De pura cerna (33)

…/…
-O que me desconcerta un pouco é que Ádam, ao saír, daquela, cando marchou para Miami, nada me dixese deste proxecto…; ¡claro que igual se lle presentou de súpeto, máis tarde, despois de arranxadas as súas vendas, ao verse con cartos frescos no peto...! ¡E co ambicioso que é...!

-Meniña, diso, a feira da tarde..., ¡para o tratante! Agora que o dis, que xa non me resulta tan violento franquearme contigo: Para entenderse con esa Fulana, que tampouco se me axeita chamala polo seu nome, xa que proveñen dese Miami, ámbolos dous, e se lle interesaban as terras do teu Ádam, puidérono acordar aquí, ámbolos dous, digo, daquela dos hoteis, ou despois, que se algo lle quedaba a deber, con montar un pacto de retro...!

-Meu Nicasio, non teño resposta, por máis que o pense, que tamén matinei niso, pero a miña cabeza non abrangue tantas cousas, así, de súpeto; esta vertixe dos negocios..., ¡que non vale para todos!

-¡Anda, muller, non te queixes, que ben levas feito!

-Nicasiño, por veces tamén fago o que non debo, que non son ningunha santa...

O parente non a entendeu, que adiviño non era, e demasiado listo, tampouco, así que seguiron, ámbolos dous, con aquelas matinacións:

-Tamén está esa cousa do buque, que nin un simple xato se pode comprar por fotografía, nin polo que diga un chufón, ¡canto máis un barco...!

-Pero viuno Ádam, e supoño que foi con capitáns, pilotos, peritos...; xente desa: entendidos, mariñeiros..., ¡que miúdo é el como para deixarse enganar!

-Muller, iso non me vale, que llo puideron traer ata aquí, en viaxe de prácticas, ou alugado, que nun porto de mar estamos. Novo é, e se funciona ben, con traer xente, con traer carga, ¡viaxe de balde! Ben sabes, ben te lembrarás, que non compramos a nosa camioneta sen que vísedes primeiro, ti e maila Neves, ¡e maldito se sabedes conducir! Pero ti poñías o diñeiro, e Neves ía ser a miña muller... Nestoutro caso, que nin se pode comparar, podías levar contigo ao señor Tovar, e que che buscase peritos para facerlles esa consulta do barco... Non sei, o que se faga en tal caso, pero, ¿mercar un barco enorme, unha cousa que vale tanto, ou máis, que unha parroquia enteira, igrexa incluída, por unha simple foto, co diñeiro teu, a metade, ou o que cadre...? ¿Ti pensas que iso é como encargarlle a un veciño que che merque un fouciño? Se estivese aquí a nosa Neves, ben que che diría, ¡lagarto, lagarto!

Herminia calou por un momento, reflexiva, cadora máis preocupada ante aqueles ditos experimentados, pragmáticos, de cultura popular, do seu parente. Acabou asentindo:

-Pois, algo así ándame na cabeza, pero é tan pequerrecha que nin os refráns caben nela... Logo vai ser cousa de tirar unha moeda ao aire, ¡pero iso non me parece moi sensato!

Nicasio seguiu explicando e aplicando, desenleando a súa lóxica:

-Despois está iso de desfacerse da mansión, tanto se a precisades coma se non, pero, ao que entendo, ¿ao primeiro dos postores? Eu levaría tres peritos, un tras do outro, por separado, que a medisen, que vexan os solares que se poden tirar dese xardín, se poden venderse por separado, que unha mansión, semellante pazo, no medio desta cidade, coa metade desa finca, ¡e con menos tamén...!

-Iso tería que ser un Axente da Propiedade, ou un Arquitecto...

-¡Pois claro; o que faga falta, que tamén se romanea un xato, e só é un xato! Precisamente agora, en obras..., ¡co desaforo dese Merton, e co que leva presumido do seu pazo! Aprontar tantísimo diñeiro para unha casa flotante, que tordea polo mar adiante, pagada con non sei cantas das afianzadas na terra...? Eu non penso, Deus me libre, que ese home, de recibidas as túas letras, se che vai quedar co diñeiro...; quero dicir, que é seguro, que dou por seguro, que porá esa compra a nome de volos dous, pero..., e volvo aos meus peros: ¡demasiados ovos como para mandarllos nun cesto, nun cesto roto, que llos vai levar ese amigo, ou apoderado, ou o que sexa, desa Madama duns bordeis...!

Canto máis falaban, canto máis analizaban, canto máis sopesaban, canto máis romaneaban, máis tremores lle entraban á Herminia:

-¿E logo, ti, Nicasio, se te ves nas miñas saias...?

-¡Non, iso non, que non caibo nelas, pero vouche dicir unha cousa, outra, un pensamento, que é prestado, que llo oín ao Mestre Palmeiro, aquel de Luaces: A rico chega calquera, tal que un burro se lle poñen enriba unha fanega de trigo, ¡e daquela, arre, que xa é rico! Pero se non o cinchan, ben premido, engorde, esbarrígaselle a albarda..., ¡e daquela o trigo, a súa riqueza, vaise ao carajo! Muller, fálao con túa curmá, pois eu, canto máis matino, coma o burro do conto, ¡afróuxaseme a cincha!

Daquel comité familiar, á noite, coa Neves xa incorporada, e despois de dá-las ceas, saíu a decisión, plenamente asumida pola interesada, por Herminia, de que sería máis prudente escribirlle, outra vez, en petición de puntualizacións, e de ser posible, que lle deixasen traer aquel barco, ou que iría aló Herminia para velo. Todo iso antes de allear as accións, ¡nin as accións, nin a mansión, por se non chegaban a facerse co barco...!

Esta carta pasou pola censura e polo asesoramento do señor Tovar, aquel avogado tan leal, que se marabillou do discernimento daqueles galegos, ¡daqueles inefables desertores da picaña! Depositada que foi a misiva en Correos, pola propia Herminia, na propia casa do Marqués de Arcos, sita nun lateral da praciña da Catedral, déronse, os tres, a interesada e mailos seus parentes, tan interesados ou mais que a propia Herminia en precaverse naquela decisión tan cuantiosa, unha volta pola propia Catedral, para que Deus puxese o resto naquel envurullo, naquel novelo, naquela saturación, naquel embarque para eles desbordante.
-.-


¡Non me chisques o ollo!

-Herminia, trouxeron estas maletas, dúas; ti saberás, que me dixo o repartidor que son para ti, que as mercaches esta mañá... ¡Iso dixo!

-Si, son miñas. Se non che importa, súbemas ao dormitorio, que salgo ahorita, que vou á Catedral, ao rosario, e fáiseme tarde.

Nicasio, despois de subidas as maletas, en pel de yacaré, tan fortes pero tan cativeiras que non indicaban viaxe de noivos, volveu ao reservado en busca da súa muller, da Neves:

-¡Chist; vén, que non escoite Agar, que se ti ves as troitas por debaixo das oucas, ela óeas medrar!

-Pero, home, a modo, que estou aseando nestas cousas...! ¿Que ocorre?

-Algo está pasando con Herminia, outra novidade, e coido que gorda, que mercou este xogo de maletas...; ¡pouca cousa, como para ir de aquí ao Varadero! Anda cos ollos do revés, ollando para dentro de si mesma, así que algo lle pasa co Merton, ¡outra vez...! Igual se lle cabreou por culpa da venda da mansión, pois o apoderado desa Áurea, ese Hamilton, ben viches que saíu de aquí coa negativa esgrevia, ¡como se lle negasen unha moza! ¡Ía feito un renarte...!

-Se o gringo non volve, ou non quere, ou non pode, daquela terá que ir Herminia a xunto del, para botarlle unha visual ao barco...! Para iso, ida por volta, poucas maletas precisa!

-Pero, se fose así, desa maneira, con dicirnos deica logo...! ¿Non percibiches algo, non lle notaches nadiña, hoxe, onte...?

-¡Home tiñas que ser! Sonche cousas, preocupacións propias dunha muller. Faite cargo de que está para casarse cos preparativos en marcha... ¡Cousas desas! Iso do barco, que si, que non, que xa veremos... Un asunto tan importante, de tanto diñeiro..., ¡quítalle o sono ao máis ceporro! A diferenza está en que ti, de mulleres, das nosas cousas, das nosas preocupacións, dos nosos padecementos, ¡nin cheiralos, torpe de todo!

-¡Neves, non me chisques o ollo, que isto é diferente, que aquí algo hai; máis do que sabemos, que ese home é un terremoto; simplemente tose, e con iso media Habana ponse a tremer...! Este casoiro é unha cousa moi arrevesada, que nunca tal se lle ocorrese, semellante namoramento; a cousa que parecía máis imposible de tódalas de ese mundo: un velloufas, un viúvo, un puteiro metido a frade...; ¡ten os seus perendengues!

-Ten, ho, ten, pero tamén ten a súa boa parte, que casa cun home riquísimo; e el, agora, aos seus anos, ese contrario, ese burro da parada, co da casa, por pouco que lle dea Herminia, vai ter de sobra, que tamén o tes ti comigo, e mais moito non che dou, que ando chingada de sobra coas nosas tarefas, coas ansias...!

-Para as mulleres, está visto, canto máis vellos e máis ricos... En xeral, si, conformo contigo; pode ser, pero este é un rebencudo... e por parte, túa curmá, miña xoia..., ¡que ata non sei se o terá tan dominado como pensa! Ese touro, polo narigón... Se eu fose Machado, facíao castrar, que o noso Presidente estase deixando dominar destes gringos, que só van ao seu, á súa comenencia...!

-¡Pero mira que es faino, faino e desconfiado! Se o teu bispo, ese mártir de Suegos, fose tan desconfiado coma ti..., ¡nunca daría chegado ao seu martirio, ao seu Tonquín!

-Miña Neves, que non che pareza mal, pero ti, niso, só niso, es unha burra. ¿A qué chegou, a onde chegou aquel Sanxurxo? ¡Chegou a mártir; tan só a mártir, que lle cortaron o gañote por predicarlle ao Tu-Duc, ao Nerón aquel; aos xordos, ou aos infieis, que tanto dá! Aquí, neste caso, e oxalá me equivoque, pero este Ádam non é coma aquel soplapitos da avoa, aquel mozo da Eva, que este ten cantas mazás queira; e todas, ou moitas, coa folla, co virgo, con todo o que queira, que está afeito a encetalas, ¡e despois diso, coma quen tira a rolla dunha botella!

-Nicasete, eu son burra, xa o sei, que por tal me teño, pero anda que ti, con eses falares...! Estamos botándolle tódalas culpas ao Merton, e quen che di que a nosa curmá non está arrepentida, e que por iso lle pon trabas..., ¡para volver co seu Toño! ¿Onde está ela, a tal momento, que lle preguntamos, e daquela rematan as nosas adiviñas?

-¡Non sei...; ah, si que o sei: vai na catedral! Supoño que foi falar directamente co Santo Antón, con ese dos casamentos!

-¡Salvaxe, que es máis herexe có Merton! -E deulle un azoute agarimoso, de reprimenda.

-¡Farisea, que a esa consulta tamén fuches ti, daquela, que mo dixo un carrizo...!

...

Tan pronto chegou a curmá:

-Herminia, ai muller, pasa pronto, entra, que estaba desexando que volveses do teu rosario, que este Nicasio e mais eu témosche outro, macanudo, un rosario de catro misterios!

-¡Pois aquí estou; polo menos, confesada, que xa é algo, que nin sabía cómo acusarme das miñas faltas, de tan raras que son...!

-¿Daquilo que temos falado..., non se enfadaría o Merton; digo, cos atrancos que lle estás poñendo ao negocio dese barco...?

Neste intre apareceu Nicasio, e aló que os levou Herminia, aos dous, á saliña reservada, ao seu confesionario doméstico, familiar:

-A verdade é que estou desesperada, que esta noite non peguei ollo, pois Ádam, desde que lle dixen aquilo, aquelas cartas tan seguidas polas que lle comuniquei que non lle vendo a mansión ao apoderado desa Áurea simplemente cos papeis que me trouxo..., e todo iso do barco, que a ver se llo deixaban traer, ou se viña el a por min, para velo, aquí ou aló, pero os dous, xuntos, e daquela falar, un co outro, de tantas cousas, e todas importantes, pois, como dixo Nicasio, non se trata de encargarlles un fouciño aos que van á feira... Nada, que deixou de escribir, así, de súpeto, que incluso temo que se metese nalgunha lea, co lanzado que é, e que o teñan detido...! Dicíame que prescribiran as súas faltas, que aquel shériff xa non lle importaba, que non tiña mando..., ¡pero este silencio, tantos días sen carta, e nin un mal recado por algún dos seus coñecidos, tanta xente que vai e que vén..., desde tan cerca, con barcos a cotío, pois á Florida case se vai e volve nadando...! ¡Desta vou tolear!

Neves e mailo Nicasio sentáronse á mesa-velador, un a cada lado da curmá, discorrendo a forma de tranquilizala, de animala.

-Muller, non vai ser nada importante; ou igual está de volta, e daquela preséntase aquí, de seguida, que os homes, xa sabes, cando andan aos negocios abstráense, que fan coma eses pescadores do Malecón, que nin che contestan aínda que lles berres!

Nicasio asentiu, maquinalmente, pero Neves, a especulante da Neves, afondou, pescudou, con outra idea:

-Curmanciña, e se mandásemos ao Camareiro, ao Nicasio, aló abaixo, aos hoteis da Habana Vieja, que eu xa lles chamaría da Habana Podre, por se saben algo do patrón, ou da patroa? Seguro que aínda ten compadritos neses fornicatorios, pois..., ¡o que tivo, retivo!

Nicasio levantouse coma un resorte, disposto a saír, de inmediato, para face-las pescudas encomendadas, pero Herminia parouno:

-Aséntate, que igual te levas un sufoco, e non sirve de nada. ¿Vedes este sobre? -E sacouno do bolso.

-¡A letra é túa...! -Afirmou Neves, estrañada, sen entende-la cousa.

-Claro que é miña, ¡cos selos de Cuba! Como vedes, é un sobre devolto, desde Miami, que mo deron onte... Aquí pon, en inglés, que se ausentou o destinatario sen deixa-lo seu enderezo...

-¿Daquela, qué facemos? ¡ Mira que non receo o máis mínimo, en achegarme ao demo que sexa, que se te podo quitar desta preocupación...!

-Grazas, Nicasiño, pero, de postos a quitar, quitei billete para o vapor de mañá, que me vou a Miami, pois de chegada aló alguén saberá dicirme del, do seu paradoiro, que un home da súa presenza, e dos seus ombros, tan louro..., coido que non pasa desapercibido, ¡por grandes que sexan os Estados Unidos, que o son, certamente!

Neves, a sabendas de que non conviña poñerse así, pero non foi quen de evitalo; deu en pinga-lo ollo:

-¡Ai, Herminia, miña pobre Herminia, agora que non che falta de nada, semellante preocupación...! ¡Malditas riquezas e malditos negocios! ¿Queres que vaia Nicasio...; contigo, claro, que el do inglés, xa sabes, non pasa do yes? ¡Este home, de posto nese Miami, é capaz de quitalo do cárcere, coma quen arrinca unha porta...!

Sorríronse coa ocorrencia, coa inxenuidade da Neves, pero aquel chispazo duroulles un instante.

-Non, Neves, que se algo hai que facer será a cartos, que para iso levo dólares, e tamén un puñado destes diamantes de Robynia..., ¡por se teño que unta-los eixes! E tamén por se compramos ese barco... Esta semana dinlle instrucións ao señor Tovar para que me vendese unha partida de valores, pasándoos a dólares, en billetes grandes, que xa os teño arriba, no dormitorio, e para iso, para levalos comigo a Miami, merquei estas maletas reforzadas e con clave. ¿Que non compramos...? ¡Daquela volvo cos billetes, e métoos nun Banco que non sexa a Morgan, que me dixo o avogado que hoxe por hoxe non é de fiar por certos indicios que el coñece...! Con estas maletiñas, unha en cada man, non espero ter problemas; e logo que, se tan enfadado está o meu Ádam, e me ve chegar co teu home de rodrigón...? ¡Lémbrate de cando morreu Robynia, que a pouco se pegan, ámbolos dous, que tamén o ía buscar...!

-¡Ai, Santa Petronila...! ¿Ti sabes a súa historia?

-¡Sei, muller, sei, pero ese gringo non é coma aquel romano, aquel senador que mandou esgana-la noiva, unha santa, por celos!

Nicasio, pola súa conta, imparable, escapuliuse ao menor descoido das mulleres, con só unha guayabera enriba, para ir aos hoteis, para arrincarlles novas do Ádam...; ¡ao propio Verdini que fose, pois alguén, algún daqueles cómplices, algo sabería, que mesmo o presentía nos calos, naqueles calos tan íntimos, tan doentes, feitos, ocasionados, por aquelas zoquiñas de bidueiro verde, de Suegos, do Monte das Neves...!

Ao serán, coa Herminia no seu cuarto, colocadiños os dólares naquelas maletas reforzadas, pechadas; e coa Neves abaixo, atusmando por tras das cortinas, impaciente, apareceu Nicasio pola outra beira, braceando. Neves, ao velo vir, abriulle a porta:

-¡Vés alasando...! Anda, séntate, e deixa de espallar, pois o que quero é trigo..., peneirado! Pero non alces a voz, por se acaso, que está arriba; -sinalou co dedo; -que non note que estás de volta, por máis que ben se decatou a onde ías, antes de que eu saiba o que pasa..., ¡por se é malo! ¿Que, había ou non había mulleres desas, das que só lles falta andar co cu ao aire?

-Si que había, moitas; guapísimas e quentes, coma gatas, que ata me deron ganas de arrimarme, ¡ben arrimado!, pero..., ¡non levei cartos, que nesta guayabera nótaseme a carteira!

Neves, celosa, deulle un bo belisco, de reprimenda:

-Para guapa, eu, ¿sabes? Sempre ao natural, con roupa ou sen ela..., ¡que vallo por dez galloufas! En serio, ¿que contan eses bayús, sabían algo?

Nicasio sentouse nunha daquelas xaumas, cos brazos por sobre do velador:

-¡Chica, malas; do peor! Ou non, que se cadra son boas, pois a min maldita graza me facía emparentar con ese tumbacuatro, con ese gánster, pois a cabra tira ao monte..., ¡e podía volver ás mañas, amargando nesta santa, na segunda delas!

Ao momento incorporóuselles Herminia:

-¿Que pasa, qué latricades? ¡Ben te vin chegar, desde a ventá, e por iso baixei a toda présa, para ver en qué para ese braceo que te traías! -Herminia, inqueda, trémula, impaciente.

-Nada, pouca cousa, que non estaba o chofer...

-¡A saber once pace ese buche, agora que está ceibe, sen amo!

-Pacer, pace, e bebe, en Miami..., ¡que se foi co patrón! -Nicasio, resistíndose a falar, dándolle as novas por grolos.

-¡Oh, qué raro; nada me dixo Ádam...! -Estrañouse Herminia, con un mal presentimento.

-Miña nena, o dito... Seica se foi no novo transbordador, nese "Gulf Stream"...

-¿E do meu Ádam, qué? Nicasiño, abrevia, que estou fervendo... Empeza polo primeiro, polo máis importante, ¡sexa o que sexa!

Non era cousa de alarga-la conversa pois tería que acabar dándolle aquela novidade, pero fíxoselle un nó na gorxa ao mensaxeiro, ¡que a saber cómo o ía tomar Herminia!

-Si, muller, entendo, pero o que non sei é se darche o pésame ou os parabéns... ¡Miúda sorpresa! Ese Merton volveu ás andadas, que se casou, precisamente estes días, con esa puta, coa Áurea...; ¡aló, no propio Miami!

Herminia, mesmo electrizada, convulsa, fóra de si:

-¿Que dis, qué se casou...? ¡Estás de chanza! ¡Iso é un bulo; ou cho dixeron esas lurpias para facerte rabiar, para meterse contigo, co Gallego...!

Nicasio, tinguido de granate, morado ata o lóbulo das orellas:

-¡Éche verdade, que mo dixo o propio encargado do Hotel Placeres...! Ao que entendo, máis ben será cousa de darche parabéns, que te libraches dese gringo, de por vida; unha viúva a tempo, ¡que é mellor que a destempo!

Herminia, ante aquela brutal noticia, tan brutalmente comunicada, deixouse caer no asento máis próximo, tapándose a cara coas mans, e saloucando con grandes xemidos, nun estremecemento angustioso, progresivo:

-¡Meu Deus, qué fixen! ¡Ai, mamaíña do Ceo; ai Robynia, que por algo che tiña medo..., desde aquel día! ¡Castigáchesme ao inferno...; pero non te culpo, que fixeches ben, pois eu, no teu caso, outro tanto...!

Os parentes, alarmados, abraiados, non entendían cousa; non percibían nada, absolutamente nada, daquel pranto, daquel dramatismo inesperado, inconmensurable. Miráronse un para o outro, inquisitivos; e a todo isto, Herminia balbuciu algo, como puido, con un fío de voz, informándoos da situación:

-¡Estou preñada...! ¡Por Deus, sostédeme, que perdo o sentido; amparádeme, que non me teño!

Neves, sempre lagarta, pero a tal momento, lagarta e media:

-Espílete, Nicasio, poñámola neste sofá..., patas arriba! ¡Agar, ven, móvete...; trae as sales, as sales e maila botella do ron! ¡Trae ese abano, corre!

Despois de tombada no sofá, Nicasio voou cara ao teléfono da cabina do salón para avisar un médico, a ver se localizaba ao Perkins... Pero Neves, pola súa parte, e sen deixar de atenderlle a Herminia, sinaloulle cun dedo que non, que non chamase, que non alarmase, que aquilo tiña remedio, un remedio caseiro...

Agar colleu unha botella de ron, ao bruto, e púxolla na boca a Herminia, coma quen manexa a mamadeira dun xato. Aquela emanación alcohólica, do ron, entre o que lle fixeron tragar e mailo que se verteu, causoulle unha sacudida, unha reacción, xa antes de asentárselle no estómago. Agar apoiouna no seu regazo, que era o mellor colchón, para abanarlle aire. E Neves seguía de pé, ao seu lado, movéndolle os brazos, tremendo ela mesma, movéndose ela mesma, tal que un cataventos:

-¡Muller, Herminia, que non é hora de durmir...! ¡Esperta, volve do sono...! -E axudoulle cunhas losqueadas, que o vira facer nalgures, no seu rueiro.

Herminia, volta en si, que a levaron ao sofá máis mulido, pero cos ollos aínda entornados, balbuciu algo, pero con dificultade:

-¡Ai, Deus, miña mamaíña do Ceo, o que eu fixen...! ¡Que desgraza, qué vergoña...!

Agar, ao ve-la Ama reposta, que sempre lle chamaba así, acaso por atavismo, tornou aos seus deberes, á cociña, levándose consigo aqueles reanimantes, o ron e mailas sales.

Neves, acalentando en súa curmá, restándolle importancia á cousa, ao inesperado:

-Tranquila, muller, que aquí no pasou nada, que non es a primeira que se queda coa roupa feita, ¡e coa cómoda na casa...! Sendo cousa dese palafustrán, mellor aínda, ¡que é un choio perdelo de vista!

-¡Neves, ti non escoitas...! Xa o dixen, e non me fagades falar: ¡Estou preñada..., do Ádam! ¿Decátaste? ¡E ti sen darlle importancia...! ¡Na propia cama de Robynia, para máis pecado...! Traizoei á miña señora, á miña protectora, á que tanto debo..., ¡e de paso, desobedecín á madriña, así que as teño en contra, ás dúas! Por encima diso, o meu neno...; ¡pobriño, un inocente, fillo dun malvado!

Neves miraba para a curmá, cos ollos cravados nela, ou máis ben no seu ventre:

-¿Pero, qué dis? ¡Non pode ser; figuracións túas...! -Neves toleaba, incrédula, desconcertada, coa vista bailando, ora para Herminia, ora ao Nicasio, esperando del que fose testemuña daquel equívoco, daquel imposible.

-¡Muller, non mires tanto, que aínda non se me nota, que estou na segunda, e vou pola terceira...!

Neves, dirixíndose de novo ao Nicasio:

-Agora si que hai que chamar ao Perkins, que esta muller non rexe. ¿Non ves que delira...?

-¡Que máis quixese eu que estar tola, esbardallar día por noite...!

-¿Pero, logo...; sábeo Merton? ¡Ca, non é posible...!

Naquelas revelacións, naquel descubrimento, tan imprevisto como abraiante, tanto Neves como Nicasio, ámbolos dous, preferían volver a chamarlle Merton, que era un apelativo máis impersoal, máis seco, máis distante... Herminia engadiu, explícita:

-¡Non, muller, non o sabe, que nas cartas nada lle dixen, que non era cousa..., ou iso me pareceu! E logo que pasaran poucos días, e podía ser un retraso..., tal que por culpa das miñas preocupacións..., e ao Doc non fun, pero faleino cunha matrona. Eu esperaba a que volvese, que era cuestión de días... É certo que temín unha discusión, unha liorta persoal, cando volvese, por culpa deses cartos que lle regateei, iso do barco, non facerlle aqueles xiros, pospoñer a venda da mansión..., pero a miña tranquilidade estaba en que, coa ledicia do neno, íame perdoar; como moito, un rebufo...; el, que estaba decepcionado de Robynia, principalmente porque non lograron fillos...

Ao Nicasio canto se lle ocorreu dicir foi:

-¡Pois, nena, o feito, feito está, e a Misa rematou, que agora é tarde para toca-las campás!

-Nicasiño, agora, nin pola Igrexa nin polo Xulgado, que se acabaron as discusións, e nin esperanzas para o meu neno, que iso aínda é peor, ¡o peor de todo!

-Herminia, pois, neste caso, terás que acudir á ruda, terás que abortar, que non lle vas criar un fillo ao mesmísimo diabro...! -Aventurou Nicasio, que oíra falar da ruda, do dentón, e pouco máis.¿Un intruso na familia, un fillo dobremente bravo, fillo do Demo Maior, fillo do Merton? A cousa era grave.

-¡Nicasiño, non me tolees máis do que estou! ¡Nunca me digades iso, así me vexades morrer; e se morro, criádemo! ¡Por Deus volo pido! ¿Matar unha criatura...? ¡Nunca, nunca dos xamais, que é fillo de Deus, por máis que mo xerase o diabro, que sempre nacemos fillos de Deus..., e se despois nos torcemos é cousa nosa, responsabilidade nosa!

Nicasio, aínda dubitativo:

-¡Muller, é que..., esa gra é a semente dun traidor, dun miserable, que te enganou miserablemente! ¡E para máis, un gringo...!

Aquel homazo, irado dos pés á cabeza e coa vista extraviada, buscaba mobles a falta de malandríns, polas inmediacións, para destruílos, a puñadas que fose. Mais o sosego, tráxica pero serena, da anxelical Herminia, contivo aquelas furias, de tal xeito que el mesmo se metamorfoseou, por un intre, e pasou a tranquilizar na madriña:
…/…