades con tanta xente polo medio.

-Pois paseas alí polo campo, se non queres morrer de morte lenta, xa que o camiño que levas aquí, miña tilla, vaite levar ó campo, pero ó Campo Santo, e logo de estar nel, o autobús xa non te trae de regreso ¡así Deus me salve!

E tanto e tanto lIe dixeron, que un día a viúva, ben posta ela, marchou coa maleta para a vila e dende alí nun taxi foi coller o tren de Valencia. Estivo por aquelas terras dous ou tres meses e din que regresou feita outra persoa, cunha cor na cara e un brilo nos ollos que non parecía a mesma.

Seica contou que o pasara moi ben, que aquelo era a cousa máis bonita do mundo, que tiña pensado voltar e que sei eu cantas cousas rnáis. Viña feliz a boa da muller, e a partir desa viaxe fíxose máis comunicativa e rnáis sociable.

Pero ó cabo do mes de chegar, un día sentíuse tan mal, soa na casa, que chamou á súa viciña (que era tamén a súa mellor amiga), para que fora con ela ó médico. Abríase a vómitos sen parar e pensou que ía morrer daquela.

A viciña acompañouna sen deixala nin un segundo mentres o doctor a miraba ben mirada. Logo de rematar, preguntoulle: -¿Cantos anos ten vostede?

-Xa cumprín hai pouco os cincuenta. E lago ¿non terei nada malo, non si? -dixo ela morta de medo.

-Non, señora, non ten nada malo, sé que á súa idade despístame un pouco, poís penso que está vostede preñada.

-¿Pero que di, doctor? -alporizouse Filomena-

¿Seica está a burlarse de min? Se eu son viúva, oiga ...

-Mire, señora -contestoulle o outro-póñase tranquila e non se me alporice, porque a preñez non entende de estado civil. Vostede xa me entende.

-Ademais -seguíalle terqueando Filomena- que eu xa non son nova, e a fábrica leva tempo pechada.

-Pois mire, a fábrica pecharía, pero alguén lIe entrou pala porta falsa para lIe rouba-la honra. Así que vostede saberá quen foi e como foi, porque preñada está, aínda que non lle guste o asunto. De modo que non discuta e non se me poña intratable, que non é tan nena para non saber que
por arte de maxia non veñen os cativos.

Filomena quedou coma unha pila eléctrica e comenzou a tremer e tremer que non daba parado. A veciña non saía do seu asombro.

- Pois isto é un milagre, logo -dicíalle intrigada ó ver que a súa amiga negábao todo. sen parar de chorar e tremer. Cóntame a min a verdade, muller, que eu te axudo no que poida, e máis xúroche que non direi unha palabra disto a ninguén. Podes estar ben certa do que xuro, pois é unha vergoña que o saiba a xente, Ós teus anos, coma se faras unha
inexperta.

-¡Ai, miña filla! -choriqueaba Filomena xa de camiño da casa- nunca pensei que me houbera de pasar isto a min. Teño que contarche a verdade. É certo que tiven un esbarón crendo que non habería consecuencias. E mira ti
que desgracia tan grande.

-Pero muller, ter un fillo non é ningunha desgracia, moito peor é matalo mentres non nace, por quedar ben coa xente. Ti o que tes que tacer agora e confesa-lo pecado que cometiches e non cometas outro peor, xa me entendes, que iso si que é un crime que non ten nome. Despois vai busca-
lo pai da criatura - porque será solteiro, digo eu ... - e casa con el como manda a Santa Madre Igrexa -espetoulle a compañeíra.

-Iso si que non -contestoulle Filomena con firmeza. Xa casei unha vez por todas, país eu son muller dun só home. Así que a criatura nacerá sen pai.

-¿E logo non me podes dicir quen é? -preguntoulle a outra chea de curiosidade.

Filomena pensouno un pouco antes de romper a falar e lago dixo, costándolle traballo:
-Foi meu primo o que estivo de seminarista e saiuse
porque non tiña vocación. Moito me ten pesado, mira que
fun burra!

-Muller, máis que burra fuches outra cousa, que non che pareza mal... Agora xa está feito e dá gracias de que o teu primo xa non tivera nada que ver cos hábitos, porque entón había que engadirlle un pecado ó outro, e con Deus non se xoga. Vouche dar un consello: o mellor que podes tacer é liscar daquí até que naza o neno, e logo, despois dun tempo, vés outra vez e dis que traes un sobriño para crialo ti e deixalo o teu herdeiro.

Filomena viu o ceo aberto coa idea aquela, e seguindo a consello ó pé da letra desapareceu do mapa, despois de dicirlle á xente que marchaba por unha tempada curta.

Pero a temporadiña durou vinte anos, ata que regresou acompañada dunha rapaza que lIe imitaba moito, a quen Filomena chamaba Manuela, e Manuela chamábaa tía.

Instaláronse na casa que deixaran vinte anos atrás e que agora estaba chea de buratos, ratos e rnorcegos pendurados das paredes, mais elas arranxárona axiña.

Logo, coa mesma, quedaron a vivir na parroquia como tía e sobriña.

Pero o demo anda en todo, e non hai cousa que non se saiba, e na vila comezaron a decatarse do percance de Filomena do Rato, aínda que xa ninguén se ocupou do asunto, porque agora a xente interésase máis pola política, aínda que non entendan, e gústalles discutir poñéndose de
parte duns e doutros.

E aquí levan vivindo xa van ben dez anos. Agora Francisco o zapateiro, que está soíño no mundo e que é da mesma quinta ca ela ou algo máis vello, como polo visto sempre estivo namorado desta muller sen llo dicir, decidiu
casar con ela e apadrar a súa filla para lle deixar a herencia o día que morra.

E mentres non morre, a rapaza cóidao de paso que coida á súa nai ¿que traballo lle custa? E por riba, el dalle o seu apelido.

Cando Francisco lle propuxo o casorio a Filomena, esta deulle o si á primeira, e coa mesma celebrouse a voda hai tres días sen que ninguén se enterara.

¿Que !les parece? ¿Non é coma un "culebrón» deses venezolanos que poñen na tele? iQue me coma San Pedro se aínda este non ten máis argumento que aqueles ...

(Os relatos de Maruxa Olavide que publica Galicia Digital corresponden aos seus libros OS CONTOS DE XOAQUÍN e AS VELADAS CON XOAQUÍN).