21
A Xanela
Primavera 2002
RESCATE
Xesús Torres Regueiro
"Roldán Paderne"
un escritor descoñecido do tempo das Irmandades da Fala
U
n aire de misterio envolve como mesta brétema a
personalidade deste mozo escritor, morto en
Betanzos no andacio gripal do outono de 1918.
Chamábase Xaquín López Pita e asinaba como
"Roldán Paderne".
Xa o seudónimo "Roldán Paderne" é dabondo
misterioso. ¿Viviría na rúa Roldán e tería raíces en
Paderne? Quizá por parte do pai, pois polos Pita
podía ser betanceiro. Calquera sabe.
Somentes coñecemos del un texto en prosa
poética, "Nouturnio",
que foi publicado polo
menos dúas veces e o
conto "Irmandade cris-
tiana", datado en
Betanzos no ano da súa
morte. Este publicouse
na revista do Centro
Betanzos de Buenos
Aires en decembro de
1947, acompañado
desta nota que aporta
datos de interese sobre
este descoñecido au-
tor:
«N. de R. Este
conto foi adicado pol-o
autor ó noso dileito ami-
go e irmán Xosé Ares
Miramontes, que dens
de Rosario tivo a
xentileza de envial-o prá
nosa revista.
Foi feito no ano de 1918
e na sua dedicatoria
derradeiro traballo do
autor, dous meses
denantes da sua
morte decía eisí:
"Este conto, meu amigo Ares, é o pirmeiro que fago
en galego. Ben sei que non val nada. Mais n´él, como
en todo o que eu fago, quixera unha cousa: que por
enriba de todo latexara a y-alma da terra e na entrana
unha calada ansia, sen acougo de cousas sempre,
sempre mellores." X.L.P. 5-8-18.»
Roldán Paderne era da xeneración dos mo-
zos que andaban a redor da Irmandade da Fala (un
dos seus fundadores, Antón Fiaño Miravalles, foi
víctima tamén do mesmo andacio): Salvador
Mosteiro, Lois Ares Castro, Veiga Roel, López
Datorre... Estes lembrarano catro anos despois da
súa morte, cando editen a revista Rexurdimento
publicando o seu "Nouturnio" cun texto homenaxe
a xeito de prólogo, dirixíndose a el en segunda
persoa. É no número 6 de Rexurdimento, "órgao dos
intereses mariñás",
datado en Betanzos o
16 de Outono de 1922.
Dise alí, na introduc-
ción anónima case tan
grande como o texto
ao que antecede, que
o "próisimo 25" (é dicir,
o 25 de outubro)
cúmprese o cuarto ani-
versario da morte do
compañeiro e no me-
dio da louvanza das
súas prendas faise
unha afirmación ma-
terialista diante da
realidade da morte:
«Ant´a morte
evoluzón da materia
non hai preferencias
nin distingos, ela man-
da no concerto e su-
prema armonía de
todal-as leis da
Natureza.»
Dise tamén que se
trata dunha das súas
páxinas literarias in-
éditas, "lírica compo-
sizón dino d´un Rabindranaht Tagore."
Precisamente, Xosé Ares Miramontes
(Betanzos,1893Rosario, Arxentina, 1976), quen
marchara de neno á emigración coa súa familia,
voltou a Betanzos no momento da xestación da
sección local da Irmandade da Fala e mesmo
NESTE GRUPO DE FUNDADORES DA IRMANDADE
DA FALA DE BETANZOS
PODERÍA ATOPARSE "ROLDÁN PADERNE"