De pura cerna (27)

.../...
Días despois do enterro, calmados aqueles ventos estacionais, os interiores e mailos exteriores, Merton invitou a Herminia, con rebuscada cortesía, para que pasase ao seu despacho, na mansión. Acomodoulle un daqueles Chester e asentoulle un coxín de penuxe que fora buscar expresamente, inusitadamente, ao salón contiguo. Mentres, a nosa galega, a súa "gallega", esgarecida e deprimida, esperaba, rutineiramente, pola orde do día, por algunha instrución de tipo doméstico, que era o que cabía esperar daquela chamada, pero...!

Merton sentouse noutro sofá, en ángulo, algo inclinado fronte á rapaza, fronte á súa "Ama", que como tal seguía funcionando en espera de novidades, de instrucións. O míster argallou un sorriso de circunstancias, amosando os dentes, que nel iso xa era un esforzo, unha deferencia daquel imperator, máxime no seu propio despacho, no que adoitaba actuar co máximo despotismo:

-Cara Herminia, -¡que nunca tal expresión usara!-, agora que todo se normalizou, ahorita que pasou ese maldito tornado, que estamos sen Robynia, e que ti puideches descansar, e recuperarte, polo menos relativamente, espero que me digas, con detalle, cómo foron os seus últimos momentos: o que dixo, cómo o dixo, qué significa ese papel que me deches de parte súa... ¡En definitiva, todo o que teñas que comunicarme, o que se entende por últimas vontades, que chegou o momento de poñe-las cousas en claro...!

A ama das chaves, indefectiblemente maina e pulcra, estaba lonxe daquela actitude groseira, agresiva, circunstancial, de Nicasio, aquela do Hotel Paraíso, que non se lle acaía nin llas pedía o corpo, pero aínda así non aforrou un certo retintín. Ollou ao patrón, entre compasiva e irónica, pero neste caso, nesta ocasión, con pouca piedade:

-Se vostede..., se houbese estado aquí, xunto da súa enferma..., ou polo menos, cerca, localizable... Si se houbese recollido na súa casa, neste caserón, que só Deus sabe para qué o fixo se tanto se ausenta, sabendo, como sabía, como debía saber, da súa gravidade, a pouco que se fixase nela...; e logo que ese médico ten falado con vostede, aquí, neste despacho, que mo dixo..., que a señora estaba nas últimas, día arriba ou día abaixo, daquela nada tería que preguntarme, a min, unha servente...; ¡nin agora, nin nunca!

Ela mesma se estrañou de que lle saíse aquela reconvención tan completa, tan directa e tan rotunda. Merton, pola súa parte, ante unha Queta rediviva, resucitada, viuse talmente discutindo coa propia Queta, coa antiga mesera:

-¡Para, chica, que te desmandas! Queta era desapiadada, francamente si; e ás veces, máis do previsible, pero ti, con menos motivo, resultas máis atroz. Estabamos aquí, como amigos, eu polo menos, sen acritude, que nestas circunstancias tan penosas...

A ama das chaves perdeunas, perdeu os papeis, fóiselle o apromo, así que por esta vez non foi dona da súa lingua:

-¿Desapiadada, eu..., por censurar as súas avesorías? ¡Mira quen vai falar de atrocidades! Vostede matouna..., a desgustos! ¡Si, señor, vostede, que non tivo corazón, nin coa propia muller...; qué non fará co próximo! Ten máis que falar quen...

Naquela grosería contívose, interrupción que aproveitou Merton para cominala:

-¿Que pensas facer, qué pensas dicir..., a onde queres chegar?

-¡Chegar, non; saír! ¡Quédase só, Mr. Merton, que é o que se merece; coa mansión baleira..., oca..., para que a encha de putas..., por se ten poucos hoteis, que Agar vense comigo!

-¿Que me quedo eu, aquí, só...?

-¡Só, non, que o acompañarán os remorsos, de por vida, se é que conserva algo de conciencia, pois de aquí en diante nin poderá durmir entre estas paredes, en semellante caserón..., coa ánima da súa Robynia chamándoo á penitencia...!

Merton, de ter as mans relaxadas, descansando nos brazais daquel sofá, pasou a tensa-lo coiro; con forza, con crispación, tal e como se volvesen aquelas peles ao seu estado animal, ao ser que as nutriu:

-¿Que é iso de que te vas da túa casa, da túa mansión..., e ma deixas a min? ¡Estou disposto a negociar contigo, iso si, pero sen acritudes, repito, que che vou dar un bo premio, por máis que me asista a razón, e por máis que podo apelar á forza, á razón da forza, se non o queres comprender..., polas boas!

Herminia, noutra galaxia con respecto á liña de satisfaccións e/ou de ameazas que lle insinuaba aquel patrón, aquel gringo desconcertante:

-¡Naturalmente que me vou, que xa ando nos preparativos! Teño mercada, xa de vello, desde que morreu Queta e me sentín confirmada no seu herdo, unha casiña, ben guapa por certo, nun sitio bo, unha escuadra, aí cerca, exactamente no Paseo do Prado...

Merton, que a tal hora o desconcertado era el:

-¿E daquela..., onde te colocas; acaso de profesora...?

-Vou poñer un restaurante...; con Agar de cociñeira, e Neves e mailo Nicasio de camareiros. Só lle estorbaremos o tempo mínimo de arranxar os nosos dormitorios, que me leven unhas camas que teño encargadas..., pero, se o incomodamos, daquela ímonos, xa, de inmediato, agora mesmo, a un hotel decente, se é que algún queda nesta putería de La Habana!

Merton, sorprendido por aquelas contradicións, barallaba tódalas hipóteses posibles, coa velocidade dun tafur, pero Herminia, aquela protexida da súa muller, non lle daba tempo nin ocasión para formular os seus camelos, para despregar as súas artimañas. Optou por ir amodo, con astucia, raposeiro, con precaución..., ¡ata lograr entender o por qué Herminia non o entendía!

-¡Por favor, Herminia, senta; volve a sentarte, que temos que falar..., e non pouco!

A rapaza quedouse diante del, aguantándolle a mirada, pero non lle aceptou o asentamento. En vista diso, Merton púxose en pé. Herminia pola súa parte, como primeira reacción, apuntoulle directamente aos ollos con aquel índice tan miúdo e tan estilizado, remate dunha man, dun brazo mórbido, que para si o quixese a Venus de Milo, ¡encolado que fose! Pero a carga non estaba no dedo apuntador senón no aceno desafiante, na traxectoria rectilínea do ademán:

-¿Con vostede, falar con vostede, con este matón que teño diante? ¡De nada, que antes falaría cos lobos da miña serra! Saiba dunha vez, vello avaro, que vostede é peor có Harpagón de Molière. Eu seguín aquí, con vostedes, desde que morreu miña tía, por devoción, por pura devoción, para coidar da señora, que en paz estea, ¡que o estará, de seguro, ela si! ¿Pensaba que o facía, que continuaba, polo seu xornal? ¡Pois non, non señor, que está equivocado, que o seu diñeiro esta podre, tan podre que me dá noxo; e xúrollo, por estas..., que son cruces!

Merton, fracasado no seu cinismo inicial, decidiuse por unha artillería dialéctica de máis calibre:

-¡Non che deu noxo a prata de túa tía, que era, máis ou menos, da mesma procedencia, dos vicios e das debilidades alleas...! ¡Iso teu é unha dobre moral..., unha moral latina!

Pero Herminia impasible, indomable, que a tal momento, ¡nin co estrondo dun canón!

-Non, señor, non lle é igual, que ela viuse no río, e non tivo quen a sacase do remuíño... Vostede desoíu, desprezou, teimudo, á santa que Deus lle aparellou por lexítima esposa... Miña madriña, que non o era de pías, pero adoptoume, así, para defenderme, maiormente de vostede, morreu arrepentida; moito, ¡que me consta! Vostede é peor cá ela, moitísimo, infinitamente: un corruptor impenitente, explotador de tódolos vicios, de tódolos abusos, e ten que afogar no seu río, nese río de... ¡de lodo, por dicilo ao suave!

Aquel combate dialéctico derivara, prometendo longura e fondura. Merton, especializado en buscarlle á xente o seu talón de Aquiles, buscou unha saída honorable, que no seu credo significaba, factible, posibilista:

-Xa que non te sentas, fareino eu, que sobre estes días de dor e de arrepentimento..., ¡si, de arrepentimento!, non resisto de pé..., ¡e moito menos se me dan coiteladas!

Herminia, rotunda e fera, asistida duns azos talmente místicos:

-Pois conténtese con que sexan verbais, e que só o ameazase con un dedo..., pois, se fose un home, ou se tivese valor... ¿Sabe qué lle digo? ¡Que aquí son eu a que non resiste, nin medio minuto, que moitísimo levamos aturado, pois os tipos coma vostede..., pisan eles, e despois laian, ou asemade! ¡Ata nunca, mal home, que non penso ir ao inferno, así que non é doado que volvamos a vernos, e menos na outra vida! ¡Aquí ten as chaves, así que vaia buscando unha puta para darllas, xa que está afeito a vivir delas, e con elas!

Ao gringo, ao gánster, pese á súa imperturbabilidade natural, habitual, naquela ocasión pouca pólvora lle quedaba, abatido polos mazucados daquelas sorpresas. Urxía reconduci-la xestión, positivala:

-¿Lárgaste; vaste..., da túa casa, e dásme as chaves, só as chaves?

Nin con esas, que Herminia non se deixaba abater, nin con directas nin con indirectas:

-¡Non, señor, non me enrede, que xa está ben de vacile: voume da súa casa..., para a miña!

-¿Como...? ¡Esta casa, esta mansión, é túa...!

-¡Xa; de cortesía: pase, señorita, pase, que está na súa casa...! Foi unha pena que non lle caese co furacán, aínda que nos pillase dentro, que agora teríase que ir vostede, vostede tamén, definitivamente, para eses hoteis do pecado, do xofre, da ruda..., ¡a cheirar a súa propia merda! Pero non, diso nada, que cando se cansa de ulila, vense para aquí, que ten dez baños ao seu dispor..., e catro salóns..., e xardín... Desta vez a Providencia andou a cegas, que deixou caer os bohíos dos pobres, a feito, pero o que é a Mansión Merton...! De ferro, e con boa pedra, coas mellores madeiras, feita co diñeiro das fraquezas humanas..., dos paisanos seus, e dalgún dos meus...; ¡cómame nunca o diaño, esta non caeu..., polo de agora!

Merton botouse as mans á cabeza, asombrado pero tamén desconcertado:

-¡Que cousa, qué fortaleza, qué carraxe! Se Robynia tivese o teu carácter, daquela rendíame...; pero ela, coa Bible na man, ao sumo amolentoume!

Herminia, de farta, de nerviosa, riuse; riuse por non chorar; sinceramente, con ganas.

-Para amolentalo a vostede, ¡como non sexa no caldeiro dos cochos...!

Merton non a entendeu, así que xogou a última das súas cartas, talmente de farol:

-¿Así que..., queres que me caia encima esta casa, ao estilo de Sodoma, sendo túa, adida por ti, por ti mesma? ¿Si, de veras...? ¡Estás tola!

Herminia, que seguía cerca daquela mesa de despacho, tan brillante, de durísima caoba, xa petrificada, e con todo luxo de talla, encarpetado o centro en pel rusa, con grecas e con taraceas douradas, descargou na súa beira tal puñada que se mancou tremendamente. Retirouna con viveza e deulle un soprido ao envés da man, pero só para volver ao enfrontamento, á loita dialéctica, verbal, sen treguas:

-Oxalá caese, que non me importaría, nin pouco nin moito, maldito cousa, aínda que eu estivese dentro, como lle pasou a Sansón..., se tal servise para que vostede deixe de explotar nos borrachos e nas mulleres!

Merton, aquel dominante habitual, experimentado, das situacións e das persoas, caeu groggy, abatido dun erro, dun tiro da súa propia culata:

-¿Pero, chica, qué dis, qué fas? ¡Estás chalada! ¿Que che caia a propia casa, túa..., enriba de ti, de ti mesma? ¿Non irás dicirme que non sabes que esta mansión é túa? ¡Circunstancialmente, virtualmente, por suposto! -O invencible tafur, canso daqueles tenteos infrutuosos, que aquela rapaciña non se daba por aludida, acabou ensinando as cartas; todas, de golpe, pero Herminia, inocente, tomouno a choteo, a mofa, unha chanza gringa, de pésimo humor, pois ás veces non hai nada máis incrible que as verdades núas.

-¡Vostede si que está chalado...; e veña dicirme que esta casa é miña! ¡Váiase rir da nai que o pariu...; e mais non, que ela, miña pobre...; se cadra nin se parecen! -Cun suspiro que arrincou do máis fondo do plexo solar, Herminia seguiu petando, pero máis suavemente, naquela mesa enorme, testemuña silente daquelas rifas. -¡Agora o entendo...! ¡Ai grazas a Deus que se volveu tolo, que así terán que encerralo nun manicomio..., e deixará de facer dano! ¡Doulle grazas á Providencia, que por fin apiadouse dos pobres, dos esmendrellados!

Merton achegoulle o sofá, outra vez, coa pouca delicadeza que lle permitían aquelas tensións, e a rapaza deixouse caer, esgotada polo esforzo, cos nervios lastrados, espallados. Entón o gringo pasouse a man dereita polo pescozo, como para temperar as verbas que lle estaban subindo aos beizos; as procedentes do estómago, pois as do cerebro esgotáranselle, facía tempo:

-Rapaza, serénate, e apéate desas místicas ás que te elevou Robynia, que aínda estamos na terra, así que tentemos falar de negocios. Con paciencia, con serenidade, dialogantes, como seres civilizados..., ¡que ti xa non es aquela paletiña que nos endelgou túa tía!

A rapaza sentíase dacabalo dun resorte e non nunha butaca, pero fixo por quedarse acougada, aínda que as súas verbas non desen esa impresión:

-¿De negocios; qué dixo de negocios? ¿De negocios con vostede, un tafur, un lixeiro, un faino con aparencias de gran señor? ¡Diso estoulle precavida, moito, e precisamente por Deus descanse a quen...! Mire, xa está ben de lerio, que agora mesmo recollo as miñas cousas..., ¡e vostede queda libre! ¡Deica nunca, Barrabás!

Merton, para que non se lle fose antes dos pactos, apoioulle unha man no ombreiro, con certa presión, invitándoa a permanecer sentada.

-Un momento, encanto..., e chámote así, de corazón! Mira, non sexas impulsiva, que xa vexo, tardei en ver, en descubrir, que a túa protectora, Robynia, non te tiña informada. Pois mellor así, querida; moito mellor, que ante min máis mérito tiveron aqueles coidados teus..., ¡inocentes, graciables! Tanto vos quixestes, que nin nai e filla, e foi morrer precisamente nos teus brazos, e non nos meus. ¡Teño que recoñecer que me castigou, ben castigado!

-¿Señor, morrer, de morte natural, nos brazos dun matón...? ¡Non sei cómo ía ser, co pouco que paraba na casa, a carón dela! Vostede, que a deixou desgustada, maliña, con aquel trebón..., ¡e foise de rúa, coas putas, coas meigas!

O das meigas non era para gringos, así que o gringo, aceptando aquel castigo, púxose en actitude circunspecta, cálida incluso, disposto a cazalas con mel..., ¡se non había outra saída!

-Herminia, corazón, que cho digo en serio: ¡ti es a herdeira universal de Robynia! Ou máis exactamente, literalmente, herdeira universal de canto estaba situado, ou depositado, aquí en Cuba, ao seu nome: raíces, valores, contas bancarias...

A rapaza, todo orellas, que aquilo non lle entraba, non o captaba, ¡nin con megáfonos que lle puxesen!

-¡Que si, muller, que o sei desde onte...! -insistiu Merton, desconcertado polo desconcerto daquela rapaciña. -Ese señor que me veu visitar..., onte..., é o avogado de Robynia..., pero non che quere falar diso ata completar o inventario, que mo esixiu, fose polas boas ou polas malas, ameazándome xudicialmente..., que ten non sei qué datos, incriminacións, dixo, contra min...; coas copias depositadas en Bancos, ao teu dispor, etcétera. ¿Pero ela, non...; nada che dixo, nunca? ¡Revocou o testamento, o que me tiña feito, pasándoo para ti, ao teu favor, sen dicirme nada, nin media! A flegma dos ingleses é proverbial..., ¡que así se apoderaron de medio mundo, enganando ao outro medio! Prostíbulo foi o Pazo de Henrique VIII, que tivo seis mulleres, oficiais..., ¡e téñeno por fundador da súa Igrexa!

Herminia, máis tranquila que se estivese gardando aquelas ovellas no alto da serra:

-¿Ese señor..., o avogado...? ¡Pois, non, tampouco! Téñoa levado, á señora, no seu carriño de inválida, a xunto dese señor, pero nada me dixeron, nunca, ¡nin el, nin ela! ¡Xúrollo!

O desconcerto do gringo a menos non ía. Tratou de informarse, pero con precaución, sen provocar:

-¿Pero..., non entrabas con eles..., ao despacho, ao bufete...?

-¡Non, señor, que alí nada se me perdía! Nin entrei, nin me mandaron pasar para dentro daquela sala de espera... e vostede vaia parando, que non me apetecen as adiviñas, nin as adiviñas nin os lerios. O dito, voume, ¡nun tris! E non me faga contas, nin inventarios, nin porras, que de vostede, maldito cousa...; ¡nada, un níquel que sexa!

-Aínda que cho ocultase, sería inútil, que ese Licenciado, Tovar, con eses papeis ao seu cargo, coas instrucións tallantes que seica lle deixou Robynia, buscaríate por toda a Illa para cumprir o seu papel de testamenteiro, de fideicomisario, que o coñezo ben, e sei da súa valentía, e das súas influencias.

-¿Que son herdeira..., sen sabelo? ¡Este país é unha casa de tolos!

-Si, muller, que non é chanza: herdeira oficial, virtual, pero non licitamente, honradamente, ¡cousa que me recoñecerás! A min excluíume, ignominiosamente, pois incluso as propiedades de Inglaterra, e menos mal que iso é pouco, deixounas para un Centro Asistencial. ¡Como ves, os santos, de vivos, non estafan, non afanan, que llelo prohibe a relixión, pero o que é de mortos...!

Herminia, outra vez de pé, mirouno de arriba abaixo e de abaixo para arriba, cravándolle aqueles ollos afundidos de tanto que chorara pola súa Lady:

-¡Este home está tolo, afellas que si, pois iso que di non ten xeito! ¿Ve...? ¡Castigouno Deus coa tolemia, e pola miña parte, que lle aproveite!

Tolo, o que se di tolo, non estaba, pero aqueles razoamentos de Herminia toleábano:

-Muller, isto temos que resolvelo... E púideno resolver en vida dela..., se chego a sospeitalo! Recoñecerás que ti non es filla de Robynia, nin sequera parente; e que estas propiedades son miñas, absolutamente miñas, indiscutiblemente miñas, pero estaban postas ao seu nome circunstancialmente, previsoramente, transitoriamente, por cuestións de seguridade persoal..., ¡miña, dos meus negocios!

Herminia tivo un pronto, unha debilidade, ante aquelas persuasións máis ben imperativas:

-¡Xesús, qué transos, qué cousas me pasan! ¡A ver, dígame onde teño que firmar, que llo endoso todo, en branco que sexa; a pelo, vello alacrán! ¡E que lle sirva de rícino...!

Os lobos non reloucaron naquela alfombra, pero algún espírito, algún anxo, si que bateu as ás naquel momento, fose triunfante ou caído. Merton, sorprendido daquela vitoria tan fácil, pírrica, sen mérito:

-Non farei tal cousa, gratis non, que ademais das fórmulas que teríamos que cumprir con Tovar, aínda me queda algo de decencia..., ¡por máis que o dubides! Dareiche algunha compensación gracial, voluntariamente por suposto...; pero todo iso debidamente documentado, testemuñado, rexistrado, pois a máis de ser meu, todo meu, a ti de nada che ía servir, que son cousas das que non entendes...; ¡e cos gastos de sostemento que ten esta mansión...! Falarei con Tovar, e tamén co meu avogado, que non volvo a caer nunha imprevisión destas..., ¡por un exceso de previsión! Refírome a que tiven, e teño, inimigos, complicacións que se poden presentar..., ¡cousas das que ti non entendes, nin falta que che fai!

-Eu o que entendo é que vostede é un trapalleiro; e quen urde trampas..., ¡de trapos lle sae a manta!

O Fulano, de acantoado, púxose melodramático:

-Cara Herminia, eu téñote en alta estima, e ti non es xusta comigo, pero, resolto este erro, esa tolemia, esa chocheira de Robynia, vouche demostrar que son un bo amigo, que saberei compensarte, ¡en prata, por suposto! Iso a máis do meu afecto persoal..., ¡que nunca che faltará!

-¿E non sería mellor de xeonllos, arrepentido, xa que esa era a vontade da súa muller?

-¡Todo se andará, todo se andará..., se me axudas, se me levas da man; a min, tamén, pois o cego, agora, son eu!

Desta vez, consumada aquela conquista, aquela reconquista, deixouna saír, e tan afablemente que incluso a colleu de brazo, garatuxeiro, pero Herminia non se deixaba conquistar facilmente:

-Eu, de min para vostede, empezaría por rezarlle á súa muller, aquí mesmo e desde agora, a ver se Deus lle devolve o sentido, ¡o sentido e maila vergoña!

-¡Fóiseme unha predicadora e veu a substituta; saín do lume e caín no remol! ¡Isto non é liberdade, isto é a Santa Inquisición!

Herminia, con ganas de remata-la sesión, que a deixara esgotada:

-¡Xa está ben de díxome-dígolle! Vostede váiase..., a onde non digo, que me cansei de latricar co diabro. ¡Pero lémbrese de rezar, que agora non ten á súa Robynia para encomendalo a Deus!

Merton sorriu, abertamente, cousa que xa era un milagre:

-Desde arriba, se quere, coido que tamén poderá avogar por min...

-Si, señor, e mellor aínda, pois agora está cerquiña do Xefe, do Gran Patrón, do Supremo, pero..., ¡non espero que o faga, pois agora ten boa vista, e viulle as orellas ao lobo; viu as súas faltas, todas, incluso as que lle leva ocultado!

Merton, o que é desta vez, non deu un portado, que non se foi, pasando de novo, reintegrándose, ao seu gabinete; con paso áxil, ansioso por botar, a soas, aqueles xuramentos engulidos diante do anxo vingador, diante de Herminia; derrubado pola inxenuidade, pola lóxica, candorosa pero firme, dunha servente. ¡En definitiva, por unha pastorciña de ovellas, aclimatada, refundida, en só tres anos de intensa e de aplicada perfección!

Herminia, pola súa parte, foise duchar, que se sentía sucia do que suou bregando dialecticamente con aquel empresario de tódalas picardías. Nos chorros abrandóuselle a moleira e viuno todo claro, ¡por primeira vez! Robynia preparouna, instruíuna, legouna, para máis que herdeira: ¡para sucesora, nun relevo misional, da súa obra incompleta, inacabada...! Non fora moi explícita, pero ben que llo dixo, en varias ocasións; de mil maneiras e con mil signos: "¡Herminiña, ti es Aarón, e levaralo á Terra Prometida!"

O peor de todo era o cómo, a quen pedir consello, cómo saír daqueles trollos, pois tanto Neves coma Nicasio, daqueles problemas, daquel apostolado..., ¡in albis!
-.-
Traelo ao rego
Ao outro día, aquela ama, ¡desde agora, dona!, dona das chaves da mansión, pois o Merton non llas aceptara, devida en propietaria delas, ¡absoluta!, por obra e graza dun testamento insospeitado, misterioso, secreto, pero ben custodiado, ben rexistrado, cos nós dun fideicomiso para que non fose, para que non puidese ser, ineficaz con respecto aos fins da testadora, para que non caese no esquecemento, na ignorancia ou na inoperancia, e por outra banda, pola outra parte, tan sorprendente, absolutamente inesperado, levantouse tarde, con esforzo, que seguía frouxa do corpo pero máis animosa de espírito.

Aquela tensión do véspera, aquel rife-rafe, mantívoa desvelada gran parte da noite: rezou, matinou, leu..., ¡e deulles corenta voltas aos seus cabezais! Farta de seleccionar ideas, e pobre en decisións satisfactorias, que todas lle resultaban duais, polarizadas, positivo e negativo, decidiu improvisar co Merton naquelas propostas, naqueles pactos, e dicirlle, por toda contestación, o primeiro que se lle ocorrese; dun xeito parecido a como facía Robynia coa Bible, abríndoa ao chou, por onde resultase, xa que, fixese o que fixese, e decidise o que decidise, non acababa de encontrarse lúcida, atinada; ¡e segura, aínda menos! O que estea de Deus, iso será, que iso farei..., foi o pensamento fatalista, conformista, acordado e trasacordado, definitivo, co que concluíu durmíndose, pero xa por sobre do día.

Cando entrou na cociña, debullando os ollos, e iso que xa pasara por unhas ablucións abundantes, frías, alí estaban Neves e tamén Agar, sempre dilixentes, cos preparativos do almorzo a punto. A curmá, auténtica Marta, encontrou natural aquela tardanza da súa María-Herminia despois de tanto trasfego e de tantas tensións como tivera naqueles últimos días, ¡e iso que non as coñecía todas!

-¿Herminia, prepároche algo especial, algunha infusión...? ¡Ti non estás ben, que traes cara de venres..., e iso que estamos a xoves!

-¡Non, Neves, que o fago eu...!

-Ti o que tes que facer é unha chamada por teléfono, que xa funciona. Teño aquí... ¿Agar, onde o puxen...? Mírao; ao pé da letra, segundo mo dixo, para que despois me roñes; ¡iso de que non tomo ben os recados...!

Dígale a su parienta que no tome decisión alguna con respecto a los papeles y demás asuntos de Robynia sin visitarme previamente, o por lo menos sin llamarme por teléfono a este número... Licenciado Tovar.

-¡Muller, ti logo pareces un papagaio, que apuntas as cousas letra por letra, coma un neno! ¡Hai que xogar coa persoa gramatical!

-¡Deus me libre de xogar coas persoas, pois tampouco deixo que o fagan comigo! -Neves, a de sempre, irredenta. -O caso é: ¿Vaste quedar de secretaria do patrón, ou a qué vén iso dos papeis da señora...? ¡Por nós non te prives, o que mellor che conveña, pois se non abrimos ese restaurante..., outra cousa faremos!

-Neves, nós, o dito; irrevogable: ¡todos ao restaurante! Do demais non te preocupes, que son lerios pasaxeiros... ¿Sabes se se quedou Merton, aquí, esta noite, na mansión?

-Si que está; ¡outro que ten cara de rúa! Logo parece que o fai adrede: Agora que lle falta Robynia, non sae do cuarto dela, que ata non sei se durmiría aí, e se falará coas paredes, pois a súa cama non a desfixo... Fai un momento estivo aquí, na cociña, e só quixo un zume de pomelo. Ese tamén anda de avisos, que deixou dito que vaias ao seu despacho... Esta muller fai os milagres despois de soterrada..., ¡que ese viúvo logo parece un cabalo coa pexa posta!

-¿E que, qué máis...? ¿Esa pexa, lévaa de coiro, de sedas, ou de madeira? ¡Ti, por se acaso, non o collas da crina, que esta besta non é legal!

-Hoxe falou coma os cristiáns: do tempo, do que mellorou... Mira, ata estivo amable, que incluso me pareceu garatuxeiro, que lle dixo aquí a Agar que esta cociña cheira a limpo, e que é un pracer comer connosco, do que nós cociñamos... ¡Deus sabe en qué cortes de xurro andará metido ese cuxo! Pareceume outro, afellas que si; tan cambiado, que ata non sei se estará enfermo. ¡Mudanza da maneira..., xa che digo! ¿Non si, Agariña?

Pero Agar, que a tiña sen coidado aquela mudanza do Merton, engurrouse de ombros. Herminia, pola súa parte, dubitativa:

-Todo pode ser; e incluso que lle crebase esa saúde de ferro, que tan só o derrete o lume, ¡veña do Ceo ou do inferno!

A "ama" demorou en ir ao despacho do seu patrón, do seu ex, precisamente para que amolentase, todo o posible, ¡o pouco que cabía esperar! En canto á mensaxe daquel letrado...; ¡non, de momento non falaría co señor Tovar, que prefería decidir pola súa cabeza, ou máis exactamente, segundo lle ditase o seu corazón; en conciencia, responsabilizándose dos seus propios actos!
…/…