A tódolos mozos e mozas.
un por un,
protagonistas e heroes
desta historia. Grazas.
Isto foi cousa do pequerrecho Francisco de Asís, xa hai tempo abondo. Deste Francisco que era rapaz de troula e teatral de seu, a quen o nobel italiano Dario Fo lle segue a ter aínda agora querencia moita alcumandoo ¡bendito Francisco! e que nos seus raccontos adoita poñelo sempre na escena como esconxuro único de tódolos demos que habitan o mistero buffo dos nosos mundos, e ergue-lo santiño aos cumes dos únicos corifeos bromistas que sexan quen de interpretar os sorrisos propios da inocencia humana, sandando deste xeito a anguria que só xurde cando alguén non é mais ca un existencialista nú
ou teña frecuentado eses tratos e consecuencias por algures.
E cóntovos. Aló na contorna do val de Rieti, por onde vai a Via Francesca da Italia central, existía e aínda existe hoxendía a inverosímil vila de Poggio Bustone, pousada ao longo dunha costa ben pina e como cidade ben fundada na pedra do alto. Altura, horizonte e rocha.
Parece ser que Francisco gustaba moito de gabear por aquel curoto, na procura de conversa e compaña das xentes daqueles altos. As veces que por alí andei sempre me viña ao pensamento que a este santo mozo o debían nomear patrón de quen cultiva o alpinismo, xa que logo el andaba sempre a subir,a subir, e a subir, e degorábase por tódolos que así o facían: Piediluco, Fonte Colombo, La Verna, Le Carcere e Greccio son outos fitos da súa rara carreira de fondo.
O caso é que un un bo día pola mañanciña chegou por alí Francisco a falar de Deus coa xente. O primeiro que se lle ocurriu foi, en aceno de quecemento, dar un cachoupiño no medio da plaza do concello, que daquela dicíanlle ¡o común!, e de seguido, brinca que brinca, entrou no interior da igrexiña da vila. Nin tal fixera. Na igrexa non había
ninguén, nada, vacía, ninguén. As campás tiñan chamado á doutrina, mais ninguén acudira. Daquela Francisco deu outro cachoupiño, logo amalloou o saio e, tal que aloumiñado, tirou a andar cara a rúa e ás casas berrando: ¡ buon giorno, buona gente!, ¡buon giorno, buona gente!, ate que as portas das vivendas foron pouca a pouco enchéndose de facianas aínda lagañosas e mans abertas que quixeron corresponder nun battimano comunal a aquel breve e civilizado sermón ate o de agora nunca ouvido na boca dun santo. De contado todo mundo saíu a rúa para bicar e logo mantear o mozo, como agora fan os xogadores e siareiros do balón cando agasallan os triunfos das súas cores. E dis que aquel día ao chegar a noitiña, os veciños da vila aquelaron unha boa pota de brodo, que así chaman alí o caldo, con pingas de viño tinto, e que todos comeron e beberon a fartar ao tempo que Francisco, amáis de comer e beber, cantaba e facía titiritadas como un meniño cómico cheo de vida; que logo Francisco liscou ao monte cantando baixo unha lúa meiga e clara e que os homes e mulleres de Poggio Bustone aquela noite fixeron o amor con modos e lume de foliada maior; que os rapaces soñaron coas mozas e éstas con eles e que a noite era sempre día, e que todolos galos e galiñas do lugar estiveron cacarexando todo o tempo e que éstas nesa soa noite puxeron máis ovos no poleiro ca puxeran antes en doce meses seguidos. Total que a xornada que comezara con bo día, rematou con moi boa noite: unha noite que moito cundiu para novas vidas e a súa mantenza.
E daquela pasou o tempo, moito tempo. Pero o conto non pasou. Non pasou, porque os contos, ben se sabe, nunca pasan, e menos morren, sobre todo nos días e noites que hai moito frío
Ben se sabe. E os seus personaxes tampouco. Ben se sabe.
Xa que logo sigo a contalo. Primeiro rubimos Poggio Bustone en Italia. Agora baixamos a costa de Santa Margarida na Cruña, e case na aba atopamos a fonte de Santa Margarida, que non é a Fonte de Santa Margarida, que quedou agochada entre unhas silveiras onde cantan alegres os paxariños. Logo de torcer á esquerda, chegamos ao Paseo das Pontes. Na esquina coa rúa Calvo Sotelo vese entón a igrexa gótica de San Francisco de Asís, aquel santo agora. Aquí nos seus baixos, nas noites pechas ou de luar blanco da sexta feira, unha tolemia de rapaces e un fato de nenas novas andan a buscarlle as beiras á muiñeira da súa idade e urxencias e a tecer en xuntanza libre a pota grande dun caldo feito ou dun café quente con chourizo rubio e sucre moreno. Forman, repártense e logo saen a rúa, ás rúas e ás prazas da cidade. Aos soportais e aos cartóns fríos dos sen teito e sen agarimo. Non petan nas portas, porque xa todo é unha porta aberta ao amparo e ao desamparo. Ao acougo e ao desacougo, aos ilotas e aos señores. Á traxedia e ao happening. Saen, van, e falan con palabras que semellan pombas, as cousas á súa beira van póndose blancas e nos seus ollos náscelle un amencer como un río de luz ou como un mar lonxano de gueivotas, que así os viu avant la letre meu paisano Celso Emilio de Celanova. A man téndese á man, a taciña quente bica os beizos fríos; a mirada calada abre a conversa inaplazable e as apertas funden o xeo e a traxedia na boanoite desta xente de ámbalas beirarrúas, porque xa están todos eles na mesma, a da compaña e o alivio compartidos: Boaxente e Boanoite uns e outros.
Fin do pau. Daquela digo eu ¿e chegados aquí rematará entón o conto? Ben sabemos que non, porque os contos endexamais morren, porque velaquí quedan e continúan os raccontos e o mistero buffo de Dario Fo arestora reflectidos nestes mozos e mozas, quen tratan de esconxurar tamén hoxendía os demos do frío, da fame e da longa noite de pedra dos pobres da terra e xentes sen recursos, coas teimas destes benditos franciscos na lareira da carraxe, do testemuño e do compromiso libre. Destes franciscos que, non sei polo qué, deron en charamarse Boaxente e ten azos de seren sempre donos da Boanoite con semellante troula e santa esmorga.
Como Francisco, O Boaxente que lle(s) quedou.
