
5
A Xanela
Primavera 2001
D
esde sempre, desde o berce dos tempos que nin
sequera lembramos, as árbores agarimaron co
seu silencio de sabedoría a tona da Terra Cha, e
agasallaron coa súa compaña ós nosos homes, ós
nosos paisanos e devanceiros, ós chairegos...
Os carballos lendarios dos que brota a né-
boa. Os piñeiros, lanzas vexetais que firen o eterno
ceo gris da vella Chaira. Os amieiros, compañeiros
do Miño, e os castiñeiros, e as sobreiras, e un
senfin de nomes sonoros e suaves que acochan
por debaixo das suas letras o segredo indescifrable
da vida. Quen sabe se mesmo da nosa mesma
existencia humana.
Mais as árbores chairegas non sempre es-
tán mudas, e é isto algo que as diferencia do resto
das árbores do mundo, pois só se sabe que teñen
tal poder as chairegas e creo que tamén as finesas
e mailas galesas. Cando lles apetece, cando o cren
necesario, vencen a súa timidez conxénita e son
quen de falar; e falan co pensamento misterioso
que percorre os seus toros rexos, igual que o
sangue transita con paso calado ó longo dos nosos
corpos. É unha fala húmida, arcaica, nocturna...
Ou iso era o que dicía o bo García de
Montouto, veciño el de Silvarrei, a quen Deus teña
na gloria.
Nunca se lembrará no lugar personaxe tan
singular como o foi este tal García. Era el alto,
enxoito tal que unha folla seca, as carnes moi
minguadas, a ollada extinta dun condanado a mor-
te, que via aínda acrecentada a súa melancolía
cunhas sombras escuras que lle arrodeaban as
pálpebras. Era quizabes aquela apariencia de poe-
ta desquiciado o que lle concedía un significado tan
especial a todo o que facía. Ninguén sabía moi a
ciencia certa de que vivía. Algúns dicían que nos
seus tempos mozos montara un obradoiro de alfa-
reiro, pero que o deixara todo por razóns escuras e
descoñecidas, nas que a imaxinación da xente
metía desde amoríos desafortunados ata negocios
ilegais. Pero non pasaban de meras conxecturas.
Co único co que se sentía a gusto parolando
era co Marquiños da Fontela, e tamén de cando en
vez co señor crego. Polo demais, víase a cotío
vagando pola estrada, calzado coas súas vellas e
eternas catiuscas de goma, e cun paraugas inzado
de remendos pendurándolle sempre do pescozo
da chaqueta, coma se estivese a presentir cons-
tantemente a treboada que nunca chegaba. Mais,
en realidade, o paraugas servíalle para algo ben
distinto. Porque aquel paraugas era o traductor que
empregaba para descifra-la linguaxe das árbores.
As árbores dicía a miúdo na taberna- son as
miñas amigas... Non hai árbores nesta parroquia
que non trate comigo...
E todos os que o escoitaban levaban de
contado o dedo á tempa e torcían o bico, a non se-
lo Marquiños. Este rapazolo, aprendiz de canteiro
canda seu pai, cría a ultranza todo o que contaba
aquel vello tolo, e aínda máis. Nunha ocasión foran
da-los dous unha volta ata a carballeira de Frusime.
Como o día era bo, sentaron á sombra dun daque-
les lanzais carballos e alí permaneceron en silen-
cio, escoitando pasa-lo aire limpo da tarde, o mes-
tre na compaña do seu discípulo. De súpeto, o
García sobresaltouse todo, e un arreguizo estraño
convulsionou o seu corpo. Marquiños, asustado,
botoulle unha man ó ombro, por se escaso, temen-
do xa algo grave. Mais o vello sorría, sorría ledo.
García de Montouto
Paulo Martínez Lema
MIGUEL CUBA