Lembranza do Mestre Lugilde

Don Manuel albergaba na súa figura miúda unha gran calidade humana e unha vocación polo ensino ó que dedicaba tódolos esforzos e permanente atención. Foi un adiantado ás novas técnicas pedagóxicas a través das actividades extraescolares, os labores en equipo... Na súa escola realizábanse traballos manuais -nos que era un experto- aprendiase música e o dominio de instrumentos de corda: guitarra, bandurria, laúd… e ensaiábanse a coro cancións do folclore galego. Na aula dispuña dun pequeno museo natural a onde ían a parar os mais diversos elementos, dos que os alumnos recibían a correspondente lección. Moi afeccionado á pintura, copiaba obras de grandes artistas: Velázquez, Murillo, O Greco…que, colgadas das paredes, as comentaba cos rapaces. Representaban obras de teatro por él dirixidas e algunhas tamén escritas. As súas ensinanzas tiñan unha orientación eminentemente práctica, con vistas ao futuro desempeño dos diversos oficios, entón a aspiración máxima da xente nova; daí que concedera grande importancia á xeometría, a aritmética, agrimensura e o debuxo. Amante da naturaza, nos frecuentes paseos polo campo e a beiramar, espertaba nos rapaces o interese polo medio natural e a súa conservación.

Cando a aventura do “Plus Ultra” -o hidroavión español que no ano 1926, por primeira vez na historia, atravesou o Atlántico sen facer escalas -en tempos de tan precarios ou inexistentes medios de información e comunicación, os discípulos de don Manuel eran coñecedores de tódolos pormenores da travesía, e mesmo o profesor artellou unha maqueta do histórico aparato que permaneceo moito tempo pendurada do teito da aula. En circunstancias tan miserentas proporcionaba gratuitamente ó alumnado o material preciso para o traballo.

No mes de abril de 1984 este cronista publicou un comentario polo que suxería ó concello o recoñecemento á súa persoa. Os munícipes, entón capitaneados por Pepe Paz tomaron boa nota, e cinco meses mais tarde consumábase a homenaxe. Fíxose unha exposición con boa parte dos cuadros que él pintara, vellas fotografías das que era autor, recortes de prensa e outros testemuños do seu fecundo labor e divulgouse a sua biografía. Dende entón unha rúa, próxima aos locais- escola onde él exercera leva o nome do mestre. Don Manuel Lugilde nacera en Lugo en 1885; chegou a Foz en 1921 e aquí ficou ata a súa morte en 1949, hai xustamente sesenta anos. Él foi un dos persoeiros da historia do ensino na vila focega.