Miscelánea Focense: San Martiño no Camiño

A mindoniense Asociación “Abrindo Camiño”, de amigos do Camiño Norte de Santiago, que lidera Xosé Luis Fernández Ansedes, está a realizar unha meritoria labor no laudable empeño de promocionar esta vella senda que conduce ó sepulcro do Apóstolo, parcialmente esquecida no organigrama oficial e un tanto absorbida pola supremacía da coñecida por “Camiño Francés”, que é sen dúbida a estrela dos Camiños.
O entusiasta e permanente traballo de Xosé Luis vai logrando, paseniñamente, a implicación de entes e autoridades a distintos niveis e daquelas persoas incluso de estamentos europeos que teñen moito que ver na vida e potenciación dos Camiños a Compostela, nos que hai que incluir esta ruta ancestral de extraordinario interese social, cultural e económico, como é, por exemplo, “Caminos de Europa AEIE (Agrupación Europea de Intereses Económicos).

Un fito importante no Camiño Norte é a catedral ovetense de O Salvador e ahora o empeño é o de recuperar a tradición medieval de visitar aquéla, á ida ou á volta de Compostela, pois dí unha cantiga francesa que “quen vai a Santiago e non vai ó Salvador visita ó criado e deixa ó Señor”.

Trátase en definitiva de romper unha lanza en favor do Camiño Norte e poñer en valor dende o punto de vista relixioso, cultural e turístico este vello traxecto das peregrinacións, revitalizando este feito histórico, que afecta á nosa bisbarra; nesa liña está a intencionalidade da Asociación Cultural “O Mundo de Galea” que acaba de promover un importante concurso fotográfico, precisamente baixo o epígrafe “A Ruta Pardo de Cela no Camiño Norte” ó que concurriron 18 fotógrafos presentando un total de 160 fotografías, que achegan un valiosos material para posteriores iniciativas tendentes a divulgar o interese histórico, cultural, etnográfico e paisaxístico da nosa bisbarra no entorno do Camiño, e ó que os focegos aportamos a xoia da basílica de San Martiño porque é evidente, con independencia de apreciacións oficiais, que o lugar non só foi paso de peregrinos senon que tivo tamén hospital para atención ós mesmos.

No noso arquivo persoal contamos coa fotocopia dun documento que así o testemuña, no que incruso figura unha relación nominal de viaxeiros, parte deles extranxeiros, que foron atendidos nel, así como algúns dos que morreron e foron enterrados alí mesmo. Está documentada a presencia de peregrinos en San Martiño dende 1531, pero sábese que a construcción do hospital é anterior.

O estudioso deste tema é o historiador focego Juan Ramón Fernández Pacios que, dende o rigor da profesionalidade, demostrou a existencia dunha ruta que enlazaba Ribadeo con Viveiro, procedente de Asturias, que se uniría ó camiño inglés que chegaba polo mar.

Resultas das investigacións realizadas, o experto descrebe o hospital como unha casa de dous andares; na planta baixa estaría a cociña, forno e cuadras, e no superior un coarto ó que se accedía pola cociña, onde estaría un dormitorio principal, un mais cativo para mulleres e unha pequena capela de San Sebastián, separada do coarto principal por unha rexa de madeira; contaba asemesmo con varias fincas.

O pasado sábado, “Abrindo Camiño” organizou unha peregrinación -é a sétima etapa no percorrido Santiago-Oviedo- dende Gontán a Mondoñedo, que continuou a San Martiño. Mais de 350 persoas participaron no mesmo que contou ademais coa presencia dos Bispos de Ourense e Mondoñedo, a coral “Solpor de Celanova” e o grupo folclórico “Lembranza”, en concomitancia coa celebración dunha xornada do Ano Xubilar Rosendiano, con nutrida excursión chegada de Celanova, e a visita ó que foi o espacio mais transcendental na vida do ilustre santo: a antiga catedral de San Martiño de Mondoñedo. De seguido os excursionistas fixeron un percorrido turístico por Foz e arredores.

Esta xornada, que resultou tan exitosa, enmárcase no programa “O Camiño Norte de Volta ó Salvador”. A organización contou co apoio técnico e de persoal da Delegación de Cultura do concello de Foz.