
23
A Xanela
Primavera 2002
homes embárgalle aquela pequena casiña onde
nascera, e aquela leira que el tiña traballado dende
neno... E atopouse sin pan. Colléu un fardel vello,
botouno por derriba das costas e a pedire unha
esmola pol-os camiños, petando ás portas, en
prego d´unha caridade pol-o amore de Deus,
agardando o día da súa redención que tería que ser
á veira d´un ribazo, como no que acougaba agora,
n´un serán ou n´unha alborada, soio cos seus
doores.Erguéuse. Tiña fame; no fardel non había xa
nin un codelo xiquer.
Viña a noite de cheio. Non s´ollaba a lúa,
cuberta por unha nube. Oubíanse lonxanos os
oubeos dos cans vixiantes...
Un fío de luz d´algunha fiestra aldeana,
amostróuselle aos seus ollos cansos. Púxose a
camiñar de presa, cara a ela.
II
É unha pequena casa d´aldeia. N-unha habi-
tación do sobrado hai dúas vellas e unha moza que
parolan, e un gato, feito un novelo, n´un recuncho.
Pendurados nas paredes cadros de santos. N´un
veladorciño, diante d´un Neno Xesús de pau, trema
a chama d´unha lampiña d´aceite.
A moza é loura, d´ollos azúes e grandes. As
vellas son miudas, fracas, enrugadas.
Dos vidros das fiestras fuxía xa o ouro tremante
dos derradeiros refrexos do sol. Unha vella érguese,
e alcende unha vela que ao palpabrexar, deita sobr´a
parede as somas negras das tres mulleres,
alongándoas. O gato espreguízase e fuxe para a
cociña.Bolita, ¿sabe?
O qué, miña filliña.
A probe María Antonia...
¿Finouse?
¡Estase finando, bolita!
Chamarían ao siñor abade...
Si, siñora. Confesouse xa. Leváronlle hoxe
á mañá o viático...
Recemos, pois, por ela, despois do rosa-
rio. Morre com´unha santiña; sempre che foi moi
boa probe...
Calan. As vellas incrinan as cabezas brancas
sobr´o peito e durmen. A noite está silenciosa. En
baixo, na corte, óinse, ás veces, os muxidos das
pacíficas vacas, que rumían a herba
cachazudamente. Unha vella esperta, e a moza
I
Vai o vello probiño pol-a estrada deserta, corcovado,
como se no fardel valeira que leva sobr´as costas
fosen seus anos e súas miserias asoballándoo c´o
seu peso. E un vello enrugado e enxoito; na faz a
resiñación puñera un sello d´homildade. Vai c´os
pes ispidos; cuberto de farrapos. Pol-a moura cami-
sa, cheia de mendos e buratos, asoma un peito forte
e velludo; apóyase n´un pau longo. Teñen seus ollos
a mansedume d´un servo d´outros séculos... Parez
camiñar illado de todo pensamento: sen ouvir os
cans que ladran, casi ao rente das súas pernas, e
sen decatárese da natureza que no serán vai
esmorecendo paseniñamente.
Camiña calado. As veces seus beizos ábrense
e marmulan algunhas verbas; despóis volta a ficar no
silenzo e sigue camiñando pol-a estrada deserta,
corcovado, como si no fardel valeiro que leva sobr´as
costas, fosen seus anos e súas miserias
asoballándoo c´o seu peso.
No céo, latexan medosamente algunhas
estreliñas e a lúa érguese por riba d´un curuto,
percisando as siluetas fantásticas dos pinos. No
mar, que se olla n´unha lonxanía dourada pol-as
derradeiras rayolas do sol, as velas das barcas de
pesca son como ás de paxaros. Na terra, os soutos,
leiras e congostras parecen repousar xa na noite,
adormentadas pol-o cantío das carricantas. Oise,
com´un salayo, a voz homilde da campana ao lonxe.
O probiño sigue camiñando pol-a liña
interminabre da estrada, a soias co´a miseria. As
veces busca acougo no verde d´un ribazo, e séntase
lembrando o seu pasado. Cruza pol-a súa mente,
como cousa moi lonxana, seu fogar, que un día foi
feliz; as terras que de seu traballaba sen trégolas
dend´a alba até que a campana da irexa da aldeia
deitaba no ar os sons doces do Anxelus; seus fillos
que un día emigraron a terras da América a gañárense
o pan; súa muller, aquela bendita mulleriña que
ll´axudaba sempre, e que un día enfermou. ¡Canto
tempo no leito! ¡Todol-os aforros gastados con ela;
logo a pedire cartos emprestados, e a doenza
sempre a mais...!
Un dia ao amencere, a mulleriña quedou fría,
amarela e estalicada no leito. Vendéu súa derradeira
xuvenca para pagarll´o crego e mercar unha caixa de
pino, cuberta de pano negro e cativo, onde acougaría
ela para sempre...
Logo as tristezas da soedade: o calvario sin
compaña. O ministro que no nome da xusticia dos
Irmandade cristiana
Roldán Paderne