
16
A Xanela
Outono 2001
Lembranzas e enredos de infancia e xuventude
Pra os do meu tempo
Ángel López Veiga
Este texto evocativo dos xogos e enredos da infancia e adolescencia escrito por un emigrante betanceiro na
madurez ou outono da vida, foi publicado en Buenos Aires, na revista do Centro Social Betanzos de agosto
de 1933 co título de Pra os do meu tempo, que máis ben parece unha dedicatoria. O ciclo anual, cos xogos
e enredos, festas e romarías, procesións, tradicións populares (a rifa do porco, as lumeiradas o Antroido, as
lumeiradas, os maios, o Turito...), os espacios e recunchos amados, personaxes do pobo (o Roxo, a Mansa,
a Rocha, Don Fausto, o Durán, o Paradela), o paso da infancia á adolescencia co espertar á sexualidade...
Todo iso vai desfilando nas lembranzas infatís dun home que as evoca sentimentalmente dende a lonxanía
da emigración arxentina, da que non conta voltar, ao xeito dunha idade de ouro perdida que tería acontecido
a finais do século XIX ou principios do XX.
Actualizouse a grafía (acentuación, cambio de y por i) e corrixíronse erratas, conservando o léxico e os xiros
empregados, mesmo que fosen castelanismos, e introduciuse o antetítulo que dá unha mellor idea do contido.
E
mpezamos a camiñar... e comenzamos a xogar.
O primeiro, a roda cas rapazas, o peletre, a corda;
vamos detrás do que
bota o bando, da músi-
ca que o día de Reis vai
tocando polas portas
dos que algo poden dar;
cos Reis, cos Maios,
cos Mómaros, cas dan-
zas, co porco de San
Antón, co Turitu... e ca
saida da escola de
mulleres termina a
primeira infancia, pra,
ca entrada na de rapa-
ces, empezar a maoría
de edá da xuventú.
Atreo do convento de
San Francisco, de San-
ta María, de Santiago,
de Santo Domingo; Ala-
meda, Praza do Cam-
po, Soportales do
Peirao; Eira vella, Ca-
sas vellas, calexas e
calexós do noso queri-
do Betanzos: oxe,
homes, non podemos
lembraros sin que as
bágoas nos aneguen os
ollos.
ATREO DE SAN FRANCISCO: Si viviramos siglos
e non te volveramos a ver ¿cómo se nos iba a
esquencer cando entre
os croios que tiña alí
acurrunchados
o
Axuntamento pra reprar
as milenarias calles do
noso pobo, facíamos
unha cova pra que o se-
reno non nos vira, e
adeprendíamos as
primeiras leciós de
baraxa, practicando to-
dos os xogos que tanto
nos iban a valer hoxe
pra tomar un café con
leite e medias lunas ou
outras larpeiradas, sin
pagalas, cando os con-
trarios non se recebiron
naquela universidade?
TEMPO DO DEMANO:
Quen non tiña un peso
de ferro dulce pra que
fuxira lexos?
TEMPO DA VILLA:
Cando nos dábamos
xeito pra ter un palau de
toxo ben dereito e unha
RESCATE