
26
A Xanela
Primavera 2002
DÚAS MULLERES BAILANDO SOLTO. 1958.
Foto: Arquivo Ruote.
homes, pero nunca se aceptou socialmente que
empezaran elas, e de feito, as mulleres de certa
idade nunca empezarán se hai un home bailando
aínda que a el non se lle acorden os puntos. O único
caso no que era lícito que empezasen as mulleres,
era se non había ningún home bailando. Como por
exemplo nalgunha ocasión que tódolos homes pa-
raban para beber, fumar ou argallar algunha trasnada,
e quedaban as mulleres soas bailando, entón é
cando elas tiñan licencia.
O baile de solto era tamén competitividade, ó
igual que moitas outras tarefas. Falábase do mellor
bailador da zona. Considerábase bo bailador aquel
que bailaba máis estirado, na punta do pé, facía os
puntos máis vistosos e moitas veces complexos, e
ademais collía rapidamente os puntos dos demais.
A boa bailadora é a que ben acompaña, ou sexa, a
que colle ben os puntos, e lles dá o xeito interpretativo
correcto.
Había outro baile de solto moito máis antigo,
que só se mantivo na zona da Costa da Morte, do cal
hoxe en día é practicamente imposible atopar infor-
mantes. Chámase a "muiñeira vella, ribeirana ou
simplemente muiñeira". Toda a información que nós
puidemos conseguir de maneira directa remóntase
a oito ou dez anos atrás como mínimo. O ritmo
coincide coa muiñeira normal pero ten outra caden-
cia, outra acentuación. Bailábase sempre de dúas
ou nalgún caso tres parellas como moito, e ten
pouco que ver co que acabamos de explicar.
Representa radicalmente a sociedade de hai
douscentos anos: a supremacía do home e a sumi-
sión da muller. Colócanse dous homes fronte a dúas
mulleres. Os homes danzan dun xeito máis ou
menos similar ó actual, pero as mulleres fan algo
completamente distinto. Os homes bailan entre
eles, incluso mirándose un ao outro, cun aire moi
viril e desafiante, e os brazos moi estirados coa
palma da man aberta. As mulleres bailan mirando
aos homes, cos brazos case pegados ao corpo,
arrastrando os pés, facendo unha pequena roda
frente ao home, repetindo sempre o mesmo esque-
ma. A estructura da muiñeira vella é sempre a
mesma. Vanse marcando as posicións do sinal da
cruz e en cada posición se fai un punto. Tras isto
faise unha roda onde as mulleres se apoian sumisa-
mente no brazo do home mentres avanzan, ata
chegar ao inicio outra vez, e se volve repetir todo. Ou
sexa, facíase dúas veces consecutivas e remataba
o baile.Como vemos estas estructuras tan sinxelas
poden rachar moitos tópicos do noso baile que se
crearon nas décadas dos anos 50 e 60 para recrealo
e facelo máis vistoso e que chegaron moitas veces
ata os nosos días. Ben é certo que os grupos da
chamada "Sección Femenina" axudaron a manter a
moitos músicos e recuperaron moitos puntos de
baile, pero a recreación coreográfica provocou tal
influencia que nos separou durante anos do baile
dos nosos ancestros.