viernes, 10 de mayo de 2024
CALIFA instalarase no experimento R3B, unha das colaboracións cientÃficas máis importantes de FAIR. Este experimento, que conta actualmente coa participación de máis de 250 persoas de 15 paÃses, dedÃcase ao estudo da estrutura e dinámica do núcleo atómico e está coordinado dende maio de 2017 pola investigadora Dolores Cortina. O persoal do IGFAE está involucrado dende 2005 neste proxecto, do que tamén forma parte o grupo Deseño e Simulación Numérica (DSN) da Universidade de Vigo, artÃfice do deseño e construción da estrutura mecánica do detector. Varias empresas galegas, especializadas na fabricación de fibra de carbono, mecanizado de precisión e metroloxÃa, achegaron tamén o seu coñecemento para facer posible CALIFA.
Módulos de detección CEPA
Nesta última fase, o equipo finalizou a construción e montaxe dos módulos de detección de CALIFA coñecidos como CEPA. Este paso mellorará de maneira substancial a detección de radiación gamma e partÃculas cargadas de alta enerxÃa que se producen no momento da reacción nuclear. Con isto aumentará de forma notable a eficiencia do experimento R3B, e facilitará a realización de medidas de precisión aproveitando as vantaxes dos feixes de ións acelerados en FAIR.
Coa entrega de CEPA péchase unha etapa que durou máis de 10 anos (aos que hai que sumar a investigación e deseño previos) na que colaborou persoal cientÃfico e técnico de España, Alemaña e Suecia. O custo actual do detector CALIFA supera os 3,8 millóns de euros, 24% dos cales foron financiados con fondos captados por este equipo de investigación. Unha vez completado o traballo, o custo final de CALIFA superará os 5 millóns.
Aplicacións nas tecnoloxÃas de imaxe médica
O calorÃmetro CALIFA é capaz de detectar simultaneamente partÃculas cargadas e radiación gamma, cubrindo un rango enerxético sen precedentes, dos kiloelectrónvoltios (KeV) a centos de megaelectrónvoltios (MeV). A tecnoloxÃa de detección utilizada neste tipo de detectores, asà como as técnicas de reconstrución da información obtida, son semellantes ás que se desenvolven no campo da imaxe médica. De feito, a I+D realizada para CALIFA deu pé a un proxecto de “proba de concepto” cuxa finalidade é acelerar a transferencia de coñecemento e resultados xerados no ámbito da investigación fundamental.
Sobre R3B e FAIR
O experimento R3B (Reactions with Relativistic Radioactive Beams) utiliza ións radioactivos a velocidades próximas á da luz, cos que se desenvolve un amplo programa de investigación en cuestións elementais para a fÃsica nuclear. Entre elas destacan o estudo de propiedades fundamentais dos núcleos atómicos e da forza responsable de unir os protóns e neutróns que os forman, asà como a importancia das correlacións que se dan entre nucleóns. R3B ten tamén por obxectivo reproducir as reaccións que teñen lugar no interior das estrelas, responsables de xerar unha enorme enerxÃa e crear os elementos que vemos no Universo.
R3B é un dos experimentos que se desenvolve en FAIR (Facility for Antiproton and Ion Research in Europe), un novo centro de investigación internacional para o estudo da estrutura e propiedades da materia visible que forma o Universo. Encóntrase actualmente en construción, nas proximidades da cidade de Darmstadt. Unha vez finalicen estes traballos, FAIR estará equipado cos máis potentes aceleradores de antiprotóns e ións pesados do mundo. O centro acollerá máis de 3.000 cientÃficos e cientÃficas de 50 paÃses, que desenvolverán labores de investigación básica e aplicada no campo da fÃsica nuclear. O custo da obra, duns 1.500 millóns de euros, está financiada por un consorcio de nove paÃses.
O equipo do IGFAE que contribuÃu á instalación de CALIFA en R3B compuxérono Dolores Cortina, Héctor Ãlvarez, José Benlliure, Martina Feijoo, AntÃa González, David González, Gabriel MartÃnez, José Luis RodrÃguez e Georgina Xifra.
O festival Al–Majisti' vaise desenvolver os vindeiros 17,18 e 19 de maio neste concello da alta montaña galega. Trátase dun certame literario no rural de Galicia que propón un diálogo entre literatura, astronomÃa e música, con afán de converterse nunha das citas culturais máis importantes da provincia. O nome 'Al–Majisti' é o topónimo árabe traducido como 'o máis grande, o grande tratado' e empregado polos astrónomos ata a Alta Idade Media, incluÃdos os navegantes dos descubrimentos; por iso o festival ten a súa partida en dúas grandes estrelas da cultura astronómica, Claudio Ptolomeo e Afonso X O Sabio.
Catro traballos que versan sobre a liberdade vixiada, a crise dos pellets, a ocupación de vivendas e a intelixencia artificial foron galardoados este xoves co III Premio XurÃdico de Investigación en lingua galega Xosé LuÃs Franco. Os catro gañadores, dúas estudantes da Universidade de Vigo, un de Santiago de Compostela e outra da Coruña, déronse a coñecer este xoves na Facultade de Ciencias XurÃdicas e do Traballo, impulsora destes premios, no transcurso dun acto co gallo do DÃa das Letras Galegas.
