O trasno que escarmentou
ra unha vez un matrimonio que vivía nunha casa rural en Louxas e tiñan unha filla de dezaoito anos. O home morreu e deixou ás dúas mulleres desamparadas. Entonces o trasno, sabendo que na casa eran elas soas, ía tódalas noites e petaba na porta.
- ¿Quen é?.
- Son o trasno.
A nai empezaba a pronunciar palabras relixiosas porque sabía que era a fórmula de urxencia para que o trasno non chamase de novo para entrar.

- Noso Padre do ceo, de nome santificado..., e Deus te salve María...

O trasno, diante daquelas palabras, non entraba e tiña que volver outro día. Con aquela penitencia de tódolos días nin o trasno entraba nin as dúas mulleres, nai e filla, tiñan acougo se non era rezando e rezando para que o trasno non as amolara.

Un día coceron, pois tiñan forno na casa, e ofrecéronlle un bolo de pan ó primeiro pobre que pasase para ver se sacaban de enriba, dunha vez por todas aquela tortura do trasno.

Había alí a crenza de que unha terceira persoa, neste caso un mendigo que chamase á porta, podía interceder para convencer ó trasno de que non seguira petando na porta da viúva e a filla.
Chegou unha pobre pedindo, déronlle o bolo e dixo:

- ¡Ai, Deus, que é moita caridade!. ¡Isto non pode ser que é moita esmola!.

- Pois non, que ten que nola aceptar. Temos unha ofrenda feita e ofertámoslla ó primeiro pobre que pasase pola porta. Tocoulle a vostede. ¿Como non vai aceptar este noso beneficio?.

- Ben e logo ¿que problema é ese da ofrenda?.

Elas contáronlle que desque morrera o home o trasno andaba atrás delas tódalas noites e que non saía de alí. Que botaban as horas rezando e que era unha penitencia.

- Pois iso, heino de sacar eu desta casa, pero daquelas tédesme que dar pousada aquí.

- Por iso non hai problema, sitio abonda.

- Tedes que me deixar la para cardar e fiar e lume na lareira, pois non podo durmir nin ir á cama.

A primeira noite estivo cardando, enfiaba na roca e quentaba nas canelas, cando alá ás tantas da mañá chega O Trasno e peta na porta.

- ¿Quen?.

- Son O Trasno. ¿Podo pasar?.

- Si, pasa. Vai moito frío. Espíleo aí onda o lume.

Cando O Trasno queceu, díxolle á pobre:

- ¿E agora que me dás que facer?.

- Pois agora sóprame nesta chaga que teño onda o cu que moito me doe mentres que non me cure e cerre.

O Trasno obedeceu. E mentres sopraba, miráballe as pernas á vella e víalle todo. O tempo pasaba, a vella fiaba e botaba máis leña no lume. O trasno empezaba a cansar.

- ¿Que? ¿Como vai iso? -preguntaba a vella.

- Vai indo, pero eu non vexo que cerre a chaga.

- Pois sopra ben que xa veñen as luces do día e non hai tempo que perder.

- Non, non, non. Eu marcho. Voume que esta chaga non cerra e ábrese outra máis grande e máis para aló -vendo que a vella peidaba.

- Pois se marchas hoxe, non volvas nunca, por non me curares esta miña chaguiña que tanto me doe.
¡Es un trasno desagradecido!

- ¡Cúrese como poida e non conte máis comigo!.
¡Teño máis cousas que facer que soplarlle o cu ás vellas, ...e que as vellas me sopren co cu nas ventas!.

E así foi que non volveu petar na porta daquela casa.

Mero. Reelaboración da lenda contada en Louxas por D. Francisco Yáñez.