De pura cerna (32)

…/…
-¡Como non vai funcionar se tanto che quero, miña deusa! Mira, encanto, sol moreniño, meu sol latino, de Oriente, eu teño que facer esa viaxe a Miami, agora que prescribiu aquel sumario... Xa che dixen que vou arranxar as miñas propiedades, aquelas que tiven que abandonar...; e no entrementres, ti, aquí, coa túa familia, organizas o noso casamento; e se tanto te empeñas, polo rito que queiras, que por ti estou disposto a meterme no Xordán... ¡O que faga falta con tal de terte satisfeita..., en tódolos aspectos!

-Ádam, neste caso, desta mansión, ¿que? -Herminia, por outro lado, diverxente, entendendo cumprida a súa promesa de reintegrarlla, pero, casándose! Igual lle apetecía ao gringo seguir nela, na casoa, para instalar alí o seu fogar definitivo, cousa que da que nada tiñan falado.

-¡O que queiras, encanto! De momento que sigan con estas obras... ¡Adórote, meu ben, que agora sei o que é amor; amor puro, que para min é definitivo, a miña realización máxima!

Ela, Herminia, tamén se vestiu, apresuradamente, recatada, envolta naquelas sabas finísimas, de Holanda, e dándolle as costas ao seu galán, ao seu abázcaro insaciable, indeclinable:

-Pois, pola miña parte, tamén farei o que queiras, en todo, pero o que máis sinto é terlle feito isto á señora..., ¡antes do noso casamento! Non sei cómo pasou, o por qué me descontrolei, cómo é por qué tiven esta debilidade..., ¡que nin que me deses éter, dese, do alcanforado! Temos que pedirlle perdón á nosa Robynia, ámbolos dous...

Pero Merton, garatuxeiro, mistificador que non místico, dándolle-la volta aos escrúpulos da súa galleguita:

-¿Eu, pedirlle perdón...? ¡Ao contrario: dareille as grazas, principalmente polas que armou con aquel testamento, converténdote na miña protectora, na miña titora perpetua!

Herminia, mentalizada de voda, e con estas seguridades preguntoulle:

-¿Ádam, desta viaxe, cánto...; quero dicir, qué tempo estarás ausente..., para ir arranxando as cousas, que tamén teño que preparar á Neves, mentalizala...?

-¿Ausente? ¡Dous; ao sumo, tres meses! Se non dou arranxado, que son moitas cousas, bastantes, deixarei poderes..., ¡que primeiro es ti! Agora teño que administrar meticulosamente, emprender novas actividades, pois prosperar por medios lícitos, tal e como ti queres, e chegar ao nivel que me teño fixado..., ¡complícase! ¿Entendes, amor?

Herminia, que ambicionaba cando nada tiña, e desde que algo acadou, asustábase das riquezas e das súas complicacións:

-Xa é moito o que temos, demasiado, aínda que nos veñan dou ou tres nenos...

Ádam, meloso, cariñoso, ¡un San Luís!

-¡Para a miña Cleopatra, un trono é pouco! Un trono, nun iate...; ¡iso, un iate, pero de caoba...; un iate con bandeira propia..., que a bordarás ti, ti mesma, meu encanto, e será o emblema do noso poder, da nosa felicidade, do noso imperio económico! Daquela visitaremos, incluso, a túa terra; ¡volverás glorificada!

Para Herminia, na súa proverbial sinxeleza, o de menos eran aquelas glorias... ¿Ir presumindo á súa terra, á montaña, ao rueiro do seu Toño...? ¡Pobriño, cánto ía sufrir con aquela decepción! Non quería nin pensalo...

-¿Tres meses? ¡Moito é, de aquí a Miami! Amor, procura arranxar esas cousas en dous, en dous meses, que aínda así faránseme eternos... Teño os meus remorsos por isto que acabamos de facer, pero tamén é certo que moito cariño che collín; ¡con loucura, que por esa loucura cedín! Ádam, por favor, apértame contra ti, que me sinto desfalecer... ¡Dous meses, co que che quero, e co celosa que me vou poñer, é moito...! ¡Unha eternidade!

-¿Eternidade? Ese é un termo relixioso; ti e mais Robynia, sempre coa relixión nos beizos...! ¡Esa é a vosa teimosía, a vosa parte negativa; opio, un misticismo arcaico, propio das monxas de clausura!

-Si, Ádam, e non sexas incrédulo, por favor, que hai eternidade, da boa, pero tamén da mala... - Aquelas ansias misionais, místicas, indisolubles, consubstanciais.

Pero Merton mirouna un tanto de través, case que fulminándoa; Herminia, pola súa parte, estaba tan emocionada que nin se decatou dunha actitude tan sospeitosa.

-Herminia, déixate de utopías ilusorias, que só hai presente, ¡pero qué presente, reunindo dúas fortunas, un iate...!

Non lle gustou aquel ton, aquela expresión do seu Ádam, así que, achegándoselle, ambos xa vestidos, retivo nel por un brazo, e despois púxoselle de xeonllos, apertándolle ambas pernas, con emocionado frenesí:

-¡Ádam, cariño, por favor, non volvas ás andadas...! ¿Vasme ser fiel, nesta segunda etapa da túa vida?

-Repito, ¡Por estas...!

-Daquela fareite feliz, canto saiba e poda, incluso no que non me apeteza, para que nunca te fixes noutras mulleres..., ¡tal e como se empezases a vivir outra vida, unha vida de goce, que non de pracer, que é distinto!

Merton, contrariado pero enigmático:

-Levántate; non sexas ridícula! ¿Non ves que xa son diferente desde que empecei a fixarme en ti...? ¡Démonos un bico, un bico casto, e pecho esta etapa, este pacto definitivo! ¿Si?

-¿Só queres un? ¡Toma dous, ou tres...; e dareiche un millón, sucesivamente, ao longo das nosas vidas, se te convertes, se nos casamos pola miña Igrexa, que é a verdadeira, pois a túa, a vosa, vén daqueles herexes...!

-¡Ti es unha acacia, unha mimosa, ademais de beata! ¡K.O., káo, que me deixaches fóra de combate! ¿Lémbraste daquilo das chaves..., que chas din todas, precisamente por imposible? ¡Pois, agora, igual! ¡O que queiras: bautizo, confirmación, voda..., e todo iso, todas as cerimonias, na túa Catedral!

Bicáronse de novo, fogosamente, repetidamente, por moito tempo. Herminia, extasiada naqueles brazos expertos, rexos, barís, tan prácticos na mímica teatral do amor fugaz, efémero, donjuanesco; alienada con aquelas carantoñas estimulantes, eróticas, sentiuse amada, desexada, gratificada, amparada, e incluso, por primeira vez, e para colmo de satisfaccións, ¡comprendida! Non o sabía ela ben, que non se lle alcanzaba ata qué punto fora estudada, observada, e incluso seguida, coa paciencia e coa meticulosidade de quen planea, precisamente para ela, para o seu futuro, algo grande, algo sorprendente, por inesperado, meticulosamente analizadas, sopesadas, todas e cada unha das súas reaccións, todas e cada unha das súas circunstancias.

Coa rosa turbada, estremecida, desflorada, aquel abesouro pregou as ás, os élitros, e alzou o voo, un voo de centauro, co inseparable maletín, coa carteira de negocios sempre de man, ¡rumbo a Miami, outro paraíso, outras beldades, outros virgos, outras flores...!
-.-


A feira da tarde
A sona do Restaurante Robynia desbordárase nos últimos meses, en progresión sostida, talmente xeométrica. Tanto, que xa lles pedían mesa cunha semana de antelación; tanto, que empezaba a haber persoas, da mesma, pero tamén de fóra de La Habana, que nomeaban o todo pola parte, aludindo, citando, o rótulo daquel establecemento en lugar do común de, Prado.

Comezaba a ser, ou a chamarse, mimeticamente, entre os habitantes da zona, o Paseo do Robynia; e de paso, polo mesmo nome de "Robynia", empezaba a ser coñecida a propia Herminia, cousa natural pois nun país de tantas Villa Dorothy, Villa Fifi..., a dona daquel palacete, inglés falante por máis señas, bilingüe, ou máis exactamente, tri, pouca lóxica tiña que fose unha vulgar "Herminia", por moito que así lle chamasen aqueles socios-camareiros tan confianzudos, galego-pensantes, que cortaban un castelán forzado; circunstancialmente diante dos estraños, impregnado dun acento galaico pecho, inconfundible, perdurable, sen arrastrar as vogais...

Naquel abalo tiveron que subir os prezos, paulatinamente, case que con vergoña, para desconxestión, por alivio físico; non para acadar unha elite clientelar senón para poder sentarse, un receso, un alivio, de cando en vez, naquel reservado de xunta á cociña, máis mallados todos eles que se de mallas andasen, ¡seis días de cada semana! Por parte, tampouco era cousa de coller servizo adicional porque se resentiría aquel ambiente, aquel sosego, aquela humanidade tan recollida e tan natural. Ese foi, ese era, outro dos atractivos daquel establecemento: calma e selección, selección e calma, en tódolos aspectos; con aquel olor, tan grato á pituitaria anglosaxona; un punto natural, exacto, sen saturación de especias, que se desprendía daquelas potas agarenas da meticulosa Agar: garra, tiróns amables e sutís, do máis nobre e sofisticado marketing; naturais, sen afectación algunha, tan só co seu cordial, co seu entrañable, savoir-vivre, e savoir-faire, unidos, conxuntados.

Nicasio, sempre servizal, en todo, en todas partes, pero deixándose notar o menos posible, o imprescindible, co seu fino oído musical collera o hábito de asubiar as composicións de moda, entre dentes, e facíao bastante ben. Cando non asubiaba, era que non estaba, que se fora ao Centro Gallego, fiel devoto daquela Institución imponderable, nunca bastante recordada nin celebrada, que tan vital, que tan estimulante foi para os nosos emigrantes; fundada, perfectamente fundada, e nada peor erixida, ¡en pedra de Parga!, no 1879. O edificio foi inaugurado, co traxe dos domingos, nun domingo histórico, exactamente o 11 de xaneiro de 1880, por don Waldo Álvarez Ínsua, un adaíl, un caudillo estradense, que reconquistou La Habana pacificamente, no campo espiritual, para a bandeira galega, precisamente naquelas décadas de declive nas que se perdeu a Illa, ¡irremisiblemente para España, que non para Galicia!

Unha perda que acurtou o ocaso, que deixou aos imperialistas, aos releantes daquela autonomía, cutre e trasnoitada, retardada, de transición lóxica, orfos daquelas glorias utópicas, ultramarinas, perlas da Coroa, ou iso dixeron, que iso opinaron, conmocionados, aqueles revisionistas, aqueles pendolistas, da Xeración do 98. Unha guerra estúpida, idiotamente romántica, evitable no seu momento, pero apetecida desde as poltronas madrileñas: Hasta el último hombre y la última peseta, que tal era a consigna exportada polos políticos da Restauración. Faltoulles precisar, "... ata o último dos galegos", xa que galegos eran / foron a inmensa maioría daqueles infantes, ¡un 40 por 100 das baixas, aínda que máis ben por culpa do paludismo!, á falta daquelas 2.000 pesetas do libramento, ¡das de entón!, que outros pagaron, case que a feito..., ¡porque podían pagalas!

Tampouco ignoraba o noso suegués, de poucos estudios pero de moita lectura, de moita conversa, que aquel Álvarez Ínsua fundara, igualmente, como un complemento, como un latexo do alén mar, e tamén por aquelas datas da crise histórica, o seu, El Eco de Galicia, que máis que un Eco foi un transplante, a puga dun enxerto rezumante de saiba galaica.

En paralelo co Nicasio, don Waldo, o seu admirado don Waldo, daquela nos seus setenta e pico, pero aínda vigoroso e ben informado, ben relacionado, non ignoraba, non debeu ignorar, que se daba un certo resoar do terrón, con toda nitidez, con verdadeira efusión, na saliña interior, naquel reservado do entrañable Robynia. Naquelas cortinas verdes, sedosas, reverberaba tódolos amenceres aquela luz, tamén verde, que lle sobraba ao Iris, ao deus Febo, despois de fecundar Galicia na súa pasada fisterrán... E co verde, o azul-mariño daquel mar infinito, illante, maculado polos ronseis daqueles vapores carbonosos que deixaban un rastro grisáceo..., ¡por se había un retorno igualmente gris!

Todo iso é, era, Galicia, para os ollos, cansos de mirar atrás, dun emigrante, de tódolos emigrantes: un retallo de verde, ao lonxe; cunha bandeira branca no mastro, no rochedo fisterrán, rubricada dun azul atravesado, outro, naquela insignia que perpetuaba aquelas singraduras morriñentas, as daqueles minorazos, minorados da fortuna; pero forzudos, iso si, polo menos de espírito. Tan animosos, todos, todos eles, que, buscando a redención, polo menos a foral, chegaron ao mítico Occidente, e outros aínda máis aló, ás mesmísimas Filipinas, mar en medio, dous océanos alén do rochedo fisterrán: avante toda, que xa lles parecera aos romanos unha singradura excesiva: ¡Mar Imposible, Tenebroso!

Naquel reservado, tan crematístico e tan cremoso: Crema nas pinturas, nos paramentos; de liño cru a saia da mesa-velador; caobeño o mobiliario, ¡para non perde-lo costume! Labradas xamúas con vitrinas chumbeiras... Todo plúmbeo, cargado e sedente naquel cuartiño das evasións, dos alleamentos, onde se fiaba, asemade, polas dúas curmás, o fío interminable de Ariadna... Fía que te fiarás, e tece que te tecerás, dándolles forma e consistencia na parafusa das súas lembranzas a tantas rememoracións e a tantos proxectos: para o mañá, para o retorno... Co contrafío, inmanente, inefable, daqueles asubíos do Nicasio, que o situaban, de paso, inexorablemente, no máis intricado dunha corredoira medorenta..., ¡que viña a ser, en esencia, ese medo de todo emigrante, por próspero que se atope, ou se sinta, a non ser querido, a non ser comprendido, no seu retorno á casa matriz, ao rueiro, á parroquia, ao seu útero matricial!

Algo se brandía nesta ocasión, neste día convulso, anovado, diferente do anterior, e non só na numeración daquel almanaque de parede do fondo, editado polo propio Centro Gallego; algún fío se lle trabara a Herminia naquela parafusa cotián. Nicasio, o reo, o home da casa, tivo ese pálpito, esa sensación, de que aquela muller, -rapaza aínda, que aló ao lonxe, na súa Galicia nebulosa, as mozas da súa idade aínda contestaban se, e só se, lles preguntaban-, andaba cocendo, revisando, por aló no fondo da súa alma inmensa, inmensamente sensible, Deus sabe qué pensamentos, complexos, indixestos; ou qué responsabilidades, de tantas que asumira, precipitadamente, naquel mundo enervante, esgotador, da imprevisible Habana, tan imprevisible coma os seus, tremebundos, furacáns.

Barruntando o noso paisano que naquelas sombras puidese influír o malasombra do Merton, para el nunca ben asumido, por moito que dese en mexar auga bendiga por obra e graza daquelas catequeses de Herminia, preguntoulle, suspicaz pero abertamente:

-¿Tiveches novas do teu Ádam, escribiuche desde Miami? Ese pillabán xa leva tempo aló, ¡que nin que embarcase para España...!

Herminia, collida in fraganti, apeouse, evadiuse daqueles vapores etéreos, ou máis ben deleterios, das súas máis íntimas reflexións, e procurou, pudorosa e xa cos sentidos asentados, aterrados, apagar as intuicións do seu parente:

-¡Si, e non! Todo vai ben; coido que si, que bastante ben...

-¿Bastante..., ou ben? É bo que sexas galega, que te comportes como tal, que abras as contras e deixes as ventás..., ¡pero non demores na escaleira!

-Di que se lle van arranxando as cousas, máis ou menos segundo o previsto, que non tivo dificultades con aquel shériff, que aqueles incidentes van esmorecidos... A novidade está en que as súas propiedades, os bens paternos, vendeullos á mesma persoa que lle comprou estes hoteis..., os de Habana Vieja!

-¿Áurea; está esa Áurea no Miami, foise para aló? ¡Ai, ho, que debe ser un bo choio iso das próximas, que pronto se fixo rica...!

-Vénlle a riqueza do pai, outro gringo, un vello amigo dos Merton, do que xa me ten falado Ádam... ¡Gando, petróleo...; cousas desas!

Pero Nicasio non espremera abondo o limón daqueles acedos:

-¿E que, qué máis...? Ou moito me equivoco ou quédache algo de tinta nese tinteiro..., ¡que te coñezo! Pero, se abuso, daquela, ¡punto en boca!

Herminia esquivoulle a mirada; levaba días de ollos turbios, declinados, incapaz de utilizar a súa comunicabilidade habitual; aquel ollar aberto, frontal, que se lle extraviaba ultimamente:

-O caso é que me propón varias cousas, e todas xuntas, así, de súpeto, que ata se debeu embarullar, pois nin a carta firmou... Mira, sentémonos, que a historia é longa..., ¡coido que demasiado!

-Ti logo ma contas, que xa di túa curmá que tes iso que din de capacidade de síntese...

-Trátase, en definitiva, de que anda en tratos para mercar un buque, un barco de pasaxeiros, pero de pasaxeiros en vacacións, turistas; quere dicirse, ao grande, viaxar por viaxar, para divertirse, para ver mundo, que incluso ten unha piscina... Aquí tes as fotos, e queda con elas para ensinarllas a Neves, cando veña.

Nicasio, ollando nas fotografías, pegou un brinco coa sorpresa:

-¡Me cago nestes gringos do carajo, pois a onde non chegan mandan recado, como fan os Reis! ¡Ai, ho, que é bo dominar de Xudas, que o abarcan todo, pola terra e polo mar; e menos mal que non voan! Entre eles e mailos seus primos, eses fillos da Gran Bretaña...; ¡onde non estea inventado, aló van eles, e daquela póñeno de moda...! ¡Isto éche un pazo ser alicerces, un pazo solto, andarego, que o botaron ao mar...!

-Nicasiño, que che vai dar un ataque; ¿teslles envexa? Nós descubrimos América, que viñemos diante deles..., e mais non presumimos diso!

-¡Ai, ho, cousa tal...; pero isto, este luxo! Isto non serve para os galegos, para as nosas viaxes, salvo que vendamos o igrexario de cadansúa parroquia...! ¡Vaia co Merton...! ¿E vaino mercar, el, el só? ¡Non, muller, non cho creo, que isto é unha broma que che gasta o Ádam, pois para mercar un barco así fai falta unha sociedade, reunir socios, moitos, por gringos que sexan!

-Non é broma, que vai en serio. Repíteme nesta carta, tres ou catro veces, que vai ser o negocio da nosa vida, sen perigo ningún, todo dentro da lei, que xa anticipou un capitalazo, do seu peto, do del; o sinal, ou máis aínda, que por iso xa lle endosaron, ao seu nome, o seguro do Lloyd, respondendo do que ten aprontado...

-¿Herminia, ves cómo había máis? ¡E nada menos que un barco...! ¡Síntoo por ti, que xa non podes ter segredos...! ¿Vaino traer posto, coma un traxe, ou déixao por aló...?

-¡Nicasio, esta cousa, esta decisión, non é para chancearse! Pon aquí, nesta carta, que che vou traducir o máis esencial, que está en inglés, que esa Áurea mércanos a mansión, de contado, e que el prefire vivir en familia, máis recatadamente; virse para aquí, amoblar para nós o terceiro andar, e poñerlle un elevador a esta casa... Que o pensou ben, que a Mansión traeríanos lembranzas, desasosegos, e que non sería bo vivir nela nas circunstancias presentes, xa sen aquel boato da nobreza, aquela cousa da lady... E logo que como el ten esoutra casa, a de Varadero..., ¡pois iso, que di, e parece que non lle falta razón, que nos sobran vivendas, e que é unha dilapidación estar pagando reparacións e servidumes, sen ocupalas nós, que non podemos estar en todas partes..., á vez!

-¿Vender a Mansión...? ¡Pero esa mansión é túa...! ¿Muller, e ti lerías ben? Por máis que esta carta, ao non estar firmada..., ¡cero mata cero!

Herminia asentiu, claro está:

-Non, iso non, que ben ves que non..., que se lle debeu esquecer!

-Daquela dá igual lela ben que lela mal, traducila ou non, pois non compromete ao remitente, en nada, que de nada se fai responsable... Isto non é un documento, pois con isto non responde de nada; isto é un borrador..., ¡iso, un borrador, un proxecto!

-Nicasiño, xa che dixen que a historia é longa..., pero ademais de longa, complexa! Co que dea esa muller pola casoa, por medio dun apoderado que ten ela, aquí, un tal Hamilton, que estou esperando a súa visita...

-¿Como é iso de que co dea...? ¡Non entendo cousa!

-Si, home; aquí xa pon o prezo acordado, o máximo ao que chega esa ricacha, esa Áurea, que nolo paga en efectivo...; pero mellor cha leo, traducida, a modo, parágrafo a parágrafo, para que te sitúes en tódalas circunstancias:

...

Despois de lida e relida:

-¡Eu qué sei; moito me parece, pero igual é pouco; quen sabe se é moito ou pouco, pois eu, a eses números, na miña escola non cheguei...! Herminia, ¿sabes qué dicía o meu xefe, aquel dos abarrotes? ¡Pois que, chegar a rico é unha jodienda, que tanto se entra como se sae!

Ela sen pararse na anécdota, no simil, seguiu expoñéndolle, traducíndolle, aquel plan tan ambicioso do seu gringo:

-Con isto, e co produto das miñas accións, xunto co del, todo sumado, calcula que nos chega para paga-lo barco, ao contado; quere dicirse, levantando a hipoteca naval que ten agora, e maila conta pendente co estaleiro, que así fanlle un prezo mínimo, pura ganga..., ¡para o que é ese barco! ¿Valo entendendo?

Nicasio botouse as mans á cabeza, pasmado:

-¡Ti, desde criada a ama das chaves; e despois, dona; e despois, empresaria; e despois, de presente, naviega...! ¡O que di a miña Neves, que se te presentas ás eleccións, tumbas ao Machado, por maioría absoluta!

-A nosa Neves, de posta a dicir, tamén di que nas subidas altas é onde empezan as pólas... Isto dos barcos, Nicasiño, será polo mal que o pasei naquela carboeira que me trouxo, pero, ¡dáme repelús! E logo que hai dúas cousas que me desagradan: Que o palacete da señora, da nosa Robynia, vaia parar á Fulana esa, e que lle teña que manda-los cartos, eu, a totalidade, todo o que consiga xuntar, en letras, que se algo sobrase, el inverte en ouro, que tamén di aquí que vai subir... Ao nome de Ádam, si, as letras, pero dándollas en man ao Apoderado da susodita..., que nin que estivésemos na fin do mundo!

-¡Muller, iso está doado de facer: que veña Merton, pois desde Miami logo vén, e daquela que che explique, en persoa, todo iso da empresa naval, e se é certo que tanto se empeñaron eses naviegos para rematar a súa construción...; qué sei eu, o que se faga nestes casos! De paso, el mesmo leva as letras, consigo... Paga o barco, rexístrao, ou como se diga... ¡Que digo, rexístrao...! ¡Rexistrádelo, a nome dos dous, que ti pos a túa parte, unha fortuna, das que hai poucas..., nin sequera en Cuba!

-Tamén o ten previsto... Mira, aquí; aquí o pon, que igual non che lin esta folla... Aquí explícame que dado o bo negocio que é, e polo tempo que se tarda en reunir eses cartos, que ten que redactar o señor Tovar, con toda urxencia, a cousa da miña venda por apoderamento, e todo iso, que lle vence o prazo do precontrato..., ¡e daquela, adeus barco, e adeus sinal! Di que vai ser o negocio máis serio e máis rendible da nosa vida, que non llo estrague, que se van poñer de moda os cruceiros de pracer para retirados do Goberno, militares, ricachos, e xente desa; que para rexistrar o buque ao nome dos dous non precisa da miña firma, que xa me dará unha copia certificada tan pronto volva... En definitiva, que está nervioso agardando polos cartos, que non lles pode quitar o ollo, nin ao barco nin aos naviegos que llo venden, nin o banqueiro desa hipoteca naval, que os apreman pola liquidación... ¡Como ves, Nicasiño, un lio do diaño, e eu sen poder falar co meu Ádam!

O suegués alisouse o pelo coas mans, de diante para atrás, que era un tic que collera, un xeito de acariciar a cabeza, como para alisa-las súas ideas:

-Chica, o que é bonito, mesmo enorme, si que o é..., ¡ou moito enganan estas fotos, que ata llas fixeron por dentro! Un vapor teu, teu propio, co demo de empregados, un camarote reservado para vosoutros, un negocio no que che pagan por adiantado, xa antes de subir a bordo..., ¡cousa mala non parece! Este home, con esas amizades, con esa habilidade para atopa-los filóns..., ¡nin entendo qué é o que fixo tantos anos traficando coas mulleres, nesa Habana Vieja, se é capaz de quitarlle ouro aos mesmísimos seixos, peeerooo...! ¡Nada, unha bobada, que me acordei daqueles labregos que inchaban os xatos para vendelos, atiborrándoos de fariña para que tivesen sede, e despois as reses bebían, e bebían...; quilos de auga á romana!

-¿Pero, home, onde vai a túa franqueza? Nicasio, ¿onde está a túa confianza comigo? ¡Veña, ho, sincérate, que non che dea corte!

-Muller, nin sei, nin me fagas caso, pois as miñas luces sonche de cera; ¡unha veliña de cera é para cerca, tan só para cerca! O meu pero está en que eses tratos, ouro sobre ouro, unha fortuna, e todo por correo, por apoderados... ¡Díxome, dígoche! Máis que nada, iso de mandarlle a maior parte de canto tes, de canto herdaches...; coller tódolos ovos e poñelos nun só cesto..., ¡máxime antes de casar! Xa din aló, na miña parroquia de Suegos: Varrer para fóra antes do casoiro..., ¡nin co mango da vasoira!

Herminia, saltándolle os nervios naquela indecisión:

-Déixate de refráns, Nicasiño, e concrétate ao asunto dese Banco, que teño que decidir. ¡Faime ese favor...!

Nicasio era activo, activo pero non lixeiro:

-Muller, aínda teño outro, outro falar, que é feminino, pero coido que vén ao caso: ¡Se non queres queixa, tranca a porta e garda na teixa! Mira, outro máis, que sei o diaño deles: ¡Se che importa o virgo, non te fíes do veciño, pois canto máis da porta é, máis vergoña para ti, e máis doado para el! Herminiña, perdoa polos meus refráns, que outra ciencia non teño, mais, nestas cousas dos tratos, como dixo o outro, ¡que ninguén solte a corda antes do peñor, pois tras da corda o xato vai para Penelas, con tesoiras ou sen elas!

Herminia, tamén indecisa; naquelas vacilacións, por tempos:

-Ádam e mais eu, ben o sabes, casados aínda non, pero o que é prometidos, si, ¡e coido que en serio, formalmente! El ben diñeiro me axudou a gañar, maiormente cos seus consellos de Bolsa, e todo iso, que ben sabes que onde pon o ollo fai diana, ¡negocio a tiro! Pero se o dis por vosoutros, e se queredes ter máis independencia, agora, co Ádam na familia, iso está doado de arranxar, que nós temos de sobra co terceiro, e déixovos o negocio para volos dous, con Agar, e máis xente se a precisades, que de casada co Ádam, e con iso das viaxes no barco, comigo non podedes contar... Terei aquí a miña residencia; cerca, que non mesturada, e con iso verémonos o máis posible, sen interferir. En resumo, que a prosperidade segue connosco, ou incluso mellora, co barco asegurado... ¡Deus, vou calar, que isto xa me parece aquilo das contas da leiteira!

-Muller, eu non me incomodo por nada, e Neves igual, pois todo o que estea ben para ti, para nós, do mellor. O meu sonche bobadas dun bobo, ditos dos vellos, que viñeron comigo nesta cabeciña tan..., ¡rural!

¿Contas da leiteira? Herminia, na súa experiencia, temíalles ás riquezas desproporcionadas, que non as daba asimilado:
…/…